Yetersiz ve dengesiz beslenme vücudun büyüme, gelişme ve normal çalışmasında aksaklıklara neden olacağından "yeterli ve dengeli beslenme sağlığın temelidir" diyebiliriz. Yetersiz ve dengesiz beslenen bir kişinin vücudu mikroplara karşı dayanıklı değildir. Dolasıyla bu gibi kimseler kolay hasta olurlar ve hastalıkları ağır seyreder. Ayrıca, herhangi bir besin öğesinin yetersiz alınması durumunda vücutta o besin öğesinin görevi yerine getirilemeyeceğinden vücut çalışması da aksamakta ve hastalıklar baş göstermektedir. Dengesiz beslenme insanın çalışma, planlama ve yaratma yeteneğini düşürür. Ekonomik bakımdan gelişmiş olmanın ilk şartı, insan gücünü üretimi arttırmak için kullanabilmektir. Sağlıklı insan üretken insandır. Sağlığın temeli de yeterli ve dengeli beslenme ile atılır.
Yeterli ve dengeli beslenen kişilerin görünüşü böyle tanımlanabilir:
Sağlam bir görünüş
Hareketli ve dikkatli bakışlar,
Muntazam, pürüzsüz, hafif nemli ve hafif pembe bir cilt,
Canlı ve parlak saçlar,
Kuvvetli, gelişimi normal kaslar,
Düzgün, iyi gelişmiş kol ve bacaklar,
Sık sık baş ağrısından şikayet etmeyen, iştahlı, çalışmaya istekli kişilik,
Vücut ağırlığı boy uzunluğuna ve yaşına göre orantılı,
Zihinsel ruhsal ve sosyal gelişimi normal, devamlı çalışabilen bir kişilik.
Yetersiz ve dengesiz beslenenlerin görünüşü ise;
Hareketleri ağır, isteksiz, eğilmiş bir vücut,
Şişkin bir karın,
Ciltte çeşitli yara ve pürüzler,
Sık sık baş ağrısından şikayet,
iştahsız, yorgun, isteksiz bir kişilik.
Yetersiz ve dengesiz beslenme yüzünden zihnen ve bedenen iyi gelişmemiş, yorgun, isteksiz ve hasta bireyler toplum için bir güç ve kuvvet değil bir yüktür Zihinsel gerilik, hal ve hareketlerde dengesizlik ileri aşamadaki yetersiz beslenmenin işaretlerindendir. Bunun yanında vücut ağırlığının boy uzunluğuna ve yaşa göre fazla olması yani şişmanlık(obezite) da, genellikle dengesiz beslenmenin belirtisidir ve bir hastalık olarak kabul edilmektedir.
Bir toplumdaki bireylerin yeterli ve dengeli beslenip beslenmediklerine sadece dış görünüşüne bakarak karar vermek doğru değildir. Toplumdaki bireylerin beslenme durumları bilimsel yöntemlerle saptanabilmektedir. Yapılan çeşitli araştırmalar, toplumumuzun önemli bir kısmının yetersiz ve dengesiz beslenmekte olduğunu göstermektedir.
Yetersiz beslenmenin etkilediği grupların başında bebek ve çocuklar, gençler, doğurganlık çağındaki kadınlar, gebe ve emzikli anneler, yaşlılar ve işçiler gelmektedir. Yetişkinlerde ise şişmanlık ve bunun zemin hazırladığı hastalıklar önemli halk sağlık sorunlarındandır. Dengesiz beslenmenin nedenleri araştırıldığı zaman, beslenme bilgilerinden yoksunluğun büyük önem taşıdığı görülmektedir. Bu bakımdan dengesiz beslenmenin önlenmesinde beslenme eğitimi ile sağlıklı beslenme bilincinin kazandırılması büyük önem taşımaktadır.
Kaynak : Türkiye'ye Özgü Beslenme Rehberi, sayfa 10-11, Ankara 2004
