Meslekler, insanların ihtiyaçlarını karşılayarak, yaşamlarını devam ettirmesine katkıda bulunan, belli bilgi ve beceri gerektiren, ekonomik getirisi olan, işbölümüne dayalı uğraş alanı olarak tanımlanabilir.
Öğretmenlik ise bunun ötesinde kültürel, sosyal, ekonomik, politik ve bireysel açıdan tüm toplumlarda çok önemli rol ve sorumlukları olan bir meslektir.
Bu mesleği ibadet şuuru ile yapan bir mütefekkir, yazar, öğretmenden bahsedeceğim.
Ömrünün kırk yılını öğretmenlik mesleğine adayan fikir ve düşünce adamı Nurettin Topçu, öğretmenliğini sadece sınıfta öğrencilerine ders veren bir öğretmen olarak yapmamış eğitim, öğretim, öğretmen ve öğrenci konularındaki düşüncelerini “Türkiye’nin Maarif Davası” adlı eserinde dile getirmiştir. Eserinde ideal bir gençlik tipinin çizilmesinden ve bu tip nesli yetiştirecek olan maarifin sahip olması gereken felsefeden başlayıp mektep ve muallim kavramlarına yer vermiştir.
Öğretmenleri yeni neslin mimarları olarak görmüş, okulu da “manaya yükseliş, birliğe yöneliş, kaide ve disiplin olarak tanımlamıştır.
İlim sevgisinin ve hakikat aşkının öğrencilere aşılanması, öğretmenin ve âlimin toplum içinde öneminin ve liderliğinin üstünde durulmasıdır. Topçu’ya göre öğretmen sadece sıradan bir memur değildir ve olmamalıdır. O, “genç ruhları örs üzerinde döverek işleyen bir demircidir.”
“Yani öğretmen bir sanatkârdır aynı zamanda. Öğretmen sadece bilgileri öğrencilere aktaran kişi olmamalıdır. Öğretmen başarısızlıkların nedenlerini araştıran, gerekirse fedakârlık yapan, yaptığı işi seven ve cesur olan kişidir.”
“Ruhumuza aşılar yapan doktor olarak muallim, ruh dünyamızın hem duygu hem bilgi hem de irade bölgelerinde tedavisini ve aşılarını yapmaya mecburdur. Şayet bunlardan bir kısmı ihmal edilirse ruhî yapı buhran içinde kalır, sayıklar ve kendine gelemez. Duygular sahasında eğitim en küçük yaşta başlayacaktır. Kalbe yapılan ilk aşı, merhamet aşısıdır. Sonra, hemcinsini sevmek ve sevdiği için aldatmamak, ihmâl etmemek aşıları yapılır, cemaat sevgisi verilir.”
***
“Nurettin Topçu'nun İstanbul Erkek Lisesi’nde öğretmenlik yaptığı dönemde İmam Hatip Okulları yeni açılmıştı. Bu okullara ayrı bir önem veren Topçu, asli görevinin yanı sıra 1956-1957 ders yılından itibaren İmam Hatip Okulu'nun lise sınıflarında da Psikoloji, Sosyoloji, Din Psikolojisi ve Felsefe dersleri okutmaya başlamıştı.
O yıllarda İmam Hatip Lisesi'nin müdürü Mahir İz idi.
Bir sabah, muhasebe memuru Saniye Hanım müdür odasına girer ve Nurettin Bey'den şikâyetçi olduğunu söyler. Saniye Hanım, tüm öğretmenlerin ders ücretlerini aldıklarını, Nurettin Bey'e defalarca ders ücretinin hazır olduğunu söylemesine rağmen Nurettin Bey'in birikmiş üç aylık ücretini almadığını ifade eder ve bu durumu çözmesi için müdür beyden yardım ister.
Saniye Hanım, tahakkuk eden ücreti ödeyip zimmetinde duran bu parayı muhatabına teslim edip, rahatlamak istemektedir.
Mahir İz, Nurettin Hoca'nın dersinin olduğu bir gün Hoca'yı odasına çağırır ve durumu Hoca'ya izah eder. Nurettin Bey konuyu daha önce defalarca Saniye Hanım'a anlattığını söyler ve dediklerini yineler:
- Hocam, ben bu okula ücret almak için gelmiyorum, Allah rızası için geliyorum.
Mahir Bey ısrar eder:
- Ne diyorsunuz Nurettin Bey! Siz devletten daha mı zenginsiniz. Bu sizin hakkınız. Sevap kazanmak istiyorsanız parayı alın, fakirlere dağıtın. İmzayı atın da muhasebeci de zimmetten kurtulsun.
Nurettin Bey gülümseyerek:
- Hocam siz benden daha akıllısınız, dediğiniz doğru ama burası bir din mektebi. Ben de buraya ibadet aşkı ile geliyorum ve biliyorsunuz ki, ibadet de para için yapılmaz. Ben o parayı aldıktan sonra ha yemişim ha fakir fukaraya dağıtmışım! Ne fark eder?
Der ve kalkar gider.
Nurettin Topçu o seneden sonra üç yıl daha İstanbul İmam Hatip Okulu'nun lise kısmında Felsefe grubu hocası olarak ders verir ve tek kuruş maaş almaz.
Topçu, bu olayı yıllar sonra kendisine hatırlatan öğrencisi Emin Işık'a bunun sebebini şöyle izah eder:
- İmam Hatip Lisesi'nden mezun olan öğrenciler, genellikle din sahasında görev yapıyorlar. Din uğruna verilen hizmetler, hiçbir ücret söz konusu olmadan yalnızca Allah için yapılmalıdır. Ben hizmeti Allah için yapmalıyım ki, öğrencilerimden Allah için hizmet etmelerini bekleyebileyim. Yani öğrencilerime önce ben örnek olmalıyım.
Nurettin Topçu, her anlamda zaten hassas bir ruha sahipti ama Topçu'nun bu şekilde davranmasının sebebi belki de, derin bir sevgiyle bağlı olduğu ve onu yâd ederken "onu tanımasaydım peygamberimi anlayamayacaktım" dediği Çivicizade Camii imamı Abdülaziz Bekine'nin, geçimini sağlamak için hanımı ve çocuklarının evde ördüğü yün çorapları müsait zamanlarında pazarda satmasına tanıklık etmesi; imamlık maaşını mahallenin fakirlerine dağıtmasına bizzat şahit olmasıdır.
Nurettin Topçu, 20 Kasım 1974'te yaş haddinden emekli olacaktır.
1974-1975 ders yılı başlarken İstanbul Erkek Lisesi müdürü, Hoca'ya şöyle bir teklifte bulunur:
- Hocam, dersler başladıktan bir buçuk ay kadar sonra, siz nasıl olsa emekli olacaksınız. İsterseniz size ders programında hiç yer vermeyeyim, sizi mazeret izinli sayalım ve ders zahmetinden muaf tutalım.
Bunun üzerine Hoca:
- Ne münasebet! Bu benim vazifem.
Der ve kendisine böyle bir teklifle geldiği için okul müdürüne sitem eder.
Nurettin Topçu vefatından birkaç gün önce hastanede kendisini ziyaret edenlere de şöyle diyecektir:
- Kırk sene öğretmenlik yaptım, mabede nasıl girdimse sınıfa da öyle girdim.
Peki, biz ne durumdayız?
Bugün hemen her ortamda duyduğumuz, "gençlik elden gidiyor, yeni kuşak nesil, deist yetişiyor" diyen bizler acaba ne yapıyoruz?
Gençliğin bu halde olmasının sebebi sakın ola ki, bizler olmayalım!
Mazeret üretmek kolay, peki çözüm için biz ne yapıyoruz?
İnanç olmadan söylediğimiz sözün bir tesiri olur mu?
Ve bizler örnek olmadan, örnek bir nesil yetişir mi?
Efendimiz, Sultanımız, Başöğretmenimiz, Peygamberimiz Hz. Muhammed Mustafa’ya selatü selam olsun.
Cenabı Allah, Onun izinde giden, mesleğini ibadet şuurda yapan eğitimcilerimizin sayılarını artırsın İnşallah…
Baki selamlar..
Kaynak: Emin Işık, “Nurettin Topçu Çağdaş Bir Dervişin Dünyası, Dergâh Yayınları, 2019, İstanbul
