Hayat, seçimlerimizin bir ürünü değil midir? Stoacılar için bu sorunun yanıtı açık ve net: Evet. Ancak ya seçimlerimiz yanlış anlaşılır, ya da başkalarının insafına bırakıldığında rezillik bir cezaya dönüşürse? Başkalarının yargıları bizi nasıl bu kadar derinden etkileyebilir?

Stoacı filozof Epiktetos, “Bizim kontrolümüzde olan şeyler kendi zihinsel yargılarımızdır; geri kalanı ise dışsal olaylardır,” derken, başkalarının davranışlarının bizim üzerimizdeki etkisine de işaret eder. Eğer başkaları bizi rezil etmeye çalışıyorsa, bu gerçekten onların kontrolünde midir, yoksa bizim algımızda mı saklıdır?

Başkalarının Rezil Etme Gücü: Gerçek mi, Yanılsama mı?

Stoacılar, dışsal olayların ve başkalarının eylemlerinin bizim ruhsal durumumuz üzerindeki etkisinin sınırlı olduğunu savunur. Ancak başkalarının bizi yargılaması, hatta alay konusu yapması, özgüvenimizi zedeler. Bu durumda Stoacı bilgelik bize şu soruları sorar:

  • Bu yargılar gerçekten önemli mi? Marcus Aurelius, “Başkalarının düşünceleri senin gerçekliğin olamaz,” diyerek, başkalarının yargılarının bizim içsel değerlerimizi değiştiremeyeceğini savunur.
  • Eylemlerimiz ne kadar doğru? Eğer seçimlerimiz erdemli bir niyetle yapılmışsa, başkalarının yargıları, aslında kendi zayıflıklarını yansıtır.

Rezil Edilmek: Bir İnsanlık Gerçeği

Başkalarının bizi rezil etmesi çoğu zaman, onların kendi güçsüzlüklerini gizleme çabasından doğar. Bununla birlikte, sosyal bir varlık olarak insan, diğerlerinin onayına ihtiyaç duyabilir. Burada iki yol vardır:

  1. Başkalarının etkisine boyun eğmek: Bu durumda, başkalarının düşünceleri bizim yaşamımızın kontrolünü ele geçirir.
  2. Kendi değerlerine odaklanmak: Stoacılar, başkalarının yaptıklarını değil, kendi tepkilerimizi kontrol etmemiz gerektiğini vurgular. Eğer başkalarının yargılarına göre yaşarsak, kendi gerçekliğimizi kaybederiz.

Rezil Olma Korkusuyla Yüzleşmek

Hem kendi seçimlerimiz, hem de başkalarının bizi rezil etme girişimleriyle başa çıkmanın yolu, içsel gücümüzü keşfetmekten geçer. Epiktetos şöyle der: “Başkalarının söylediklerini ve yaptıklarını bırak, yalnızca kendi içsel tepkine dikkat et.” Rezil olma korkusu, başkalarına verdiğimiz gereksiz bir güçten başka bir şey değildir.

Sonuç: Rezillik Bir Oyun mu?

Seçimlerimiz bizi rezil etse de, ya da başkaları bizi rezil etmeye çalışsa da, Stoacı bilgelik bize şu soruyu sormayı önerir: Kimin yargısı benim için önemli?
Eğer cevap, yalnızca kendi içsel değerlerimizse, o zaman başkalarının yargılarının üzerimizde hiçbir gücü yoktur. Rezillik, yalnızca biz ona izin verdiğimiz sürece bir gerçektir.