Akören Tarihi-41

Konya’nın şirin ilçesi Akören halkının rızık mücadelesi ülke sınırlarını aşmış durumda. Dünyanın birçok ülkesinde rızık peşinde koşan Akörenlileri görmek mümkün. Araştırmacı-Yazar Muzaffer Tulukcu, ülke dışında bulunan ve çalışan Akörenlilerle ilgili önemli bilgiler paylaşıyor

04.06.2022 - 10:37 Yayınlanma

Araştırmacı-Yazar Muzaffer Tulukcu, Akören tarihini kaleme almayı sürdürüyor. Yurt dışında da birçok Akörenlinin olduğuna dikkat çeken Tulukcu, o isimler hakkında ayrıntıları paylaşıyor.

BİRÇOK ÜLKEDE AKÖRENLİ VAR

1960’lı yıllara kadar Akören’de EĞİTİM ön planda olurken, sonrasında Akörenli’nin ticaret ve sanayiye yöneldiği bir kısmının da işçi olarak ailelerini geçindirme mücadelesi verdiklerine şahit oluyoruz. İşçi olarak bazı Akörenlilerin yurt dışını tercih ettikleri tarihi bir gerçek. 1960’lı yıllar sonrası Akörenliler iş, aş, rızık telaşesi, aile sorumluluğu için ülkemizin güneyinde bulunan Suudi Arabistan, Irak ve Libya’yı yurt tutarken, bir kısmı da Avrupa’nın yolunu tutmuştu. Akörenli Avrupa’da Almanya ve Hollanda merkezli kendilerine iş imkanı bulurken, çok az sayıda da olsa Belçika, Avusturya ve Danimarka’yıda yurt tutmuşlardı. Bunların bir kısmı Türkiye’ye dönerken, bir kısmı da orada kalmış, çocukları ve torunları oralarda yaşantılarını devam ettirmektedirler. Uzun yıllar Mersin’de ikamet eden ve 9 Şubat 2013 tarihinde vefat ederek Tahtalı Mezarlığa defnedilen Doğuş firmasında formen olarak görev yapan Süleyman Yoncalık sayesinde 20’yi aşkın Akörenli Libya’da çalışma imkanı bulmuşlardı. İşte Libya’da çalışma imkanı bulan Akörenliler: A. Kadir Şahin, Erol Eskil, S.Ahmet Soykan, Mustafa Akcan, Mustafa Soykan, Mehmet Tufan, A.Osman Tokmak, Mehmet Çalış, (Sarı) Ahmet Çakır, Ahmet Çamlı, Abdurrahman Yoncalık, Hüseyin Yoncalık, Ramazan Muştu, Mustafa Esgil, İbrahim Evren ve Hüseyin Eraşık.

Formen Süleyman Yoncalık Mersin’de ikamet ettiği için hemşehrileri ile olan diyaloğu yeğeni Abdurrahman Yoncalık kurmuştu. İnşaat Ustası Veysel Ipıl’ın ilgisi ile Irak’ta çalışan Akörenliler: Ahmet Akyol, Süleyman Türel, Gürsel Taşkıran, Ö.Ali Yapıcı ve Hüseyin Türel.

Suudi Arabistan’da rızkını kovalayan Akörenliler ise şu isimlerden oluşuyor: Latif Karabüber, Cafer Tüfekçi, Ahmet Çakır, Mustafa Eraşık, Bayram Özcan, Abdurrahman Karakoç, Hasan Yakış, Kadir Yakış, Enver Ersoy, H.Ali Acar, Abdullah Aydemir, Halil Acar, İsmail Acar, Bayram Acar, H. İbrahim Kol ve Seyit Karaselek. GÜNEY YOLLARI

1970'li yıllara geldiğimizde ekmek kapılarını tekrar zorlayan Akörenli, Suudi Arabistan topraklarında görülmeye başlandı. Bu sıcak ülkeye 1980'li yıllarda Irak ve Libya ilave oldu.

Akörenli’nin Suudi topraklarında bulunması münferit olmasına rağmen Irak ve Libya'ya gidişleri toplu oldu. Suudi Arabistan'a birer ikişer gidilmesine rağmen Irak ve Libya'ya giden Akörenliler topluca gittiler, dönüşleri de genelde toplu oldu.

Sudi Arabistan, Irak ve Libya'ya giden Akörenliler, Avrupa ülkeleri gibi çok uzun süreli bu ülkeleri yurt edinmediler. Bu sebeple bu topraklarda ikinci ve üçüncü kuşak Akörenli’yi göremiyoruz. Her üç ülkenin de sıcak olması, sosyal hakların güçlü olmaması, alınan maaştan fazlaca artırılamaması, hukuki hakların zayıflığı nedeniyle Suudi Arabistan- Irak ve Libya'ya giden Akörenliler buralarda bu nedenlerden dolayı uzun süreli kalmadılar. Irak ve Libya'ya gidenler aracı şirketlerin projelerini tamamlayıncaya kadar çalışmaları da ayrı bir etkendi. Şartlar müsait olsaydı projeler tamamlanınca hemşehrilerimiz bir yolunu bulup kalmayı düşünebilirlerdi, ama şartların olumsuzluğu nedeniyle böyle bir yol izlenmedi. Ayrıca Irak'ta yeterli böyle bir yol izlenmedi. Ayrıca Irak'ta yeterli can güvenliğinin olmayışı da önemliydi. Nitekim nereden geldiği belli olmayan bir kurşunla Irak'ta çalışan Elektrikçi Abdurrahman Karakoç yaralanmıştı. Arabistan’da uğraş veren Akörenliler

ENVER ERSOY

Medine'de yaşayan anne tarafından akrabası olan Hatta Abdullah'ın yardımıyla 1979 yılında Medine'ye gitti. Önce bir petrol şirketinde 18 ay tır şoförü olarak çalıştı. Daha sonra Medine'de u bulunan Mercedes servisinde formen olarak çalışmaya başladı. evliliğinden üç yıl sonra ailesini Medine'ye getirerek bir ev tuttu. Üçüncü kızı Serap Medine'de doğdu. 1982 yılında babası A. Ihsan Ersoy'a işçi vizesi aldı ve onun iki yılı aşkın mübarek topraklarda dolaşmasına zemin hazırladı. 1983 yılında küçük kardeşi Oktay'ı getirtti o da iki yıl buzdolapçıda çalıştı. Evlenmek için Türkiye'ye döndü, bir daha gitmedi. Enver Ersoy Medine'de Akörenlilerden yalnızca rahmetli İsmail Çamlı ile görüşürdü. İsmail Çamlı o yıllarda bir firmanın betonmikser aracını kullanmaktaydı.

18 aylık şoförlükten sonra 11 yılda Mercedes Servisinde formenlik yapan Enver Ersoy 1992 yılında Türkiye'ye döndü. Galericilik Halen Konya'da kendine ait dolmuşların takibini yapmaktadır.

HASAN ALİ ACAR

Ağabeyi Halil Acar'ın yardımıyla 2 Temmuz 1985 tarihin- de Suudi Arabistan'ın Teyme şehrinde iki yıl lokantacılık yaptı. Aynı şehirde kıraathanede çalıştırdı. Sanayide büfecilik yaptı. Üç yılda motor ustalığı işi ile uğraştı. 1988 yılında oğlu Kudret ve eşini yanına getirdi. Kızı Emine orada doğdu.

Geliş ve gidişlerinde Mardin Habur ve Hatay Cilvegözü sınır kapılarını kullandı. 10 Nisan 1990 tarihinde kesin dönüş yaptı. Uzun süre Özkaymak Otel’de çalıştı. SSK emeklisi olarak Konya’nın Büyük Kovanağzı mahallesinde uzun yıllar ikamet etti ve 9 Şubat 2018 tarihinde vefat etti Bedir Mezarlığı’na defnedildi.

ABDULLAH AYDEMİR

15 Ocak 1950 tarihinde Akören’de doğdu. İlk ve ortaokulu Akören’de tamamladı. 1971 yılında askerden geldi. 3 Mart 1972 tarihinde şoförlüğe başladı . 1974 yılında Akören Belediyesi’nde 1975 yılında da Kontaş Turizm'de şoför olarak çalıştı. Konya iş ve İşçi Bulma Kurumu'na müracaat eden Abdullah Aydemir'e bir süre sonra gelen olumlu cevap üzerine Ankara'ya giderek sağlık taramasından geçti. İstanbul'dan uçakla yola çıktı. Bir gece Ürdün'ün Amman şehrinde kaldı. Tekrar uçakla 15 Ekim 1977 günü Amman'dan çıkarak Suudi Arabistan'ın Damman şehrine vardı.

Alman Plizhozman firmasının işçi misafirhanesine yerleşti. Toplam 2500 işçinin çalıştığı Alman firmasının Damman Limanı inşaatında tır şoförü olarak iki yıl çalıştı. Kendisi gidip Türk işçilerin dışında Filipinli, Taylandlı, Pakistanlı ve Srilankalı işçilerle yan yana çalışan Abdullah Aydemir aynı firmanın Tebuk şehrinde askeri tank sığınağı, yol ve lojman inşaatında tır şoförlüğünü 1982 yılına kadar sürdürdü.

Abdullah Aydemir 1981- 1985 yılları arasında Riyad şehri merkezli 18 şubede devam radar ve binaları inşaatında kullandığı tır ile çalışmalarına devam etti. Bu dönemde Apa şehrinde bulunan hemşehrimiz Mehmet Çalış ile Teyme şehrinde ise Mehmet Koçak, Mehmet Tufan, Bayram Acar, İsmail Acar, Ahmet Acar ve Mustafa Görmez'le beraber olan Abdullah Aydemir 1985 yılı Mayıs ayında Türkiye'ye geldi, kendi arabası ile çalışmalarını sürdürdü. 1990 yılında tekrar Suudi Arabistan'a gitti. Elsides firmasından bir yıl tırla uçaklara yakıt nakli yaptı. Bu dönemde hemşehrilerimizden Hasan Yakış, İsmail Demiröz ve Seyit Karaselek ile beraber oldular. 1991 hac sezonunda bütün haklarını alarak Sosyal Sigortalar Kurumu'na yatırarak emekli oldu.

Üç yıl dinledikten sonra 1995-1998 yılları arasında Harmankaya firmasında uluslararası tır şoförü olarak Avrupa'nın tüm ülkelerine çalıştı. Aynı mesleği 1998 yılından beri Vatan Uluslararası Nakliyat şirketinde sürdürüyor.Halen emekli hayatını Konya Aydoğdu Mahallesi’nde sürdürüyor .

HALİL ACAR

Oto boyacılığı mesleği ile meşgul olan Halil Acar 1975 yılı yaz mevsiminde ustalık belgesi ile birlikte Ankara İş ve İşçi Bulma Kurumu'na müracaat ederek sağlık muayenesinden sonra uçakla Libya'nın başkenti Tripoli (Trablusgarb)’ye indi. Libya hükümetine ait tamirhanede normal bir işçi veya memurun iki katı maaşla 9 ay çalıştı. Ailesini Akören'de babasının yanına bırakmıştı. Biriktirdiği para ile Lalebahçe'den bir arsa aldı ve bir süre sonra ev yaptırdı.

Halil Acar 7 yıl kadar sonra bu sefer Suudi Arabistan yollarına açıldı.1983 yılı Şubat ayında kardeşi Ahmet Acar ile birlikte kefil Muhammed Ali Metayıp aracılığıyla Tebuk'un Teyma kazasında tır şoförü olarak çalışmaya başladı. Muhtelif türde mal ve malzeme nakliye işi ile uğraştı. Beyşehirli oto elektrikçi arkadaşı Hasan ile birlikte bir ev tuttu. Ömrünün çoğu yollarda geçti. Haftada bir, nadiren iki gün eve gelerek 4 yılı aşkın Suudi Arabistan'da kalarak 1987 yılı sonlarında Ankara'da olan ailesinin yanına döndü ve hayatını burada sürdürdü. Halil Acar halen Ankara'nın Sincan ilçesinde emlakçılığa devam ediyor.

Sincan İlçesi’nde bir süre emlakçılık sonrası, 2019 yılından beri emekli hayatını toprağı Akören’de sürdürüyor.

İSMAİL ACAR

Daha önce Suudi Arabistan’a giderek çalışıp gelenlere özenen İsmail Acar, 1976 yılı Nisan ayında Maylı rahmetli Mehmet Dadak ve Bozkır Kıldereli Hamza ile birlikte Özelbisecilert firması otobüsüyle Konya’dan hareket ederek Şam, Amman üzerinden Tebuk’u takip ederek Medine’ye vardılar. On beş günlük arayıştan sonra iş bulamayan İsmail Acar, Cidde’ye geçerek Alibeyhüyüklü Mehmet Emeksiz’in aracılığıyla tanker imalatı yapılan bir atölyede ay çelik montaj işinde çalışıp otobüsle Türkiye’ye döndü. Ankara’da yaşayan Şükrü Kınaç hemşehrimizin tanıdığı (Kıbrıs) Müdüroğlu firması işçisi olarak 1976 yılı sonunda Libya’nın başkenti Trablusgarp’a (Tripoli) giderek 1500 lira aylıkla iki yıl çalışan İsmail Acar, 1978 yılında Türkiye’ye dönerek evlendi. 1979 yılında rahmetli Hacı Ahmet Özden’in yardımı ve ilgisiyle kardeşi Bayram Acar ve Mustafa Görmez (Mısırlı) ile birlikte Suudi Arabistan’a giden İsmail Acar, Tebuk Teyma’da kefil Muhammed Ali Metayıp’a ait atölyede kaportacı-tanker imalatçısı ve çelik montaj işinde çalışmaya başladı. 1981 yılında izinli gelerek eşini ve kızı Birgül’ü Arabistan’a götürdü. Oğlu Arif Teyma’da doğdu. Üç yıl ailecek kaldılar. 1992 yılında Akören’e döndü. 1993 yılında geri giderek Riyad şehrinde Abdülkerim Sides firmasında tanker şoförlüğüne başladı. Yaptığı trafik kazası sonrası üç ay hapis yattı. 35.000 Riyal ceza ödedi. 1993 yılında kesin dönüş yapıp çiftçiliğe devam etti. 24 Mayıs 2009 tarihinde SSK’dan emekli oldu. Uzun dönem Akören’de yaşayan İsmail Acar, 16 Haziran 2021 tarihinde vefat etti ve Akören Kadıburnu Mezarlığı’na defnedildi.