Araştırmacı – Yazar Salih Sedat Ersöz, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı, Bayındırlık Bakanı, Orman Bakanı ve Milli Savunma Bakanı olarak görev yapan merhum Vefa Tanır’ı kalame aldı. Merhum Vefa Tanır’ın halkın Vefa abisi olduğuna dikkat çeken Ersöz, “Vefa Tanır tam bir halk adamı olarak bilinirdi. Kendisini yakından tanıyanların anlattıklarına göre, Ankara’da devletle işi olan hemşerilerinin parti farkı gözetmeden önüne düşer, Ankara’da kalmaları halinde de cebinden parasını ödeyerek otellerde ücretsiz kalmalarını sağlardı. Halkın Vefa abisiydi. Konya siyasetine damgasını vurmuştu. Bulunduğu her alanda çevresinden çok saygınlık görürdü. Oldukça itibarlı, sözü geçen biri olarak tanınırdı. Konya’ya çok hizmetleri oldu” dedi.
VEFA TANIR
Tıp Doktoru, Ruh ve Sinir Hastalıkları Uzmanı, Siyasetçi, uzun yıllar Konya Milletvekilliğinin yanı sıra çeşitli Hükümetlerde Bakan olarak görevler yapan Vefa Tanır resmi olarak 1927 yılında Konya Ilgın’da doğdu. Babası İsmail Hakkı bey hem hafız hem de hocaydı.
Vefa Tanır, İlkokul ve Ortaokulu Ilgın ve Akşehir’de okuduktan sonra liseyi Konya dışında daha büyük bir şehirde okuma isteğiyle, ailesini de razı ederek İstanbul’da yatılı olarak okudu. İstanbul Haydarpaşa Lisesi’nden 1948 yılında mezun oldu. Notları çok yüksek olduğu için üniversitede istediği bölümde okuma hakkı doğmuştu. Kendisi doktor olmak istediği için tercihini o yönde kullandı. 6 yıl yaptığı Tıp Eğitiminden sonra İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldu. Memleketi olan Ilgın’a doktor olarak döndü. 1955 yılının Eylül ayında Belediye Seçimleri vardı ve Vefa Tanır 9 aylık doktordu. Ona Belediye Başkanı olması yönünde çok ısrar edilir.
Doktorluğundan ziyade siyasi alandaki çalışmaları ile tanınan Vefa Tanır, siyasete lise yıllarında ilgi duymaya başlar. Siyasi alanda ilerlemeyi hedefine koymuştu. Ilgın’da bir gazetede çıkarmaya başladı. Çıkardığı gazetesi sayesinde halk ve parti çevreleri, Konya siyaset camiası onu yakından tanıma fırsatı buldu. İsmi yavaş yavaş duyuluyor, istediği yolda ilerliyordu. Doktorluğunun yanı sıra siyaseti de yürütmek ve milletvekili olmak istiyordu. Bakan olmayı bile o yaşlarda hayal etmeye başlamıştı. Bir süre sonra hayallerini gerçekleştirdi.
Bu dönemi şöyle anlatmıştı:
“Ben Ilgınlı bir doktor olarak isim yapmıştım. Çünkü gelen 40 hastadan 30 una ben bakardım. Diğer 10 hastaya da Ilgınlı olmayan 3 doktor bakardı ve onların her biri günde 3-4 hastaya bakarlardı. Böyle olunca beni herkes tanımış oldu. CHP’de beni kullanmak istedi. Bana imkân tanımak istedi diyelim. Belediye Başkanlığı için illa adayımız ol dediler. Kabul ettim. Ben aslında 1930 doğumlu olduğum halde bu seçimlere yaşım tutmadığı için yaşımı büyüttüm. Önümüzdeki genel seçimlere de girebilmek için 1927 olarak düzelttik. Ben aday oldum ama CHP seçimlere katılmadığı için ortada kaldık. Bu defa seçimlere bağımsız olarak katıldım ve büyük bir farkla kazandım. Ama yaşı tutmuyor diye, asker kaçağı diye itiraz ettiler ve kazandığım belediyeyi teslim etmediler.”
Vefa Tanır askerliğini yapıp geldikten sonra tekrar siyasi çalışmalara devam eder. 1958 yılında CHP Ilgın ilçe Başkanı olur. 27 Mayıs 1960 darbesinden sonra 1961 yılının Ekim ayında yapılan genel seçimlerde CHP’den Konya Milletvekili seçilir. Bu dönemde Meclis Divan Kâtibi olarak görev yaptı. 1965 seçimlerinde ikinci defa CHP’den Konya Milletvekili seçildi. İsmet İnönü’nün beyin takımının içinde yer aldı. Ülkenin ve CHP’nin kritik dönemlerinde İnönü’nün yanında mutlaka bulunmasını istediği birkaç milletvekilinden birisi oldu.
O dönemle ilgili kendisi şunları söylemişti:
“İnönü rahmetli ne vakit sıkıntılı bir durum olursa beni ve Kasım Gülek’i mutlaka çağırırdı. Talat Aydemir’in 22 Şubat 1962 darbe teşebbüsünde de İnönü’nün yanında ikimiz vardık. Ne yalan söyleyeyim Aydemir’in darbeye kalkıştığı gece üçümüzde korktuk. O gece sabaha kadar uyumadık.”
Vefa Tanır, daha sonraki yıllarda CHP’den ayrılarak, Turhan Feyzioğlu ile birlikte Güven Partisini kurdu. Güven Partisi’nde Grup Başkan Vekilliği görevinde bulundu. Bu partide Genel Başkan Vekilliği yaptı. Bu yıllarda Süleyman Demirel ile yolları kesişti. 12 Eylül 1980 Darbesinden sonra Doğru Yol Partisi kurucuları arasında yer aldı. DYP’de de Grup Başkan Vekilliği görevinde bulundu. CHP, Güven Partisi ve Doğru Yol Partisi’nden toplamda altı dönem Konya Milletvekili seçildi. Bu partilerin kurduğu hükümetlerde Sağlık Bakanlığı başta olmak üzere, Bayındırlık, Orman ve Milli Savunma Bakanlığı görevlerinde bulundu. TBMM Başkan Vekilliği yaptı.
Dr. Vefa Tanır, XII. ve XIII. dönemlerde CHP’den; XIV.. XV., XVIII. ve XIX. Dönemlerde DYP’den Konya Milletvekili seçilerek TBMM’de yasama çalışmalarına katıldı. XII. Dönem Millet Meclisi Başkanlık Divanı Kâtip Üyesi, TBMM Başkanvekili, 1972’de 36. ve 39. Hükümetin Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı, 1974’de 38. Hükümetin Bayındırlık Bakanı, 1977’de tekrar Sağlık Bakanı, 1991’de 49. Hükümetin Orman Bakanı, Tansu Çiller’in Başbakanlık yaptığı 51. ve 52. Hükümetlerin Millî Savunma Bakanı oldu. Son Bakanlığından önce Meclis Başkanlığına hazırlanıyordu ama Tansu Çiller tarafından Milli Savunma Bakanı yapılınca bu isteği gerçekleşmedi. 1995 yılından sonra seçimlere girmeyen Vefa Tanır 1995 - 2000 yılları arasında Süleyman Demirel’in döneminde Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanlığı görevinde bulundu.
Bu arada meydana gelen 28 Şubat’ın, “15 Ocak’taki brifingle başladığını, 27 Ocak MGK’da tırmandığını, daha sonra da 28 Şubat’ın olduğunu, kendisinin de 28 Şubat günü Amerika’da olduğunu” söylemiştir.
Vefa Tanır tam bir halk adamı olarak bilinirdi. Kendisini yakından tanıyanların anlattıklarına göre, Ankara’da devletle işi olan hemşerilerinin parti farkı gözetmeden önüne düşer, Ankara’da kalmaları halinde de cebinden parasını ödeyerek otellerde ücretsiz kalmalarını sağlardı.
Halkın Vefa abisiydi. Konya siyasetine damgasını vurmuştu. Bulunduğu her alanda çevresinden çok saygınlık görürdü. Oldukça itibarlı, sözü geçen biri olarak tanınırdı. Konya’ya çok hizmetleri oldu. Mesela 1977’de Prof. Dr. Necmettin Erbakan temeli atılan Ilgın Şeker Fabrikasının 1980 darbesinden sonra hizmete açılması onun üstün gayretleri ile Türkiye’nin 3. Şeker fabrikası olarak açılmıştır. Anlatıldığına göre çok soğuk bir kış günü yapılan açılışta, şadırvanda buz kesen suda titreye titreye abdest almış ve tesislerin camisinde Cuma namazını kılarak fabrika açılışını yapmıştı.
50 yıl boyunca her alanda hizmet etmiş ve iz bırakmış çekirdekten yetişen bir siyasetçi, bir devlet adamıydı. Kendisi son yıllarda sağlık sorunları yaşamaya başlamıştı, yaşı da ilerlemişti. Sonunda hayata veda etti. Doğduğu topraklarda sonsuzluğa uğurlandı. Vefa Tanır için 13 Mart Pazartesi günü TBMM'de cenaze töreni düzenlendi. Tanır'ın cenazesi daha sonra memleketi Konya'ya getirilerek Ilgın Çukur Camisi'nde kılınan ikindi namazının ardından Ulu Mezarlığı'nda toprağa verildi. Milletvekili ve Bakan olmadan önce Başbakanlık Yüksek Müşaviri olarak görev yapmış olan ve serbest doktor olarak da çalışan Vefa Tanır, evli ve 2 çocuk babasıydı, Fransızca biliyordu. Allah rahmet eylesin. Mekânı cennet olsun.
SALİH SEDAT ERSÖZ
