Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının hazırladığı Bazı Kanun ve Kanun hükmünde Kararnamelerde Değişiklik yapılmasına dair kanun taslağı kamu oyuna “ÜRETİM REFORM PAKETİ KANUN TASARISI TASLAĞI” adıyla sunulmuştur. Taslakta tarım açısından iki önemli konu öne çıkmaktadır. Bunlardan biri Zeytilik alanlar ve diğeri de Mera alanlarıdır. Son günlerde TBMM’de zeytinliklerle ilgili yoğun tartışmaların yapıldığı “ÜRETİM REFORM PAKETİ KANUN TASARISI TASLAĞI” ile ilgili tarafların üzerinde zeytin dostlarının çok konuştuğu konu önemli ve zeytin dostlarının olması nedeniyle zeytinilikler olmaktadır. Taslak hakkında bir çok kurum ve kişi görüş belirtmiş ve belirtmey de devam etmektedir. Bunlardan biri de Tüsiad; Tüsiad değerlendirmelerinde olduğu gibi; OSB’ler, Endüstri Bölgeleri ve buralarda sunulan imkanlar bakımından küçük ve orta boy işletmeler için önemli gelişmeleri barındırmakta olup bahse konu bölgelerde kurulmaları konusunda önemli teşvikler sunması açısından da değerli görmektedir. Ülkemizde yaygın biçimde uygulamada olmayan, büyük ölçekli ve limanları olan Endüstri Bölgelerinin kurulmalarının kolaylaştırılması önemli bir gelişme olarak görülmekte ve diğer konularda da görüşleri belirtmektedir.
“Üretim Reform Paketi Kanun Tasarısı Taslağı” İle ilgili tarafların üzerinde çok konuştuğu konu önemli olması nedeniyle zeytinlikler olmakla birlikte meralarla ilgili kamu oyunda fazla söz edilmemektedir. Burada Zeytinlikle ilgili görüşlere katıldığımı belirterek uzmanlık alanım olması nedeniyle Meralar hakkında 4342 sayılı Mera Kanununda değişkliği taslakta eski ve yeni maddeleri aşagıda tablo halinde vererek konu hakkında görüşlerimi belirtmek istedim.
ÜRETİM REFORM PAKETİ KANUN TASARISI TASLAĞI KARŞILAŞTIRMA TABLOSU
Eski hali Yeni (değişik) Hali
|
Tahsis Amacının Değiştirilmesi MADDE 14 – (Değişik: 27/5/2004-5178/3 md.) Tahsis amacı değiştirilmedikçe mera, yaylak ve kışlaktan bu Kanunda gösterilenden başka şekilde yararlanılamaz. Ancak, bu Kanuna veya daha önceki kanunlara göre mera, yaylak ve kışlak olarak tahsis edilmiş olan veya kadimden beri bu amaçla kullanılan arazilerden; … Yerlerin, ilgili müdürlüğün talebi, komisyonun ve defterdarlığın uygun görüşü üzerine, valilikçe tahsis amacı değiştirilebilir ve söz konusu yerlerin tescilleri Hazine adına, vakıf meralarının tescilleri ise vakıf adına yaptırılır. |
MADDE 20 - 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanununun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir. Tahsis Amacının Değiştirilmesi MADDE 14 – (Değişik: 27/5/2004-5178/3 md.) Tahsis amacı değiştirilmedikçe mera, yaylak ve kışlaktan bu Kanunda gösterilenden başka şekilde yararlanılamaz. Ancak, bu Kanuna veya daha önceki kanunlara göre mera, yaylak ve kışlak olarak tahsis edilmiş olan veya kadimden beri bu amaçla kullanılan arazilerden; … “i) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının talebi üzerine 4737 sayılı Endüstri Bölgeleri Kanunu kapsamında Bakanlar Kurulu Kararı ile ilan edilen endüstri bölgeleri, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında Bakanlar Kurulu Kararı ile ilan edilen teknoloji geliştirme bölgeleri, 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu kapsamında kurulacak organize sanayi bölgeleri ve 635 sayılı Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamında yerleşim alanları içerisinde bulunan sanayi sitelerinin ve münferit sanayi işletmelerinin yerleşim yeri dışına çıkarılması amacıyla ihtiyaç duyulan,” Yerlerin, ilgili müdürlüğün talebi, komisyonun ve defterdarlığın uygun görüşü üzerine, valilikçe tahsis amacı değiştirilebilir ve söz konusu yerlerin tescilleri Hazine adına, vakıf meralarının tescilleri ise vakıf adına yaptırılır. … |
|
Mali Hükümler MADDE 30 – (Değişik : 20/6/2001 - 4684/13 md.) … e) (Değişik: 27/5/2004-5178/4 md.) Tahsis amacı değişikliği talebinde bulunan gerçek ve tüzel kişilerden, 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (e), (f), (g) bentleri ve vakıf meraları ile toprak muhafaza, sel ve taşkın kontrolü amacıyla yapılacak her türlü ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalışmaları ilgili tahsis amacı değişiklikleri hariç, tahsis amacı değiştirilen mera, yaylak ve kışlaklardan elde olunacak yirmi yıllık ot geliri esas alınarak, komisyonca tespit edilerek alınacak ücret, … (Değişik son paragraf: 14/7/2004-5217/10 md.) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına yatırılır. |
MADDE 21 - 4342 sayılı Mera Kanununun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan “(e), (f), (g) bentleri” ibaresi “(e), (f), (g) ve (i) bentleri” şeklinde değiştirilmiştir. Mali Hükümler MADDE 30 – (Değişik : 20/6/2001 - 4684/13 md.) e) (Değişik: 27/5/2004-5178/4 md.) Tahsis amacı değişikliği talebinde bulunan gerçek ve tüzel kişilerden, 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (e), (f), (g), (i) bentleri ve vakıf meraları ile toprak muhafaza, sel ve taşkın kontrolü amacıyla yapılacak her türlü ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalışmaları ilgili tahsis amacı değişiklikleri hariç, tahsis amacı değiştirilen mera, yaylak ve kışlaklardan elde olunacak yirmi yıllık ot geliri esas alınarak, komisyonca tespit edilerek alınacak ücret, … (Değişik son paragraf: 14/7/2004-5217/10 md.) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına yatırılır. Yatırılan bu tutarlar bütçeye gelir kaydedilir. |
Tabloda görüldüğü gibi 4342 sayılı Mera Kanununun “Tahsis Amacı Değişikliği” 14. Maddesine yeni bir “i” benti eklenmektedir. 25.02.1998 tarihinde TBMM’de kabul edilen 4342 Sayılı Mera Kanunu bu güne kadar çeşitli amaçlarla defalarca değişikliğe uğramış olup halende değiştirilmek istenilmektedir. Gerekli olanlar elbette yapılmalı, ancak bir yerin esas önemi ve amacı hiçbir zaman gözden uzak tutulmamalıdır. Meralar hayvancılığın en önemli girdisi olan yem kaynağı olması yanında çok daha fazla faydaları da bulunmaktadır. Farklı alanlarda sanayi yatırımlar yapılabilir ancak her yerde yem üretilemez ve diğer faydaları oluşturulamaz, bu nedenle meralarda yapılması gereken değişikliklerde zeytinlik alanlarda gösterilen hassasiyet kadar hassasiyet gösterilmelidir. Her ilin ve ilçenin sanayi bölgeleri ilan etme arzuları yadsınamaz, ancak bu yarıştan ziyade bir ihtiyacı öne çıkarmalı ve eyvah denilmeyecek kararlara öncelik verilmelidir. Özellikle Orta Anadolu bölgesi meraları bu günkü durumu ile çok yerde orta veya zayıf durumda olduğu için talep edilecek değişikliğe açık görülmektedir. Her hasta olan ölsün gibi bir yaklaşım nasıl ki doğru bir yaklaşım değil, meralara da ot yok, bitmiş faydasız alanlar gözüyle bakılmamalı, bu alanların ıslah edilebilenleri ıslah edilerek iyileştirilmeli ve ekonomiye kazandırılmalıdır. Ümit ederim ki Mera Komisyonları tahsis amacı değişikliği talep edilen yerler için siyasi baskı altında kalmadan raporlarını hazırlarlar. Aksi takdirde meralarımız geri dönüşümü olmayacak şekilde elden çıkacaktır. Ülkemizde son 60 yılda 30 milyon hektar mera alanı vasıf değiştirmiş, yaklaşık 45 milyon hektardan 12.4 milyon hektar alana gerilemiştir. Meraların vasfı değiştirilirken gerekli hassasiyetin gösterilmesi ve mümkün olduğu kadar mera vasfı korunmasına özen gösterilmesi arzumuzdur.
Mera alanlarının karşı karşıya olduğu bu tehlikeleri yanında diğer bir problem de; bir çok yöremizde yerleşim yeri veya benzeri farklı kullanılmaları hususudur. Bu ülkemize has mera kullanımı önemli bir problem olarak devam etmektedir. Daha önce bir çok vekilimize yazmış olduğumuz halde bu problemin halli ile de bir adım atılmamıştır. Böyle bir değişiklikler ele alınır iken bu problemin halli için ilgili tarafların görüşleri alınarak ormanlık alanlarda çıkarılan 2-B yasası gibi bir yasa hazırlanarak meralarla ilgili bu önemli problemin giderilmesi çalışması yapılmalıdır.
