Sultan İkinci Mahmud, 20 Temmuz 1785 tarihinde, İstanbul’da doğdu. Babası Sultan Birinci Abdülhamid, annesi Nakşidil Valide Sultan’dır. Orta boylu, geniş omuzlu, beyaz sakallı, zarif ve sevimli yüzlüydü. Diğer Osmanlı padişahları gibi kuvvetli bir tahsil gördü. Öğrenimi ile, Sultan Üçüncü Selim, padişahlığı sırasında bizzat meşgul olmuştu.

Cesur, temkinli, sabırlı ve azimli bir kişiliğe sahip olan Sultan İkinci Mahmud, Alemdar Mustafa Olayı sonrasında, 28 Temmuz 1808 tarihinde tahta çıktığında yirmi üç yaşındaydı. Zeki ve bilgili bir insan olan Sultan İkinci Mahmud, Avrupa’daki yenileşme hareketlerini benimsemişti. Adalet işlerine gereken önemi verdi, yeni kanun ve tüzükler hazırlattı ve bu sebeple kendisine “Adli” ünvanı verildi.

Şiiri, edebiyatı ve bilimi seven, halk arasında dolaşmayı ve onların dertlerini dinlemeyi gerekli gören Sultan İkinci Mahmud, Osmanlı Devleti’ni gerek sosyal bakımdan, gerekse uygarlık açısından ileri bir ülke yapmaya çalıştı. Sultan İkinci Mahmud, yakalandığı verem hastalığından kurtulamayarak, 1 Temmuz 1839 günü, dinlenmek için gittiği kardeşi Esma Sultan’ın Çamlıca’daki köşkünde, elli dört yaşında vefat etti. Büyük bir cenaze töreni ile halkın gözyaşları arasında Divan Yolu’ndaki türbesine defnedildi.

Nizam-ı Cedit ordusunu kuran 3. Selim yeniçerilerin ve birçok muhafazakar kesimin hoşnutsuzluğuna maruz kaldı. En sonunda patlak veren Kabakçı Mustafa İsyanı ile tahttan indirilip hapse atılan 3. Selimin yerine, 2. Mahmut'un ağabeyi 4. Mustafa getirildi. Fakat 3. Selim ne olursa olsun çocuğu gibi ilgilendiği kuzeni 2. Mahmutun tahta geçmesini istiyordu ve bu uğurda mücadele etmeye devam etti. Zaten ilerleyen zamanda 4. Mustafa; 3. Selim ile kardeşi 2. Mahmut'un ölüm emrini verdi. 3. Selim feci şekilde öldürülürken, 2. Mahmut yoğun çabalar sonucunda kaçmayı başardı ve Alemdar Mustafa Paşa'nın da yardımıyla 2. Mahmut 30. Osmanlı padişahı olarak tahta çıkmayı başardı.

2. Mahmut tahta çıkar çıkmaz, 3. Selimin izinden ıslahat ve reform hareketlerine devam etti. Bütün politikalarını modernleşme, batıyı yakalama ve bilim-teknikte ilerleme üzerine geliştirdi. Ama bunun için devletin huzurlu, güvenli bir ortamda olması gerekiyordu. Fakat 2. Mahmut dönemi tam tersine, en buhranlı dönemlerden biri olmuştur. Balkanlarda Osmanlı Devletinin gücünü iyice zayıflatan bağımsızlık isyanları, Fransa'nın Cezayir'i işgal etmesi, Rusya'nın Navarin'de Osmanlı donanmasını yakması, Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın Kütahya'ya kadar dayanması gibi devletin yok olmasını an meselesi haline getiren olaylar 2. Mahmut döneminde yaşanmıştır. Böyle bir ortamda devletin güvenliğini biraz olsun arttırmak adına 2. Mahmut; Alemdar Mustafa Paşa'nın da önerisiyle ülkenin dört bir yanındaki ayanlarla bir toplantı yaparak "Senedi İttifak" ı imzalamıştır. Ayan; ileri gelen, zengin kimse demektir. Bu anlaşmaya göre, ayanlar devlete sadık kalacak, tüm yenilik hareketlerini destekleyeceklerdi. Buna karşılık olarak ayanlara, üzerlerine olan mülkleri ebediyen ailelerine miras bırakma hakkı tanınmıştı.

Bu hamleden sonra 2. Mahmut, ilk ıslahat hareketi olarak "Sekbanı Cedit" adlı Avrupa tarzında yeni bir ordu kurdu. Ancak bu ordu da yeniçerilerin isyan çıkarması ve saraya yürümesi, yapılan çeşitli çatışmalarla müzakereler sonucunda kaldırıldı. Bu isyan sırasında sadrazam Alemdar Mustafa Paşa yeniçeriler tarafından öldürülmüştür. Ayrıca 2. Mahmut döneminde; uzun süredir devam eden Rus savaşı Bükreş anlaşması ile sona erdirilmiş, Sırp isyanı da son çare olarak zor kullanılarak bastırılmıştır. Bu süre içerisinde devletin otoritesinin zayıfladığını düşünüp bağımsız hareketlere girişen bazı ayanlar da Senedi İttifak gereğince 2. Mahmut tarafından bastırıldı. Kimisi teslim oldu, kimisi idam edildi. Kavalalı Mehmet Ali Paşa ile anlaşmaya varılarak bu mesele de sona erdirildi. Fakat 2. Mahmut döneminde patlak veren İran savaşı da Osmanlı Devleti'ni bir süre uğraştırdı fakat sonunda Erzurum Anlaşması yapılarak İran ele geçirdiği yerleri geri verdi ve işgali başaramamış oldu. Yine 2. Mahmut döneminde patlak veren Yunan isyanı da bastırıldı.

2. Mahmut döneminde yapılan en önemli yenilikler:

Yeniçeri ocağının kaldırılması ve yerine Sekbanı Cedit'ten sonra Asakiri Mansure-i Muhammediyye adlı Avrupai bir ordunun kurulması

Sarık, cübbe gibi kıyafetlerin devlet dairelerinde yasaklanarak yerine fes, pantolon, vs. batı tarzı kıyafet zorunluluğu getirilmesi

Divan-ı Hümayun'un kaldırılması ve yerine bugünkü bakanlıklara benzer şekilde nazırlıklar kurulması

Gerçek anlamda ilk nüfus sayımının yapılması

İlk posta teşkilatının kurulması

Tamamiyle batılı tarzda eğitim veren ilk eğitim kurumu olarak Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane ve ilk harp okulu olarak Mekteb-i Harbiye'nin kurulması

İlk resmi gazete Takvim-i Vakayi'nin kurulması ve yayımlanmaya başlanması

olarak sıralanabilir.

2. Mahmut, 1839 yılında İstanbul'da vefat etmiştir.

SULTAN II. MAHMUD DÖNEMİ VAK’ALARI

Sened-İ İttifak imzalanır.

Yeniçeri ocağının kaldırılması

Sekban-ı Cedid ocağının kurulması

Mora isyanı ve Yunanistan’ın bağımsızlığı (24 nisan 1830)

1828-1829 Osmanlı Rus harbi

Bükreş antlaşması

Navarin faciası ( baskını-katliamı )

1828-1829 Osmanlı Rus savaşı

Edirne antlaşması

Mısır sorunu (1831) – Kavalalı Mehmet Ali Paşa isyanı

Kütahya antlaşması

Hünkar iskelesi antlaşması

Cezayir’in işgali

Askeri, idarî ve mülki reformlar