Konya’nın önemli kültür ve ilim adamlarından Prof. Dr. Saim Sakaoğlu, ömrünü yazmaya ve araştırmaya adadı. Sakaoğlu’nun bugüne kadar çıkardığı birçok kitabın yanında, araştırmaları, makaleleri, çoğaltmaları mevcut.
FOTO ALTI: Saim Sakaoğlu’nun çocukluğu.
Yazı hayatınızın kitaplarınızdan çok önce başladığını biliyoruz. İlk makaleniz nerede yayınlanmıştı ve hangi süreli yayınlarda yazdınız?
İlk yazım bir hikâyedir ve 1957 yılında bir İzmir dergisinde yayımlanmıştır. Devamında yazı hayatımız üç kanaldan birden yürümüştür: Konya Lisesi’nin Yeni Konya gazetesindeki aylık Liseden Derlenen Demet sayfası (1959), Özdemokrat Konya gazetesi (1959) ve lise son sınıfta üç arkadaşımızla birlikte yayımladığımız Özlem dergisi (1959). Zamanla bunlara ek olarak denemelerimin yer aldığı Sabah (Konya, 1961) gazetesi de eklenmiştir. İlk bilimsel yazım, Yeni Konya’da önce bir sayılık olan bir dil yazısının daha sonra bir hafta sürecek şekilde yayımlanması şeklinde olmuştur. Bu yazımızın ardından Çağrı (Konya, 1967), Ülkemiz (Ankara, 1967) Türk Folklor Araştırmaları (İstanbul, 1968), Karseli (Kars, 1968) adlı süreli yayınlarda değişik türlerde yazılarımı yer almaya başladı.
Ülke dışında yayınlarımın yer aldığı dergiler de vardır: Demos (Almanya), Motif (Amerika Birleşik Devletleri), Journal of Turkish Studies (Amerika Birleşik Devletleri), Çevren (Kosova), Birlik (Kuzey Makedonya), Sesler (Kuzey Makedonya), Makedonski Folklor (Kuzey Makedonya), Renkler (Romanya), Yeni Kıbrıs (KKTC),
Ve kitaplarınız… Yanılmıyorsam yetmişe yakın kitabınız okuyucuya ulaştı, kütüphanelerde yerini aldı. İlk kitabınızdan başlayarak, eserlerinizi anlatır mısınız?
Evet, kitaplarımızın sayısı 2023’te 70’in altında idi. O yıl dört yeni kitabımız yayımlanınca sayı birden bire 72’ye ulaşıverdi. İlk kitabımızın adı, Gümüşhane Masalları/Metin Toplama ve Tahlil doktora tezimizin basılmış şeklidir: Ankara 1973. Atatürk Üniversitesi yayını olan bu kitabımız Cumhuriyetimizin 50. Yılı’na Armağan edilmiştir. Son kitabımız ise 2023’ün sonunda okuyucularına ulaşan, Esat İleri’nin 1923 yılında yayımladığı Halk Şiirleri adlı antoloji türü şiir kitabıdır. Aşağıda, bir ömrü vererek ortaya koyduğumuz kitaplarımızın tam listesini sunuyorum. ‘Elimizden gelen budur’ diye diye 2024’e gelinceye kadar yayımlanmış kitaplarımız… Ortak imzalı kitaplardaki öğrenci ve arkadaşlarımı da parantez içine alarak içinde adlarını anmayı bir görev biliyorum.
KİTAP DÜNYAM
Bu dünya benim çok sevdiğim ve çokça dolaştığım bir güzellikler ve zenginlikler bahçesidir. Bu bahçeye birkaç farklı kapıdan girilmektedir. Aşağıda bu kapıları birer birer açıp ziyaretinize sunacağız.
A. Basılı Kitaplarım
1. Gümüşhane Masalları / Metin Toplama ve Tahlil, Ankara 1973. (2. bs. Gümüşhane ve Bayburt Masalları, Ankara 2002). (DOKTORA TEZİM)
2. Halk Şiirinde Atatürk, Ankara 1974 (Turgut Günay ile).
3. 101 Anadolu Efsanesi, İstanbul 1976; Ankara 1989; Ankara 2003, 2004, 2013.
Not: Bu kitaptaki ilk 71 efsane Japonca’ya çevrilmiştir: Shigeru Katsuda, “Toruko no den setsu” [Türk Efsaneleri], Sekai kouşō bungei kenkyū [Dünya Sözlü Edebiyat Araştırmaları], 5, 1983, 179-248. Osaka Yabancı Diller Üniversitesi, Avrasya Kıtası’ndaki Geleneksel Kültürler Araştırmaları Özel Sayısı (Doğu Asya Dizisi), 1983 Yılı Özel Araştırmaları.
4. Türk Çocuklarına Masallar, Ankara 1977. En çok basılan itabım; 60.000.
5. Sarı Çiçek / Sivaslı Âşık Kul Gazi, Erzurum 1980.
6. Anadolu - Türk Efsanelerinde Taş Kesilme Motifi ve Bu Efsanelerin Tip Kataloğu, Ankara 1980. (DOÇENTLİK TEZİM)
7. Kıbrıs Türk Masalları, Ankara 1983 ve 1986.
8. Azerbaycan Âşıkları ve El Şairleri I, İstanbul 1985 (Ali Berat Alptekin ve Esma Şimşek ile)
Not: Ehliman Ahundov, Tehmasib Ferzeliyev ve Esrafil Abbasov'un hazırladığı esere, hazırlayıcılar tarafından Önsöz, Giriş ve Sözlük eklenmiştir. Ayrıca her şair ile ilgili olarak ek bibliyografyalar konulmuştur.
Bu kitabımız 1367/1987 yılında Habib İdrisi tarafından Tebriz’de Azerbaycan Âşıkları adıyla 3000 adet basılmıştır.
9. Azerbaycan Âşıkları ve Halk Şairleri II, İstanbul 1986 (Alptekin ve Şimşek ile).
10. Dadaloğlu, Ankara 1986 ve 1993.
11. Ercişli Emrah, Ankara 1987, 2019
12. Senin Aşkınla / Kadirlili Âşık Halil Karabulut, Konya 1987. (PROFESÖRLÜK TAKDİM TEZİM)
13. Bayburtlu Zihnî, Ankara 1988, 2016
14. Dadaloğlu Bibliyografyası / Hayatı, Sanatı ve Şiirlerinden Örnekler, Ankara 1988 (Ali Berat Alptekin ile).
15. Bayburtlu Zihnî Bibliyografyası, Ankara 1990 (Ali Berat Alptekin ile).
16. Atatürk, Gençlik ve Kültür, Konya 1990.
17. Türkmen Halk Masalları, Ankara 1991 (Metin Ergun ile).
18. Folklor Bibliyografyaları Bibliyografyası Üzerine Bir Deneme, Konya 1991.
19. Azerbaycan Tapmacaları / Bilmeceleri, Elazığ 1992 (Ali Berat Alptekin ve Esma Şimşek ile).
20. Türk Fıkraları ve Nasreddin Hoca, Konya 1992.
21. Hikâye-i Garîbe / Bayburtlu Zihnî, Konya 1992 (Ahmet Sevgi ile).
22. Efsane Araştırmaları, Konya 1992, 2009, 2013, 2018.
23. Hurşit ile Mahmihri Hikâyesi, Ankara 1996 (Ali Duymaz ile).
24. Proben VIII, Ankara 1997 (Metin Ergun ile).
25. Meddah Behçet Mahir’in Bütün Hikâyeleri I, Ankara 1997 (Ali Berat Alptekin, Yurdanur Sakaoğlu ve Esma Şimşek ile).
26. Âşıkların Diliyle Cumhuriyet, Ankara 1998 (Zekeriya Karadavut ile).
27. Dede Korkut Kitabı / İncelemeler-Derlemeler-Aktarmalar, 2 C. Konya 1998.
28. 80. Doğum Yılında Şair Ahmet Tufan Şentürk, Ankara 1999 ve 2002.
29. Masal Araştırmaları, Ankara 1999, 2003, 2007, 2009, 2012; 7. bs. 2016.
30. Meddah Behçet Mahir’in Bütün Hikâyeleri II, Ankara 1999 (Ali Berat Alptekin, Yurdanur Sakaoğlu ve Esma Şimşek ile).
31. Azerbaycan Âşıkları ve Halk Şairleri Antolojisi I (16 - 18. Yüzyıllar), Ankara 2000 (Ali Berat Alptekin ve Esma Şimşek ile).
32. Çaybaşı Yazıları, Konya 2000 ve 2002.
33. Türk Ad Bilimi I / Giriş, Ankara 2001.
34. İslâmiyet Öncesi Türk Destanları / İncelemeler - Metinler, İstanbul 2002, 2003 ve 2008 (Ali Duymaz ile); 18. bs. 2023.
35. Destan Destan Üstüne / Kadirlili Âşık Halil Karabulut’un Destanları, Konya 2002.
36. Ercişli Emrah Bibliyografyası, Ankara 2002 (Ali Berat Alptekin ile).
37. Konya Üzerine Şiirler, Konya 2002.
38. 101 Türk Efsanesi, Ankara 2003; 8. bs. 2021.
39. Türk Gölge Oyunu / Karagöz, Ankara 2003, 2011.
40. Karaca Oğlan, Ankara 2004, 2012.
41. Nasreddin Hoca Fıkralarından Seçmeler, Ankara 2005. 2011. Kısaltılmış şekli 100 Temel Eser dizisinde, 2018. Birkaç baskısı yapıldı.
42. Türk Saz Şiiri Antolojisi (14-21. Yüzyıllar), Ankara 2006 ve 2008 (Ali Berat Alptekin ile).
43. Halk Şiirinden Seçmeler, Ankara 2007 (Ali Berat Alptekin ile).
44. Dostlar Beni Hatırladı, Konya 2009.
45. Nasreddin Hoca, Ankara 2009 (Ali Berat Alptekin ile), 2014, 2018.
46. Dostlara Mektuplar, Konya 2010.
47. Konyalı Hattat Hafız Mehmet Sakaoğlu, Konya 2010.
48. Halk Hikâyeleri ve Masallar, Eskişehir 2010 (Zekeriya Karadavut ile).
49. Halk Hikâyeleri, Eskişehir 2011.
50. Masallar, Eskişehir 2011 (Zekeriya Karadavut ile).
51. Karaca Oğlan Der ki / Eleştiri Yazıları, Konya 2012.
52. Konya Ağzı Üzerine Araştırmalar, Konya 2012.
53. Meram Yazıları, Konya 2012, 2013.
54. Nasreddin Hoca Üzerine Yazılar, Konya 2013.
55. Türk Masalları, Ankara 2013.
56. Âşık Edebiyatı Araştırmaları, Konya 2014.
57. Sâim-Nâme, Konya 2014.
58. Eflâtun Cem Güney, Konya 2014.
59. Fahrünnisa Mahallesi Çaybaşı Caddesi, Konya 2015.
60. Ansiklopedi Maddelerim I / Konya Maddeleri, Konya 2016.
61. Ansiklopedi Maddelerim II / İstanbul Maddeleri, Konya 2016.
62. Ad Bilimi Yazıları, Konya 2017.
63. Benim İstanbulum, Konya 2018
64. Masal Araştırmaları 2, Ankara 2018.
65. Ben de Çocuktum, Konya 2019.
66. Prof. Dr. Ali Berat Alptekin / Bir Veliahtın Ardından, Konya 2020.
67. Türk Efsaneleri, İstanbul 2022. Cumhuriyet’imizin 100. Yılı’na Armağan olarak yayımlanmıştır.
68. Erzurum ve Erzurumlular Üzerine Yazılar, Kayseri 2022.
69. Türk Mahallî Fıkra Tipleri Üzerine Araştırmalar, Ankara 2023
70. 101 Dünya Efsanesi, Ankara 2023.
71. Konya’nın Kırk Efsanesi (S. Emiroğlu ile), Konya 2023.
72. Halk Şiirleri / Esat İleri (Zekeriya Karadavut ile), Konya 2023.
B. Kendimle İlgili Kitaplarım
Hakkımda tarafımdan hazırlanan üç kitap vardır. Bunlar ayrıca bütün kitaplarımın yayın sıralamasında da yerlerinde gösterilecektir.
1. Dostlar Beni Hatırladı, Konya 2009. (Benim için yazılan veya ithaf edilen şiirler)
2. Dostlara Mektuplar, Konya 2010. (Yıllık mektuplar)
3. Sâim-Nâme, Konya 2014. (Saim adlarının hikâyeleri)
Hatıralarımdan oluşan iki kitabım daha vardır. Bunlar da ayrıca bütün kitaplarımın yayın sıralamasında da yerlerinde gösterilecektir.
1. Benim İstanbulum, Konya 2018. (Üniversite öğrenciliğim yıllarında beş buçuk yıl (Ekim 1959-Mart 1965) yaşadığım bu şehirle ilgili hatıralarım)
2. Ben de Çocuktum, Konya 2019. (İlkokulu bitirinceye kadar geçen mahalle ve okul yıllarım / Mezuniyet tarihim Haziran 1951)
Ancak bir de henüz basılma şansını yakalayamamış, belirli tekniklerle belirli sayıda çoğaltılmış kitaplarımız vardır. Bunlar, âdeta basılma gününün heyecanını yaşamaktadır.
C. Çoğaltmalarım
Bu çalışmalarımızın önemli bir bölümü tarafımızdan hazırlanmıştır. Bazıları ise her yaştan bilginin makalelerinin de yer aldığı ortak değerlendirmelerdir (1, 4). Biri ise ortak hazırlanan bir ders notu kitabıdır (6).Çoğunun hazırlanma amacı, öğrencilerimizin ulaşmakta zorluk çekeceği makaleleri bir araya getirmek amacına yöneliktir. Yedinci çoğaltmamız ise bizim özel bir günümüz için hazırlanmış tanıtma kitapçığıdır.
1. Sahada Derleme Metodları, Erzurum 1983, V+157 s. büyük boy
NOT: Genişletilmiş yeni basımı: Erzurum 1988, 206 s. normal boy.
Bu çalışmamızdan yararlananlar ne yazık ki adımızı anma inceliğini göstermemişlerdir.
2. Türk Atasözleri Araştırmaları, Konya 1997, 127 s, küçük boy.
NOT: Bu çoğaltmada; yedisi bize ait olmak üzere 11 yazı bulunmaktadır.
3. Dîvânü Lûgati’t- Türk’te Türk Halk Edebiyatı, Konya 2002, 215 s. büyük boy
4. Türk Halk Edebiyatı Yazıları, Konya 2008, 202 s. normal boy.
Bir bölümü bize ait olan alanının önemli çalışmalarının bir araya getirilmesiyle oluşmuş bir yardımcı ders notudur.
5. Yârenlik /Çeşitlemeler, Konya 2010, 142 s. büyük boy.
6. Türk Halk Edebiyatı (Prof. Dr. Ali Berat Alptekin ile), Konya 2013. 166 s.
NOT: Bu çalışmamız, bir yayınevi ile bir kırtasiyeci tarafından iznimizle ayrı ayrı olmak üzere, birkaç defa çoğaltılmıştır. Çoğaltmalarımızın kitap görünümlü olanlarının başında gelmektedir.
7. 60 Yıldan beri Yazıyorum, Konya 2017, 59 s.
NOT: Konya Aydınlar Ocağı’nın, yazı hayatımın 60. yılı şerefine, 17 Ekim 2017 tarihinde düzenlenen toplantı için hazırlanmış ve başta salona gelenler olmak üzere 100 fazla kişiye ulaştırılmıştır.
8. Bir Çaybaşılı’nın Çay Serüveni, Konya 2021, 102 s. .
Ç. Basım İçin Sırasını Bekleyen Kitaplarım
1. Konya Lisesi / Bir Zamanlar… 300 s.
2. Üniversite Hatıralarım / Birinci Kitap; Selçuk Üniversitesi, 250 s.
3. Hatıralar / Üniversite / Öğrencilik, Öğretmenlik, Üniversite / Öğreticilik, Yöneticilik, Bilim Toplantıları, Haytalar ve Haytalar, Üniversitelerimiz,
D. Basıma Hazırlananlar (Bazıları tamamlanmak üzere)
1. Günlüklerim / Lise, Profesörlük, Emeklilik
2. Dünyayı Dolaşıyorum / Gezi Yazıları
3. Konya Üzerine Yazılar (1500 s. belki üç cilt)
4. Tokat Üzerine Yazılar
5. Ansiklopedi Maddelerim: III / Çeşitli Ansiklopedilerdeki Maddelerim (Türk Dili ve Edebiyatı Ans., Kadın Ans., Görgü Ans. (Geleneklerimiz-Göreneklerimiz), TDV İslam Ans., Enzklopädie des Märchen, Türk Dünyası Nevruz Ans. Ve Türkler, Türk Edebiyatı Tarihi, Türk Dünyası Kültür Atlası, vb.)
E. Hiçbir Zaman Basılamayacak Olanlar
1. Atatürk’ün Dili: Türkçe. 1981 yılında, Atatürk’ün doğumunun 100. yılı şerefine açılan Atatürk ve Türk Dili konulu yarışmada birinciliğe layık bulunup telif hakları satın alındı. Ancak basım yoluna gidilmedi.
2. Türk Ad Bilimi Üzerine Yazılar / Antoloji, 1000 sayfadan fazladır, basabilecek yayınevi aranıyor.
Hakkında kitaplar yazılan yazarlardan biri olmak da fevkalade bir hadisedir. Sizinle ilgili kitaplar da yazıldı. Ayrıca yine hakkınızda armağan kitapları hazırlandı, pek çok dergi sizin için özel sayılar hazırlandı. Bunlardan söz eder misiniz?
HAKKIMDA YAYIMLANAN KİTAPLAR
Sağ olsunlar, ülkemizde kadir kıymet bilenler değişik alanların insanları için kitaplar yazarlar, armağanlar çıkarırlar, vb. Bizim için de iki kitap, üç armağan kitabı ve birkaç da dergi özel sayısı yayımlandı.
1. Yaşımız yarım yüzyılı doldurunca hakkımızdaki ilk kitap yayımlandı: Ali Berat Alptekin, Doğumunun 50., Yazı Hayatının 30. Yılı Münasebetiyle Hocam Prof. Dr. Saim Sakaoğlu (Hayatı, Yayınları ve Yazılarından Seçmeler), Konya 1989, VI+162+ [4] s,
2. Hakkımızdaki son kitap ise geçen yıl yayımlandı: Ahmet Kuş, Yaşayan Konya Hafızası Prof. Dr. Saim Sakaoğlu, Konya 2023, 355 s.
HAKKIMDA YAYIMLANAN ARMAĞAN KİTAPLARI
Hakkımda yayımlanan üç kitaptan ikisi öğrencim Prof. Dr. Ali Berat Alptekin, sonuncusu ise yine öğrencim Prof. Dr. Metin Ergun tarafından hazırlanmıştır:
a. Prof. Dr. Saim Sakaoğlu’na 55. Yıl Armağanı, Kayseri 1994.
b. Prof. Dr. Saim Sakaoğlu’na Armağan, Konya 2006
c. Türk Halk Edebiyatı İncelemeleri/Saim Sakaoğlu Armağanı, Ankara 2013.
HAKKIMDA ÖZEL SAYI HAZIRLAYAN DERGİ VE EKLER
a. Kültür ve Sanat Dergisi Tarla,33, 99/5, Mayıs 1999 (İstanbul).
b. Millî Folklor, 76, Güz 2007 (Ankara).
c. Erciyes, 31 (363), Mart 2008 (Kayseri).
ç. Ihlamur, 2 (7), Nisan 2011 (Ankara-Konya),
d. Konya Çalı, 110, Mayıs 2012, (Konya).
e. Akpınar (Niğde).
1. 15 (87), Mayıs-Haziran 2020.
2. 17 (101-102), Eylül-Ekim-Kasım-Aralık 2022
f. Temrin (İstanbul), 125, Mayıs-Haziran 2022 (Kökleri Bu Topraklarda Bir Ulu Çınar: Prof. Dr. Saim Sakaoğlu) (İstanbul).
g. Merhaba gazetesinin (Konya) Akademik Sayfalar adlı 16 sayfalık kültür eki kendisi için özel sayılar hazırlamıştır:
1. Doğumunun 70. yılı münasebetiyle iki fasikül ayrılmıştır: 9 (32), 9 Aralık 2009, 597-512; 9 (33), 16 Aralık 2009, 513-528
2. Doğumunun 75. yılı münasebetiyle iki fasikül ayrılmıştır: 14 (20), 18 Haziran 2014, 305-320; 14 (21), 18 Haziran 2014, 321-336.
3. Akademik Sayfalar’da Prof. Dr. Saim Sakaoğlu Özel Sayısı / 77 Yaş Armağanı, 16 (6), 02 Mart 2016, 81-96.
4. Doğumunun 85. yılı münasebetiyle bir fasikül ayrılmıştır: 23 (3), 21 Şubat 2014, 33-48.
ğ. Halk Edebiyatı (İstanbul), 4, Ocak-Şubat 2015, ‘Prof. Dr. Saim Sakaoğlu ile Söyleşi, 7-14.
DEVAM EDECEK
