Önceki bölümlerde şeker fabrikalarının tarihçesi, üretim miktarları ve şekerleri hakkında bilgiler verilmiştir. Bu son yazımızda 1. bölümde verilen "Artırma, Eksiltme Ve İhale İlânları" tekrar verilerek yorumlanmaya çalışılmıştır.

Şeker fabrikalarından 14 şeker fabrikasının özelleştirilmesi ile ilgili 21 Şubat 2018 Çarşamba günü 30339 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmış olan Artırma, Eksiltme ve İhale İlanları aşağıda kısmen verilmiştir.

"ARTIRMA, EKSİLTME VE İHALE İLÂNLARI

Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığından:

T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (İdare) tarafından, İdare’nin %100 hissesine sahip olduğu Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.ye ait aşağıdaki tabloda yer alan Fabrikalar, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun çerçevesinde “Satış” yöntemi ile ayrı ayrı özelleştirilecektir.

SIRA NO

İHALE KONUSU FABRİKA

GEÇİCİ TEMİNAT TUTARI (TL)

İHALE ŞARTNAMESİ BEDELİ (TL)

SON TEKLİF VERME TARİHİ

1

Bor Şeker Fabrikası

4.000.000

10.000

03/04/2018

2

Çorum Şeker Fabrikası

5.000.000

10.000

03/04/2018

3

Kırşehir Şeker Fabrikası

4.000.000

10.000

03/04/2018

4

Yozgat Şeker Fabrikası

4.000.000

10.000

03/04/2018

5

Erzincan Şeker Fabrikası

3.000.000

10.000

11/04/2018

6

Erzurum Şeker Fabrikası

3.000.000

10.000

11/04/2018

7

Ilgın Şeker Fabrikası

5.000.000

10.000

11/04/2018

8

Kastamonu Şeker Fabrikası

3.000.000

10.000

11/04/2018

9

Turhal Şeker Fabrikası

5.000.000

10.000

11/04/2018

10

Afyon Şeker Fabrikası

5.000.000

10.000

18/04/2018

11

Alpullu Şeker Fabrikası

3.000.000

10.000

18/04/2018

12

Burdur Şeker Fabrikası

4.000.000

10.000

18/04/2018

13

Elbistan Şeker Fabrikası

3.000.000

10.000

18/04/2018

14

Muş Şeker Fabrikası

3.000.000

10.000

18/04/2018

1 - İhaleler, pazarlık usulü ile gerçekleştirilecek ve pazarlık görüşmesine devam edilen teklif sahiplerinin katılımı ile yapılacak açık artırma suretiyle sonuçlandırılabilecektir.

2 - İhalelere gerçek ve tüzel kişiler ile yatırım fonları ve Ortak Girişim Grupları (OGG) katılabilir.

3 - İstekliler ayrı ayrı olmak koşuluyla birden fazla ihaleye teklif verebilirler. Birden fazla fabrika için teklif verilmesi halinde bu teklifler birbirleriyle ilişkilendirilemez.

..............

6 - Teklifler Türk Lirası olarak verilecek olup ihale bedelinin peşin veya vadeli ödenebilmesi mümkündür. İhale bedelinin vadeli olarak ödenmesi talep edildiği takdirde;

Asgari %30 (Yüzdeotuz)’u Varlık Satış Sözleşmesi imza tarihinde peşin, ihale bedelinin vadeye bırakılan tutarı ise azami 12 (Oniki) ayda bir ödeme yapmak kaydıyla en çok 48 (Kırksekiz) ayda ve eşit taksitlerle, vadeye bırakılan tutar üzerinden ödeme tarihleri itibariyle hesaplanacak vade farklarıyla birlikte ödenecektir.

  • www.oib.gov.tr"

Daha önce özelleştirilen EBK ve SEK kurumlarının fabrikalarında da 5 yıl çalıştırma zorunluluğu vardı, ancak bu gün herhalde çoğu bu sürenin dolması sonrası amacı dışında kullanılmaktadır, bu husus göz ardı edilmemelidir. 2023 yılında 87 milyona ulaşacak nüfusumuzun daha fazla şekere ve şeker fabrikalarının diğer getirilerine ihtiyaç duyulacaktır.

1977'de Afyon, 1982'de Muş ve Ilgın, 1983'de Bor ve 1985 yılında da Elbistan, 1991 yılında Çorum, 1998 yılında Yozgat ve 2001 yılında ise Kırşehir Şeker Fabrikaları işletmeye açılmıştır. 2018 yılı itibariyle Afyonkarahisar şeker fabrikası 31 yıllık, Kırşehir şeker fabrikası ise 17 yıllık ve Alpullu şeker fabrikası 92 yıllıktır. Bu şeker fabrikalarının hepsi aynı yıl yapılıp üretime girmedi, bu şeker fabrikaları kuruluş tarihlerine göre ve ekonomik ömürlerine göre üretim zorunluluğu getirilmelidir. Bu nedenle farklı yıllarda üretime başlayan fabrikaların aynı 5 yıllık süreyle kampanyalarına devam etmeleri mecburiyetleri doğru bulunmamaktadır. İşletmeye açılış tarihi itibariyle ekonomik ömürlerine göre en az 10- 25 yıllık gibi bir kampanya mecburiyeti getirilmesi daha uygun olacaktır. Şeker fabrikasının satışında bu hassasiyet gösterilmeli, 5 yıllığına değil fabrikanın ekonomik ömrünce şeker pancarı üretimini ve üretim kampanyalarını devam ettirmeli veya devam ettirme amacıyla kullanacaklar satışta tercih edilmelidir.

Bu fabrikalar 5 kampanya dönemi sonunda üretimi durdurur ise ne gibi yaptırım söz konusu kamu oyu bunu bilmelidir, Türkiye'de 5 yıl sonra ihtiyaç duyulacak pancar şekeri nasıl karşılanacak bu hususta tereddütler giderilmelidir. Bu fabrikalar mevcut kotalarını 5 yıl sonra nasıl ve kime devredecekler açıklanmalı, bazı yerlerde görülmekte olan iş yeri devirlerindeki hava parası diye bilinen yeni bir kota satışı mı söz konusu olacak? açıklanmalı. Henüz görmediğimiz Şartnamede ümit ederim bu hususlar açıklığa kavuşturulmuştur.

Yapılan açıklamada "Şeker fabrikalarının özelleştirme ihalelerine katılımın arttırılması ve rekabetin tesis edilebilmesi amacıyla yerel yatırımcılar, kooperatifler ve diğer paydaşların tek tek veya bir araya gelerek teklif verebilmelerini teminen ihaleye katılım için geçici teminatların düşük seviyede tutulması da dahil olmak üzere ihale belgelerinde bu çerçevede kolaylaştırıcı düzenlemeler yapılmıştır." denilmektedir.

Özelleştirilecek bu fabrikaların satışı için. bu madde önemlidir. Birçok yörede ayakları üzerinde durmakta zorlanan tarımsal kooperatifler bu oluşumu sağlayamayacağından bu oluşum kanaatimizce zor görülmektedir. Bölgede bulunan Tarımsal kooperatifler birlikteliğin sağlanılmasında Pancar Ekicileri Kooperatifleri öncülük etmeleri halinde ancak sağlanılabilir görülmektedir. Bu nedenle kamu veya kamu bankaları önderliğinde ve ortaklığında, pancar ekicileri kooperatiflerinin mutlak katılımları ile diğer kooperatifler, çalışanlar ve diğer paydaşlar birlikteliği sağlanılmalıdır. (Devam edecek)