Kamuoyunda “Af Kanunu” veya “Yeni Vergi Barışı” olarak adlandırılan Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun Teklifi Meclis Genel kurulunda verilen bazı önergelerle birtakım değişiklikler yapılmak suretiyle kabul edilmiştir. Söz konusu Kanun Cumhurbaşkanının onayından sonra Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girecektir. Kanunun Ağustos ayı içinde yayımlanması beklenmektedir. Birinci yazımızda Kanunun kapsamı ve getirilen temel kolaylıklardan bahsedilmişti. Bu yazımızda yapılandırmanın mevcut taksitlendirmeden farkı işlenecektir.

Yapılandırma ile alacağın hukuki durumuna bağlı olarak asıl alacak tutarında indirime gidilebilmektedir. Yüksek faiz tutarları yerine daha düşük TEFE/ÜFE tutarı alınmaktadır. Taksitler aylık yerine 2'şer aylık periyotlar şeklinde ödenebilmektedir. Taksitli ödemlerde tecil faizi yerine daha düşük oran olan katsayılar uygulanmaktadır. Teminat alınmamaktadır. 

Yapılandırma sonucu Vadesi geçmiş borçlar, vadeye bağlanmış hale gelecektir. Borçlular nezdindeki icra takipleri hangi aşamada olursa olsun durdurulacaktır. Vadesi geçmiş borcu bulunmadığına dair yazı verilecektir. Borçları taksitlendirilen mükelleflerin teminat değişikliği talepleri yerine getirilebilecektir. Tatbik edilen hacizler yapılan ödemeler nispetinde kaldırılacaktır. Taşıta ilişkin borçlarını yapılandıranlara aracın fenni muayenesini yaptırma imkanı verilecektir. Tüm borçlarını yapılandıran mükellefler kamu ihalelerine katılabilecek ve desteklerden yararlanabilme şansı elde edeceklerdir. Kesinleşmiş alacakları için yapılandırmadan yararlanmak üzere başvuran ve ödeme emrine ilişkin açılan davalardan vazgeçenlerden aranılanılan  %10 oranındaki haksız çıkma zammından vazgeçilecektir. Yapılandırılan alacaklara ilişkin Kanunun yayımlandığı tarihten sonra tebliğ edilen mahkeme  kararlarında hükmedilen yargılama giderleri ve vekalet ücretleri karşılıklı olarak talep edilmeyecektir. 

6736 sayılı Kanunu'nun sistematiği alacakları kesinleşmiş alacaklar, kesinleşmemiş veya dava safhasındaki alacaklar, inceleme ve tarhiyat safhasındaki alacaklar olarak sınıflandırmıştır. 

Kesinleşmiş alacaklarda yapılandırma şu şekilde olmaktadır. Yapılandırma ile kesinleşmiş alacak asıllarının tamamı tahsil edilmekte gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranı uygulanarak hesaplanan tutar alınmaktadır. Vergi aslına bağlı olarak kesilen cezaların tamamından vazgeçilmektedir. İdari para cezalarında da cezanın tamamı tahsil edilmekte gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranı uygulanarak hesaplanan tutar alınmaktadır. Alacak aslına bağlı olmayan cezalar ile kaçakçılık fiillerine iştirak nedeniyle kesilen vergi ziyaı cezalarının %50'si silinir %50'si tahsil edilir. 

Kesinleşmemiş veya dava safhasındaki alacaklarda yapılandırma davanın bulunduğu safhaya göre yapılmıştır. Yapılandırılan alacak tutarının tespitinde esas alınacak olan en son karar, tarhiyata ilişkin verilen ve Kanunun yayımlandığı tarihden önce taraflardan birine tebliğ edilmiş karardır. En son karar aşağıdaki hallerden biri olabilir. 

Terkin kararı, vergi dairesince tarh edilen vergi veya kesilen cezanın tümünün vergi mahkemesince kaldırılmasına dair karardır.

Tasdik kararı, vergi dairesince tarh edilen vergi ile kesilen cezanın ihtilaflı kısmının tümünü onaylayan vergi mahkemesi kararıdır. 

Tadilen tasdik kararı ise tarh edilen vergi ile kesilen cezayı kısmen veya değiştirerek onaylayıp diğer kısmını kaldıran vergi mahkemesi kararıdır.

Danıştay kararı, temyiz talebinin reddederek vergi mahkemesi kararının aynen tasdikini öngörebilir. 

Danıştay kararı, temyiz talebinin kabul ederek vergi mahkemesi kararını bozabilir. Vergi mahkemesi yeniden karar verir. Danıştay kararı, kısmen bozma kararı olabilir. Bozulan kısım için vergi mahkemesi yeniden karar verir.

En son mahkeme kararı mükellef lehine olur ve tarhiyatın terkin edilmesi yönünde olursa verginin %20 si tahsil edilecek % 80'i silinecek, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine tahsil edilecek %20 tutar üzerinden Yİ-ÜFE aylık değişim oranı uygulanarak 

hesaplanan tutar alınacak vergi aslına bağlı olarak kesilen cezaların tamamı silinecektir. Alacak aslına bağlı olmayan vergi cezalarının ve idari para cezalarında ise yine davanın bulunduğu safhaya göre %50 ve  %10'u tahsil edilerek yapılandırma yapılmaktadır. 

En son mahkeme kararı mükellef aleyhine olur ve tarhiyatın tasdik edilmesi yönünde olursa verginin tamamı tahsil edilecek, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine tahsil edilecek tutar üzerinden Yİ-ÜFE aylık değişim oranı uygulanarak hesaplanan tutar alınacak vergi aslına bağlı olarak kesilen cezaların tamamı silinecektir. 

En son mahkeme kararı kısmen tasdik kısmen terkin şeklinde olusa tarhiyatın tasdik edilen kısmının tamamı ile terkin edilen kısmın % 20 si tahsil edilecek, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine tahsil edilecek tutar üzerinden Yİ-ÜFE aylık değişim oranı uygulanarak hesaplanan tutar alınacak vergi aslına bağlı olarak kesilen cezaların tamamı silinecektir. 

Alacak tutarının tespiti ise şu şekilde yapılacaktır.

İlk tarhiyat tutarına göre ihbarnamenin tebliğ edildiği tarih esas alınarak dava açma süresinin son günü itibarıyla tahakkuk ettirilecek, tahakkuk tarihinden itibaren 1 ay sonrası ise vade tarihi olacaktır. Belirlenen tahakkuk ve vade tarihleri esas alınarak gecikme faizi ve gecikme zammı yerine TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır. Vergi mahkemesinde dava açma süresi henüz geçmemiş olan vergilere gecikme faizi yerine hesaplanması gereken TEFE/ÜFE tutarı, Kanunun yayımlandığı tarihe kadar hesaplanacaktır. İtiraz veya temyiz süreleri geçmemiş ya da bu yollara başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar düzeltme yoluna başvurulmuş olduğu durumlarda, ödenecek alacak asıllarının tespitinde Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla tarhiyatın bulunduğu en son safhadaki tutar esas alınacaktır. Vergi mahkemeleri nezdinde dava devam ederken tahakkuk etmeyen vergilerin, Kanunun yayım tarihinden önce ödenmiş olması halinde, ilk derece mahkemesince verilen tasdik kararının üst yargı organınca bozulması üzerine, vergilerin Kanunun yayım tarihinden önce ödenmiş olması halinde ödenmiş tutar, yapılandırılma sonucunda hesaplanan vergi ve TEFE/ÜFE tutarından mahsup edilecek,kalan tutar, 6183 sayılı Kanunun 23 üncü maddesi de göz önünde bulundurularak red ve iade edilecektir. 

İnceleme ve tarhiyat safhasındaki alacaklar

Bu Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak, bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanıldığı hâlde, tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine bu Kanunun matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümleri saklı 

kalmak kaydıyla devam edilir. Bu maddeye göre matrah veya vergi artırımında bulunulması, bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine engel teşkil etmez. Ancak, artırımda bulunan mükellefler hakkında başlanılan vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin, bu maddenin birinci fıkrasının (ı) bendi ve üçüncü fıkrasının (e) bendi hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ayın başından itibaren bir ay içerisinde sonuçlandırılamaması hâlinde, bu işlemlere devam edilmez. Bu süre içerisinde sonuçlandırılan vergi incelemeleri ile ilgili tarhiyat öncesi uzlaşma talepleri dikkate alınmaz. İnceleme veya takdir sonucu tarhiyata konu matrah veya vergi farkı tespit edilmesi hâlinde, inceleme raporları ile takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten önce artırımda bulunulmuş olması şartıyla inceleme ve takdir sonucu bulunan fark, bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri ile birlikte değerlendirilir. İnceleme ve takdir işlemlerinin sonuçlandırılmasından maksat, inceleme raporları ve takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettirilmesidir. Yani Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanıldığı hâlde, tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemleri ya bir ay içinde sonuçlanır ve inceleme de çıkan sonuca göre 

Tarh edilen vergilerin % 50'si Kanunun yayımlandığı tarihe kadar hesaplanan gecikme faizi yerine TEFE/ÜFE tutarı,Kanunun yayımlandığı tarihinden dava açma süresinin bitim tarihine kadar geçen süre için hesaplanacak gecikme faizi Alacak aslına bağlı olmayan cezaların % 25'i ve  Kaçakçılık fiillerine iştirak nedeniyle kesilen vergi ziyaı cezalarının %25'i tahsil edilerek işlem yapılır. 

Ya da vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemleri ya bir ay içinde sonuçlanmadığı için incelemeye devam edilemez ve mükellef matrah ve stok artıtımı hükümlerinden yararlanarak yapılandırma veya vergi affından faydalanmış olur.

İncelemenin bir ay içinde tamamlanması sonucu ihbarnamenin tebliğinden itibaren 30 gün içinde başvuruda bulunulacaktır. Ödemeler ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlayarak ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte yapılacaktır. Vergi aslına bağlı olmayan cezalara ilişkin 30.06. 2016 tarihinden önceki tespitler esas alınacaktır. Elektronik ortamda verilmesi gereken; beyannameler, Ba, Bs formları,süresinde verilmemesi nedeniyle kesilecek özel usulsüzlük cezaları için tespit tarihi olarak beyanname/formların verilme süresinin son gününü izleyen gün esas alınacaktır.