HAVZA BAZLI DESTEKLER

GTHB  Türkiye genelinde havza bazlı desteklenecek ürünlerin listesini geçen yıl yayınladı. Havza bazlı desteklemenin amacı GTHB'nca şu ifadelerle açıklanmaktadır. 

"Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından çalışmaları yürütülen "Türkiye Milli Tarım Destekleme Modeli" kapsamındaki havza bazında desteklenecek ürünlerin dağılımı belirlendi.

Bitkisel üretim faaliyetlerinin planlanması, toprakların boşa ekilmemesi, üretilen ürünlerin elde kalmaması ve arz talep dengesizliğinin yaşanmaması için hayata geçirilecek bu model ile belirlenen 941 tarım havzasının ürün listeleri 18/07/2017 tarihli mükerrer Resmi Gazetede yayınlandı.

Havza bazlı destekleme uygulamaları kapsamında, ülkemizde arz açığı bulun​​an, stratejik ve bölgesel önem arz eden, insan beslenmesi - sağlığı ve hayvansal üretim açısından önem arz eden buğday, arpa, çavdar, çeltik, dane mısır, tritikale, yulaf, mercimek, nohut, kuru fasulye, pamuk, soya, yağlık ayçiçeği, kanola, aspir, çay, fındık, zeytinyağı, patates, soğan (kuru) ve yem bitkilerinden oluşan 21 ürün bazında değerlendirme yapıldı.

Söz konusu ürünlerle ilgili olarak istatistiki veriler, ekim nöbeti (münavebe), iklim, toprak ve topografya, su kısıtı verileri (mevcut su potansiyeli ve bitki su tüketimi), il ve ilçelerdeki kamu, STK ve üniversitelerin teklifleri dikkate alınarak 1 milyardan fazla verinin yer aldığı Karar Destek Sistemi sonucunda 941 havza/ilçe bazında dağılımı belirlendi.

2017 sezonunda uygulamasına geçileceği bu model kapsamında desteklenecek ürünlerin dağılım listelerinin; kooperatiflere, birliklere, odalara ve üreticilere duyurulmasıyla ilgili olarak il ve ilçe müdürlüklerine talimat gönderildi" denilmektedir.

Yayınlanan listede Konya için ilçelere göre(aşağıda listesi verilen) desteklenecek ürün sayısı 5-11 arasında değişmektedir.

KONYA İLİ

* Su kısıtı kapsamında belirlenen ilçelerde Mısır (Dane) üretiminde Damlama Sulama şartı aranmaktadır.

Yem bitkileri kapsamında desteklenecek ürünler ise şöyle belirlendi: yonca, korunga, fiğ, Macar fiği, burçak, mürdümük, sorgum, Sudan otu, hayvan pancarı, yem şalgamı, yem bezelyesi, yem baklası, İskenderiye üçgülü, İtalyan çimi, mısır(silaj), yeşil ot olarak çavdar, yulaf, tritikale, buğday ve arpa. Ayrıca, sorgum, Sudan otu melezi yapay çayır mera olarak destekleneceği belirtilmektedir.

Havza bazlı destekleme uygulamaları kapsamında, ülkemizde arz açığı bulun​​an, stratejik ve bölgesel önem arz eden, insan beslenmesi - sağlığı ve hayvansal üretim açısından önem arz eden ürünlerin destekleneceği belirtilmektedir. Bu ürünler dışında stratejik ürün yok mu sayacağız. GTHB "tarımsal yenilik ve bilgi sistemi" kapsamında yeniliklerin ve bilgilerin yaygınlaşması programı çerçevesinde "Aromatik ve Tıbbi Bitkiler" e önem verilirken sağlık ve beslenme açısından olduğu kadar ihraç etme potansiyeli olan bu ürünlere havza bazlı desteklerde yer verilmemesi önemli bir eksiklik olarak görmekteyim. Ayrıca farklı kullanım alanlarına sahip olan ve ilimizde de yaygın bir şekilde ekimi yapılmakta olan kabak(çekirdek) yetiştiriciliği desteklenmesi gereken ürünler arasında yer almalıydı. Yem bitkilerinin karışım ekimleri ve bazı ayrıkların (Agropyron sp.) yem ve enerji bitkisi olarak değerlendirilmesi düşünülmeliydi. 

Havza bazlı desteklerin İl ve İlçe düzeyinde ürün belirlenmesinde bölgelere göre önem ihtiva eden bitkilerin ve ilçe düzeyindeki yerleşim yerlerinin ticari ilişkilerinin bağlı olduğu ilçe ile mi yoksa kendine yakın olan ilçe ile mi yaptığı hususları dikkate alınmalıdır. Yukarda listede görüldüğü gibi komşu olan iki ilçenin birinde 8-10 ürün desteklenirken diğerinde 5-6 ürün desteklenmektedir. Dar bölge ürün ticaretinde taşımacılığı artıracak veya kota dolayısıyla şeker pancarında görüldüğü gibi ürünün bir kısmının fiyatını düşüreceği unutulmamalıdır. Havza bazlı desteklerin hangi ürün ve ilçelerde verileceği tekrar gözden geçirilerek desteklenecek ürünlerin  yenilenmesi, bazı ürünlerin  destek listesine alınması ülke tarımı açısından yeniliklere açılması bakımından ve ithal ve ihracat açısından da değerlendirilmesi dikkate alınmalıdır.           

(Devam edecek)