Hazreti Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) zamanında Medine-i Münevvere İslâm devletinin gerçekleşmesinden sonra kurulan bir mezarlıktır. Buna el-Baki, Cennetü’l-Baki, Bakîul-Garkad isimleri de verilmiştir. Fakat genellikle kısaca el-Baki denilmektedir.
Bu mezarlığa ilk defnedilen sahabi, İslâm’ın Medine-i Münevvere’de yayılmasında büyük emeği geçen ve İslâm’da ilk defa Müslümanlara cuma namazı kıldıran Hazreti Es’ad b. Zürare (Radıyallahü Anh) oldu. Başka bir kanaate göre el-Baki’ye ilk defa Hazreti Osman b. Maz’un (Radıyallahü Anh) defnedilmiştir. Daha sonra Medine-i Münevveri’nin bu meşhur mezarlığına Ashab-ı Kiram’dan vefat edenlerle Hazreti Peygamber’in (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) yakınları ve oğlu Hazreti İbrahim (Radıyallahü Anh) gömülmüştü. Hazreti Fâtıma (Radıyallahü Anha) ve oğlu Hazreti Hasan (Radıyallahü Anh) da burada medfundurlar. Rasulullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) hayatta iken bu mezarlığa sık sık uğrar ve burada yatan ashaba dua ederdi. El-Baki mezarlığı İslâm tarihi boyunca önemli şahsiyetlerin defnedildiği bir mezarlık olmuştur,isterseniz kisaca bilinen makamlari sizlere arz edelim ,
Cennetul baki mezarlığının ilk giriş kapısının hemen sağ tarafında tek başına yatmakta olan ( Hz Fatımat–üz Zehra )validemize aitken, solundaki ise Efendimizin amcası( Hz Abbas)’a ait. Hemen doğusunda ise Hz Ali’nin oğlu, (Hz hasan ), Hz Hüseyin’in oğlu( Zeynel Abidin) Zeynel Abidin’in oğlu (Muhammed Bakır) (ra) ve onun oğlu (Caferi Sadık)’ın kabirleri var
Efendimizin kızları(Zeynep Rukiye ve Ümmü Gülsüm)’ün kabirleri ise Hz Abbas’ın kabirinin sonunda yer alıyor. Peygamber Efendimizin kızlarına ait mezarların sol kısmında yani kuzeyinde ise peygamberimizin esleri( Hz Aişe, Sıddıka, Hafsa, Sevde, Zeynep binti Cahş, Ümmü Habibe Ümmü Seleme, Cuveyriye ve Safiye)validelerimiz medfun bulunuyorlar,mubarekelerin solundaki iki dikdörtgeni andıran bölümde ise Efendimizin süt kardeşi (Süfyan Bin Harise) ve Hz Ali’nin kardeşi( Akil (ra) )yatıyor hemen uzun yolun başında solda iki kare taşla çevrilmis olana ise maliki mezhebin kurucusu (İmam Malik) ve hemen yanında kıraat hocalarından (İmam Nafii) hazretleri yatmakta yolun ilerisinde 18 aylıkken vefat eden Efendimizin oğlu İbrahim yatmakta, orta uzun yoldan yürüdüğünüz zamanda yine solda kare duvarla çevirili alanın içindede (Suheda el-harra) yanı uhudda yaralanıp Medine sehıt olan sahabiler yatıyor. Giriş kapısının önündeki patikayı takip edip mezarlığın ortasına vardığımızda diğer mezarlara göre çevrilmiş ve biriketlerle dikdörtgen bir mezarı gösteren yapı ise, Hz (Osman Bin Affan) Efendimize ait Solundaki yani kuzeyindeki yolun solunda yer alan yerde ise Peygamber Efendimizin süt annesi (Halime–i Sadiyye) validemiz medfun, hemen halime validemizi solumuza alıp yolu takip ettigimizde de yeniden bir dirtdörtken duvar karsimiza cikiyor bu mekandada eshabdan (Eba Said el Hudri) ve hazreti Ali efendimizin anneleri (Fatima binti Esed) radiyalahum yatiyorlar,hemen doğu tarafına dogru bir kac mezar ötede evliyanın buyuklerinden (Mahmud Sami Ramazanoglu) hazretleri medfun bulunmaktadır.
Giriş kapısının solunda ise Abdulmuttalib’in kızları yani Efendimizin halaları (Safiye, Atika ve Ümmü Benun) yer almakta Ve daha nice şehidler gaziler sahabiler, veliler bu baki cennet kentinin sakinleri olarak ila yavmul kiyame yatmaktadirlar . Bu kabristanda, yaklaşık onbin sahabinin medfun olduğu rivayet edilir. İmam Müslim‘in rivayet ettiği bir hadiste, peygambere Cebrail gelmiş ve:
“Ey Muhammed! Rabbin sana, ehli bakii ziyaret etmeni, onlar için mağfiret dilemeni emrediyor.” demiştir. Başka bir sahih hadiste de: “Ben baki ehline dua etmek için oraya gönderildim.” dediği rivayet edilir. Rabbim makamlarini âli kılıp bizleride bu mubareklerin şefaatlerine mazhar kılsın, amin ruhlarına (el fatiha).
