Ermenek’te doğmuştur. İstanbul’da tahsilini tamamlamıştır. Devrinin büyük âlimlerinden ve saygın şahsiyetlerden biridir. Birçok öğrenciye icazet vermiştir. Bunlar arasında Ermenekli Mehmet Feyzi Efendi ve son dönem Osmanlı hadis müelliflerinden Ermenekli Süleyman Sırrı Efendi’yi sayabiliriz.
Muhammed Aynî Efendi, 1279/1863 senesinde müderris olmuştur.
1287/1870 senesinde huzur dersleri takririne başlayıp 1313/1895 senesinden vefatına kadar huzur dersleri takririne devam etmiştir. Yine 1313/1895 yılında Meclis-i Mesâlih-i Talebe âzâlığına tayin edilmiştir. İlmî rütbesi Musıla-i Sahn’a terfi eden Aynî Efendi 1317/1899 senesinde Anadolu Kazaskerliği görevine getirilmiştir. Huzur dersleri takriri ve kazaskerliği görevlerini ifa ederken 12 Recep 1318 (5 Ekim 1900) tarihinde vefat etmiştir.
Muhammed Ayni Efendi, aynı zamanda Buhârî-i Şerîf hocalarındandır. Buhârîhândır.
(Buhârî okuyan kimse manasına gelen sözcüğü Osmanlı Devleti’nde camiler ve türbeler başta olmak üzere muhtelif mekânlarda Buhârî-i Şerîf’i okuyan kimselerin genel adı olmuştur.) Beyazıd Dersiamı olan Ermenekli Muhammed Ayni Efendi öğrencileri tarafından büyük bir hürmet ile anılmıştır.
Öğrencisi Ermenekli Süleyman Sırrı Efendi hocası hakkında : ““Benim ve herkesin hocası, efendim, dayanağım, muhakkiklerin burhânı, müdakkiklerin sultânı, tüm sermâyemin sâhibi, vakar ve temkîn âbidesi, yakîn dairesi anahtarlarının sahibi, mebânî (lafızlar) ve me‘ânî (anlamlar) haremlerinin imamı, feyiz ve emel deryalarının dizgini, ilim kalelerinin kilitlerini açan, konuşma ve anlama yurtlarının ganimetini bahşeden, eşi benzeri bulunmayan, eşini ve benzerini hiçbir gözün görmediği ve hiçbir kulağın duymadığı…” gibi birçok medh u senâ ifadelerinde bulunmuştur.
Kaynaklarda boylu poslu ve heybetli bir zat olarak belirtilir.
Ebul’ula Mardin’in Huzur Dersleri kitabında oğlu Münip Efendi’nin Meclisi Maarif azası olduğunu yazmaktadır.
Kaynakça:
1.Kırboğa, M.Ali, Karaman ve Konya Civarı Hocaları Silinmeyen Simalar, Karaman,2012,s.100
2 Oral, Mustafa, Osmanlı Son Dönemi Hadis Müelliflerinden Ermenekli Süleyman Sırrı Efendi’nin Hayatı, Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi ,2018/2 , CİLT: 5 , SAYI: 9 , s. 515-536
