Bu haftaki yazımda siz değerli okurlara Vergi İncelemelerinde Sürecinde Mükelleflerin Sorumluluklarına değinmeye çalışacağım.

Vergi incelemelerinde mükelleflerin birçok hakları bulunduğu gibi, vergi mükelleflerinin de inceleme sürecinde birçok sorumlulukları vardır.

Vergi incelemesinde mükellefler sorumluluklarına ne derece sahip çıkarlarsa o derece haklarını kullanma hakkı ortaya çıkmaktadır. Sorumluluklarını yerine getirmeyen mükelleflerin vergi incelemesinde haklarını kullanması ihtimali bir hayli zayıftır. Birçok işte olduğu gibi karşılıklılık ilkesi misali tek taraflı değil… Mükellef, önce yükümlülük ve sorumluluklarını yerine getirecek, ondan sonra haklarını talep edebilecektir.

Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığının vergi incelemelerinde mükellef hak ve yükümlülükleri konusunu açıklayan broşüründe de açıklanan mükelleflerin yükümlülükleri kısmını irdeleyelim.

İncelemenin yapılacağı yere ilişkin yükümlülükler


1. Vergi Usul Kanununun (VUK) 257nci maddesine göre; mükellefler incelemeye yetkili memura müessesenin durumuna göre, çalışma yeri göstermekle ve resmi çalışma saatlerinde memurun müessesede çalışmasını sağlamakla yükümlüdürler. Ancak, şimdiye kadar olan tecrübelerimizde gördüğümüze göre çok az sayıda inceleme elemanı firmada inceleme yapmaktadır. Genellikle defter ve belgeler, denetim bürolarına istenmektedir.

2. VUK 257/5’inci maddesine göre; mükellef incelemeye yetkili olanlar tarafından işletmede VUK 134üncü maddesi gereğince envanter yapılması halinde araç, gereç ve personeliyle bu işlemlerin yapılması için gerekli yardım ve kolaylığı göstermekle yükümlüdür.

3. VUK 148’inci maddesine göre; mükellefler vergi incelemesine yetkili kişilerin talep edecekleri her türlü bilgiyi vermek mecburiyetindedirler.

4. VUK 141/2’nci maddesine göre; mükellefler vergilendirme ile ilgili olay ve hesap durumlarını içeren tutanakları imzalamaktan çekindikleri hallerde, bunların dayanağı olan defter, belge ve kayıtların vergi inceleme elemanınca alıkonulması konusunda zorluk çıkarmamak mecburiyetindedirler.

Defter ve belgelere ilişkin yükümlülükler

1. VUK 172’nci maddesine göre; defter tutmak zorunda olan mükellefler, aynı Kanuna göre tutmak zorunda oldukları defterlerden tasdike tabi olanları zamanında tasdik ettirmek, tuttukları defterleri ve bunların dayanağını oluşturan belgeleri usulüne uygun bir şekilde tutmak ve ilgili bulundukları yılı takip eden takvim yılından başlayarak beş yıl süre ile muhafaza etmek zorundadırlar.

2. VUK 256ncı maddesine göre; mükellefler muhafaza etmek zorunda oldukları her türlü defter, belge ve karneler ile vermek zorunda bulundukları bilgilere ilişkin server, usb bellek, taşınabilir harici bellek ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını ve bu kayıtlara erişim veya kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm bilgi ve şifreleri, muhafaza süresi içerisinde yetkili makam ve memurların talebi üzerine ibraz ve inceleme için arz etmek zorundadırlar.

Beyan ve ödemeye ilişkin yükümlülükler

1.      Mükellefler vergi matrahını doğru beyan etmek ve ödenmesi gereken vergileri vadesinde ödemek zorundadırlar.Önceki yazımızda belirtilen mükellef haklarının kullanılabilmesi için bu yazımız konusu yükümlülüklerin de yerine getirilmiş olması şarttır. Hiçbir hak tek taraflı değildir. Yükümlülüklerini doğru olarak yerine getirmiş olan bir mükellefin hele hele haklarını da bildikten ve kullandıktan sonra mali mevzuat konusunda korkacağı hiçbir şey yoktur.

Selam ve dua ile…