İbni Ömer radıyallahu anhüma şöyle dedi: Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem başın bir kısmını tıraş edip bir kısmının (perçem olarak) bırakılmasını yasakladı. (Buhari, Libas 72; Müslim, Libas 72, 113. Ayrıca bk. Ebu Davud, Tereccül 14; Nesai, Zinet 5, 58; İbni Mace, Libas 38) Yine İbni Ömer radıyallahu anhüma şöyle dedi: Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem bir gün saçının bır kısmı tıraş edilmiş bir kısmı bırakılmış bir çocuk gördü, aile fertlerini böyle yapmaktan menedip şöyle buyurdu: Ya hep tıraş edin ya hep bırakın! (Ebu Davud, Tereccül 14)
Abdullah İbni Cafer radıyallahu anhüma şöyle dedi: Nebi sallallahu aleyhi ve sellem Cafer (İbni Ebu Talib)'in çoluk çocuğuna üç gün yas süresi tanımıştı. Sonra onlara geldi ve: Kardeşim Cafer için bugünden sonra artık ağlamayın! buyurdu. Sonra: Bana kardeşimin çocuklarını çağırın! diye emretti. Bizi toplayıp getirdiler. Biz kendimizi annelerini yitirmiş kuş yavruları gibi hissediyorduk. Sonra: Bana bir berber çağırın! buyurdu. Gelen berbere emretti, berber bizim başlarımızı tamamen tıraş etti. (Ebu Davud, Menasik 78, Tereccül 13. Ayrıca bk. Nesai, Zinet 57-58) Hz. Ali radıyallahu anh şöyle dedi: Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem kadının saçlarını tıraş etmesini, (saçlarını kökünden kestirmesini) yasakladı. (Nesai, Zinet 4. Ayrıca bk. Tirmizi, Hac 75)
Saç tıraşı ile ilgili bu dört hadisi şerifin her biri, Resul-i Ekrem Efendimiz'in bu konudaki tavrını ortaya koymak suretiyle bize yol göstermektedir. Birinci hadiste, Hz. Peygamber'in, çocukların başlarını gökyüzündeki bulutların dağılımı gibi yer yer kesip yer yer bırakmak suretiyle tıraş etmeyi yasakladığı bildirilmektedir. Bu yasağa başın büyük kısmını tıraş edip meselâ alnın üstündeki perçem denilen saçları bırakmak da dahildir. İkinci hadis'te Peygamber Efendimiz'in, böyle saçının bir kısmı tıraşlı bir kısmı tıraşsız bir çocuk görünce, çocuğun anne-babasına, "Çocuğun saçlarını ya tamamen tıraş edin ya da tamamen bırakın" tavsiyesinde bulunmuştur. Burada Efendimiz'in, yarı tıraşlı olmayı o günün müşrik, Yahudi ve fasıklarının tıraşına benzettiği için olaya bizzat müdahale ettiğini görüyoruz. Günümüzde de başka kültürlerin öngördüğü kılık kıyafet şekilleri, modadır diye asla takip edilmemelidir. Her inançtan insanın kendi kültür dünyasını yansıtan bir kılık kıyafeti olması pek tabiidir. Öte yandan çocuk ve gençlerin öyle yarı tıraşlı dolaşmaları töhmet vesilesi de olabilir. Ailelerin çocuklarını böyle töhmetlerden koruyup kollamaları gerekir. Üçüncü hadiste ise, Hz. Peygamber'in, Mute savaşında şehid düşen Cafer İbni Ebu Talib'in aile fertlerine babaları için üç gün üç gecelik bir yas süresi tanıdığını, süre bitiminde evlerine giderek, amcası Ebu Talib'in oğlu olduğu için "kardeşim" sözcüğünü kullanmak suretiyle, "Bugünden sonra kardeşim Cafer için artık ağlamayın!" buyurduktan sonra berber getirtip, erkek çocukların saçlarını tamamen tıraş ettirdiğini görüyoruz. Bu bilgiyi bize aktaran, Efendimiz'in bizzat tıraş ettirdiği çocukların en büyüğü Abdullah İbni Ca'fer'dir. Abdullah, Habeşistan'da doğan ilk Müslüman çocuktur. Peygamber Efendimiz'in kendisi hakkında "Cafer'e iyi bir halef olması" için dua buyurduğu Abdullah, babalarının şehid düştüğü haberini aldıklarının üçüncü gününde içinde bulundukları hali ve hissettikleri boşluğu "annesini yitirmiş kuş yavruları gibiydik" diyerek dile getirmektedir. Onlar bu halde iken Peygamber Efendimiz'in başlarını tıraş ettirmesi, "Bugünden sonra Cafer için ağlamayın" tavsiyesine uyulmasını fiilen sağlamak anlamına gelmektedir. Başları tıraş edilmiş çocuklar, ailenin artık yas tutmadığının, normal günlük hayata döndüğünün işareti sayılmıştır.
Çocukların saç tıraşı konusunda Resuli Ekrem Efendimizin belirleyip tavsiye ettiği şekli, bu olayda bizzat kendisinin uygulattığını görmekteyiz. Bu tavır, konunun önemini göstermektedir. Başka bazı rivayetlerden öğrendiğimize göre (mesela bk. Ebu Davud, Menasik 78), Peygamber Efendimiz, Veda haccı esnasında kendisi, sağ taraftan başlamak üzere saçlarını tıraş ettirmiştir. Canım, mesele tıraş olmak değil mi? deyip işi basite almanın mümkün olmadığı, Müslümanların saç tıraşı konusunda da kendilerine özgü bir tutum ve tavırlarının olması gerektiği Efendimizin bu tavsiye ve davranışlarından çok açık bir şekilde anlaşılmaktadır.
Dördüncü hadis, Müslüman hanımların saçlarını kökünden kestirmelerinin Peygamber Efendimiz tarafından nehyedildiğini ifade etmektedir. Öte yandan Abdullah İbni Abbas radıyallahu anhüma, Resuli Ekrem Efendimizin hacta ihramdan çıkmak için "Kadınlara tıraş gerekmez, saçlarını kısaltmaları yeter" buyurduğunu bildirmektedir. (bk. Ebu Davud, Menasik 78) O halde Müslüman hanımlar, tedavi olmak gibi zaruri haller dışında saçlarını kökünden kestirmek suretiyle tıraş etmeyeceklerdir. Hanımlar için saçlarını kökünden kestirmek bir çeşit müsle yani herhangi bir uzvun kesilmesi sayılmaktadır. Günümüzün sinema, televizyon yıldızları gibi olmaya özenen, yakışsın yakışmasın moda diye sunulan kılık kıyafete bürünen, kişilik ve kimlik kaybına uğramış müslüman nesilleri, bu noktadaki Peygamber hassasiyetinin ne kadar yerinde ve asırlar boyu geçerli olduğunun ne yazık ki olumsuz ve acı delilleridir. Herkesin kafasına, gönlüne, başına, saçına sahip çıkması zamanı çoktan gelmiş ve geçmektedir. Ne batılılaşma ne de çağdaşlaşma masalları bu kimlik ve kişilik yozlaşmasını anlaşılabilir kılmaya kesinlikle yetmez.
Hadislerden Öğrendiklerimiz,
1. Müslüman çocuklar ve erkekler başlarını ya tamamen tıraş ettirecekler ya da tamamen bırakacaklardır. Bir kısmını tıraş ettirip bir kısmını bırakmak nehyedilmiştir.
2. Müslüman hanımlar herhangi bir mecburiyet olmadıkça saçlarını kökünden kestirmeyecekler, hac ibadetini yerine getirirken bile saçlarından birazcık aldırmaları (taksir) onlar için yeterlidir.
3. Müslüman erkekler, temiz tutmak ve kadınlara benzememek şartıyla saçlarını uzatabilirler.
Kılık kıyafet konusu müslüman kimlik ve kişiliği açısından büyük önem taşır.
4. Peygamber Efendimiz ashab ve ümmetinin her yönden mükemmel olmasına gayret etmiştir.
5. Ölen için ancak üç gün yas tutup yaka-paça yırtmaksızın ve bağırıp çağırmaksızın ağlanabilir. Daha sonraki günlerde ağlamak tenzihen mekruhtur.
6. Aile büyüklerinin çocuklar üzerinde onları tıraş ve sünnet ettirmek gibi yetkileri vardır.
