TİRBUŞON KÖŞESİ
Düşünün ki elinize kıymetine paha biçilemez bir şişe içerisinde zenginlik iksiri verilmiş olsaydı ve sizden istenilen tek şey şişeyi açıp içmeniz olsaydı şişenin kapağını nasıl açardınız? Dikkat edilmesi gereken nokta şişeye zarar vermeden açabilmek! Bu arada şişemiz camdan, kapağı da beş santim uzunluğunda mantar model denilenlerden ve şişenin beş santim içinde. Nasıl bu beş santimlik mantar kapağını çıkartırdınız? Çok garip değil mi? Elinizde dünyanın en kıymetli iksiri var ve açamıyorsunuz ama elinizde bir tirbuşon olsaydı hiç bu kadar düşünmenize gerek kalmazdı sanıyorum.
Yukarıdaki vermiş olduğum misal bundan sonra köşemizin düşünce yapısını oluşturacak. Bu misalden yola çıkararak bahsedeceğim ülkeler yukarıdaki misaldeki paha biçilemez şişe ve tirbuşonda bu ülkeler hakkında bilmemiz gerekenler olacak. Dolayısıyla bu iki somut örnekle her hafta bir ülke keşfedeceğiz. Keşiflerimiz bizlerin işine yarayacak belki bazılarımız o ülke ile ticaret yapacak, bazılarımız belki de turist olarak bahsettiğimiz yerlere geziler yapacak. Sizlere yarar sağlayacağını umarak bu haftaki ilk incelediğim ülke Irak'ı tanıtacağım. Ekonomik, sosyal, politik, tarih ve kültürler inceleyerek güzel bir yolculuğa çıkacağız. Umuyorum ki bu güzel yolculuk için hazırızdır, emniyet kemerlerinizi bağlamanıza gerek yoktur:)
IRAK; Gayri safi yurt içi hasıla (Milyon Dolar): 233.537
Kişi Başına Gayri safi yurt içi hasıla (Dolar): 5.513
Büyüme Oranı: 4.5
Nüfus: 33.700.000
Yüzölçümü ( km2 ): 441.839
Başkent: Bağdat
Irak, yıllarca tarihte Mezopotamya'nın en eski medeniyetlerine ev sahipliği yapmış orta doğunun stratejik bir petrol zengini ülkesidir. Irak petrol rezervleri bakımından, Venezuela, S. Arabistan ve İran'ın ardından dünyanın dördüncü büyük petrol ülkesidir. Petrol zengini bu ülkenin sınır komşuları, kuzeyden Türkiye, doğudan İran, güneydoğudan Basra körfezi ve Kuveyt, güneyden S.Arabistan, batıdan da Ürdün ve Suriye ile çevrilidir. Türkiye ile sınır uzunluğu 352 km ve en önemli akarsuları kaynağı ülkemizde olan Fırat ve Dicle nehirleridir. Irak idari olarak on sekiz vilayetten oluşmaktadır. Birinci dünya savaşı sonrasında İngiliz'ler yönetimi altına giren Irak 1932 yılında bağımsızlığını kazanarak Irak Krallığını kurmuştur. Krallık çok uzun sürmemekle beraber yapılan askeri darbe sonucunda 1958 yılında yerini Irak Cumhuriyet'ine bırakmıştır.
Türkiye Irak ile her zaman iyi ilişkiler geliştirme yönünde çaba göstermiş ve geçmişte imzalanan iki ülke lehine önemli ticari anlaşmalar mevcuttur. Günümüzde de ülkemizin 2023 ekonomik hedefleri arasında Irak önemli bir yer tutmaktadır. Ülkemizin sınır komşusu olması itibariyle ve 2003 yılında Irak'a ambargonun kalkmasıyla iki ülke arasında ticari açıdan büyük gelişmeler vardır. Ülkeye ithalat ve ihracatı açısından bakıldığında ülkenin ithalatında Türkiye birinci sırada olmakla beraber bunu Çin, ABD, Güney Kore, Almanya ve Hindistan izlemektedir. Ülkenin ihracatında is ABD, Hindistan, Çin, Güney Kore ve İtalya sıralamada gelmektedir. Ülkenin başlıca ithal ürünlerini birinci sırada otomotiv sektörü oluşturmakla beraber onu demir çelik sanayi, bazı endüstriyel yağ sanayi, tarım gibi dış ekonomiye fazlasıyla bağımlı bir ekonomisinin olduğu görülür. Ülkenin ihracatında en önemli kalemler sırasıyla, ham petrol, petrol ürünleri, altın ve tarım sektöründe hurma, incir, ananas, avokado, Guavo armudu ve mangodur. 2014 yılı itibariyle ithalat ve ihracat oranlarında ihracatları 96,2 milyar dolar ve ithalat ise 67,5 milyar dolardır. Dolayısıyla denge 28,7 milyar dolar ile dış ticaret fazlası görülmekle beraber toplam hacim 163,7 milyar dolardır.
Irak ekonomisi kamu ekonomisi ağırlıklıdır. Yatırım projelerinin çoğunluğu kamu bütçesinden karşılanmaktadır. IMF ve Dünya Bankası hatta bazı ülkeler proje bazında Irak hükümetine kredi açabilmektedir. Dış ilişkiler konusunda, kamu bankası olan Trade Bank of Iraq önemli rol oynamaktadır. Özel sektör finansal ve iş tecrübesi açısından yetersizdir. Dolayısıyla yabancı firmalara oldukça ihtiyaç vardır. Nitekim Irak Konut Bakanı basına yapmış olduğu açıklamada okul, hastane, yol, köprü, konut ve altyapı projelerini gerçekleştirebilmek için yabancı yatırımlara ihtiyaç duyduklarını belirtmiştir. Sonuç olarak ülkenin ihtiyaçlarından dolayı yabancı yatırımcıya yönelik kasıtlı bir engel ve kısıtlayıcı bir politika mevcut değildir.
Hayat standardı ve işsizlik açısından ele alacak olursak Irak'ta işsizlik ciddi bir toplumsal sorundur. İşsizlik oranı aktif iş gücü içindeki ülke genelinde 8% olmakla beraber 11% kadar yükselmektedir. Hayat standardı açısından Bağdat şehrinde yaşanıldığı varsayılırsa; tek odalı şehir merkezinde bir evin aylık kirası: 1.196 tl, aylık asgari ücret vergiden sonra 1.437 tl dir. 1 litre petrol 0.94 tl ve 1.5 litre su ise 1.79 tl dir. Görüldüğü üzere eksik olan yatırımlardan dolayı ev kiraları oldukça pahalı ve su kaynakları yetersizliğinden dolayı da su oldukça pahalıdır.
Kültürel açıdan Irak, Mezopotamya'nın bir bölgesi olarak içerisinde farklı sosyal grupları, kültürleri ve dinleri barındırmaktadır. Irak'ta zaman kavramı alışıla gelmiş zaman kavramından çok uzaktadır. Bu durum mesai kavramından iş görüşmelerine kadar, randevular çalışma saatleri iş akışındaki yavaşlık ve gecikmeler göz önüne alınmalıdır. Karşılıklı güvenin ve saygının Irak iş kültüründe hayati bir önem taşımaktadır. İyi ilişkiler doğası gereği zaman almaktadır. İş görüşmelerinde karşı tarafı zorlayı satış stratejileri uygulanmamalıdır ve kararlar erken verilmeyip zaman almaktadır. Misafirlerin en iyi şekilde ağırlanması Irak'ta önemli olduğundan yapılacak bir davete meşru bir sebep yok ise icabet etmek önem arz etmektedir. Irak para birimi dinardır. Günlük alışverişlerde kredi kartı kullanımı söz konusu değildir. Harcamalarda dinarla beraber Amerikan doları da piyasada geçerlidir.
Son olarak Irak'ta turistik olarak gezilebilecek yerler ise; Dünyanın yedi harikasından biri olan Babil Asma Bahçeleri, Bağdat, Basra, Kerbela, Erbil şehirleri.
Kaynak: www.ekonomi.gov.tr
www.numbeo.com
email- emreakgoz1@ gmail.com
