Geçen hafta pazar günü öğleden sonra yayımlanan “Orta Vadeli Program” bu kapsamda Ödemeler Dengesi üst başlığında, ihracatın geliştirilmesi ile ilgili “Politika ve Tedbirler” kapsamında alt başlıkların bir kısmını değerlendirmeye çalışacağım.

KAÇ TANE MADDE VAR

Yukarıda bahsettiğim Politika ve tedbirler kapsamında toplamda 22 madde var

22 MADDENİN ORTAK ÖZELLİĞİ

Temenniler ile şunlar şunlar yapılacak şeklinde alt başlıklar var. Daha basit ifadeyle NELER YAPILACAK? Sorularının cevabı var. 

22 MADDEDE NE YOK

Bu maddelerin hiçbirinde NASIL YAPILACAK sorularının cevapları yok. (En azında ben göremedim.)

22 MADDEN SEÇTİĞİM

İhracat pazarlarının geliştirilmesi ile ilgili kısımları seçip sadece o kısımları sizlerle tartışacağım

ÖNCESİNDE

Yaklaşık 4 yıldan daha fazladır yazılarıma belirttiğim üzere tespitim şu yöndeydi. Ülkemiz özelindeki ihracatta en büyük risk; “AB dolayısıyla Gümrük Birliğidir.”

NEDENLERİNİ DEFALARCA YAZMAMA RAĞMEN

Kısaca özetleyeyim. Gümrük Birliği kapsamında;

  • AB’nin imzalamadığı veya müsaade etmediği hiçbir ülke ile Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzalayamayız. AB başka bir ülke ile STA yapmış olsa bile ülke olarak biz dahil olmuyoruz. Anlaşma yapsak bile sonrasında (kendi çabamızla) AB ile yapılan anlaşmanın koşullarının aynısını yapma ihtimalimiz her zaman olmuyor.
  • AB’nin STA yaptığı ülkelerle biz anlaşma yapamazsak, AB’nin tanıdığı tüm tavizlere bizde aynen uygulamak zorunda kalıyor ve maalesef bizim ürünlerimiz ise hiçbir taviz verilemeden ilgili ülkeye ihracat yapılması söz konusu oluyor ve sonucunda Ticaret Sapması meydan geliyor.
  • AB’nin kendi dışındaki diğer ülkelere uyguladıkları gümrük vergilerine; teknik tabirle Ortak Gümrük Tarifesi, alınan kararlara uymak durumundayız fakat karar mekanizmasında değiliz
  • AB tarafından, ülkemiz menşeli birçok gıda ürünü ile demir çelik ürünlerine uygulanan haksız kotalara maruz kalıyoruz.

BİRİNİN BUNU SÖYLEMESİ LAZIM

Herhalde o kişi ben oluyorum. Özgürce serbest ticaret anlaşması yapamadığın, başkalarının yaptığı anlaşmaları peşinen kabul ettiğin ve özgürce gümrük vergilerini bile belirleyemediğin bir yapıda 1996 yılından beri maalesef ki dış ekonomik politikalarını uygulama bağlamında AB tarafından ayaklarımıza pranga vurulmuştur.

OVP KAPSAMINA DÖNERSEK

22 madde içerisinde ihracatımızın Pazar çeşitliliğin geliştirilmesi bağlamında ilgili maddelerin ana fikirlerini ifade eden kelimelerle yazalım

Madde 1. …. Yakın coğrafyamızla ve diğer ülkelerle ticari ilişkilerin güçlendirilmesi …

Madde 2. Bölgesel ve çok taraflı iş birliği platformlarından en etkin şekilde istifade etme…

Madde 5…Pazar çeşitliliğini sağlamak amacıyla başta uzak doğu ülkeleri olmak üzere dünyada yükselen pazar konumundaki ülkelerden gelen ziyaretçi sayısını artırmaya yönelik çalışmalar.

Madde 9… Afrika ve Latin Amerika'ya yönelik ortaklık ve açılım politikalarıyla Yeniden Asya girişimine somut hedefler doğrultusunda devam etme.

YATIRIM VE ZİYARETÇİ ÇEKMEYİ

Bir tarafa bırakırsak, Pazar çeşitlendirmesini ilgili ülkelerle STA yapmadan (yapamadan demek istiyorum çünkü Gümrük Birliği buna engel) nasıl yapacaksınız?  Bu sorunun cevabını kim verebilir bilmiyorum.

GÜMRÜK BİRLİĞİNE GELİRSEK

İlgili maddeyi kısaltmadan olduğu gibi yazalım;

Madde 8. İhracat odaklı büyüme hedefi kapsamında, AB ile tercihli ticari ilişkilerimizin temelini oluşturan Gümrük Birliği’nin güncellenmesinin yanı sıra yeni serbest ticaret anlaşmaları müzakere edilecek ve yürürlükteki serbest ticaret anlaşmalarının kapsamının genişletilmesine yönelik çalışmalar sürdürülecektir

ÖNCE MÜZAKARE TESPİTİ

Ülkemizde Gümrük Birliğinin ne denli büyük bir sorun olduğunun anlaşılması ABD ile AB arasında yapılması planlanan (TTIP) Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı. Anlaşmasının gündeme gelmesiyle, AB ile Gümrük Birliği kapsamında müzakere edilmesi Türkiye tarafından ilk defa gündeme getirilmişti. Yanlış anımsamıyorsam yıl 2011 ya da bilemedin 2012

YANİ

Aradan 10 yıldan fazla süre geçmesine rağmen ülke olarak hala müzakere masasına oturamamışız. Yani biz oturmak istemişiz de AB oturmamış. Yıl 2022 yeni OVP kapsamında hala 2023 de ve sonrası için müzakere edileceğiz diyoruz.

BU ARADA NEYİ MÜZAKERE EDECEĞİZ?

  • Tarım ürünleri ile Gıda ürünlerinin (gene bir ifadedir) aynı sanayi ürünlerinde olduğu gibi gümrük vergilerini sıfırlamayı mı müzakere edeceğiz. (Etmezler)
  • Demir Çelik ve bazı tarım ve gıda ürünlerine uygulanan kotaları mı kaldırmak için müzakere edeceksiniz (kaldırmazlar)
  • AB’nin belirlediği, bizim ise sadece uygulamak zorunda olduğumuz Ortak Gümrük Tarifesini uygulamamayı mı müzakere edeceğiz (etmezler)
  • AB’nin yaptığı Serbest Ticaret Anlaşmalarına taraf olmayı mı talep edeceğiz (Belki burada bir esneklik olabilir… müzakere süreci olursa ki 5 yıldan önce yapmazlar ve karşılığında yine bir şey isterler)

DEMEM O Kİ

10 yıldan fazla bir süredir sizinle müzakere masasına oturmayan bir tarafla neyin müzakeresini yapacaksınız. Hadi yaptık sonucunda ne bekliyorsunuz?

SÖYLEMEZSEM OLMAZ

Trump’ın bize ve küresel ekonomiye yaptığı en büyük iyilik (niyeti o olmasa da sonuçları itibariyle büyük bir iyiliktir.) AB ile ABD arasındaki TTIP anlaşmasının başlamadan rafa kaldırması ve görüşmeleri iptal etmesidir.

SONUÇ: Dış ticarette politikalarındaki en büyük gündemimiz; AB ile Gümrük Birliğini iptal edip, her iki tarafı dengeli bir şekilde koruyan ve bizi özgürleştirecek yeni bir STA yapmak olmalıdır.