İç Anadolu Bölgesi ülkemiz buğday ekilişinin %37’sini yapmaktadır. Bölgenin Kasım ayı yağışı 55.7 mm, normali 35.1 mm ve 2022 yılı Kasım ayı yağışı 18.9 mm'dir. Konya özellikle bölgede önemli bir hububat ekilen ilimizdir.
2022 yılında 19,75 milyon ton olan buğday üretimi 2023 yılında %10,4 artışla 21,8 milyon ton, 8,5 milyon ton olan arpa üretimi ise %5,8 artışla 9 milyon ton olarak gerçekleştiği tahmin edilmektedir.
Konya ili, 780.043 km2 olan Türkiye yüzölçümünün %5,24’lik kısmına karşılık gelen (göller dâhil) 40.838 km2 yüzölçümü ile ülkenin en geniş arazi varlığına sahip ili olup; 1.858.692 hektar alanda tarım yapılmaktadır. Konya ilinde Çiftçi Kayıt ve Türkvet Sistemine kayıtlı toplam 133.629 çiftçisi ile fiilen tarım sektöründe faaliyet göstermektedir. Deniz seviyesinden yüksekliği, yerleşim birimlerinin konumlarına göre 570-1700 m arasında değişmektedir.
Coğrafik olarak genişlik ve deniz seviyesinden yükseklikteki farklılıklar, ilin ekolojik yapısında farklı özelliklerin oluşumuna neden olmuştur. Yıllık yağış miktarı ilçelere göre 300-760 mm arasında değişmektedir.
Topoğrafik olarak doğu, kuzey ve batı bölgelerinde oldukça düz ve büyük ovalar yer alırken güney bölgesinde oldukça engebeli araziler bulunmaktadır. İlin doğu ve kuzeyinde yer alan ve ünlü “Konya Ovası” diye adlandırılan geniş alanlarda yağışın 400 mm‘nin altında, hatta bazı lokal bölgelerde 230 mm‘ye kadar düşmektedir. Bu durum kuru ziraat sistemini mecbur kılmaktadır.
Ülkenin %5.4’ünü ve tarım alanlarının %7.93’ünü kaplayan (Tablo 1) Konya, Türkiye'de; buğday, şekerpancarı, kuru fasulye, havuç, tavuk yumurtası üretiminde 1. Sırada, ayrıca arpa, nohut, patates, ayçiçeği ve mantar üretiminin yanı sıra et ve süt, süt ürünleri üretiminde de ilk sıralarda yer almaktadır.
Tablo 1. Arazi Varlığı (ha)
|
Yüzölçümü |
Tarım Alanı |
Orman Alanı |
Çayır Mera |
Diğer Araziler |
|
|
Konya |
4.083.800 |
1.858.692 |
634.129 |
834.219 |
756.760 |
|
Türkiye |
78.004.300 |
23.445.680 |
22.933.000 |
14.616.687 |
17.008.933 |
|
Konya/TR (%) |
5,24 |
7,93 |
2,77 |
5,71 |
4,45 |
Türkiye genelinde 2023 yılı sonbahar yağışları geçte başlamış olsa da normaline göre %59, 2022 yılı Kasım ayı yağışına göre %100’den fazla artma gerçekleşti. Bölgenin su yılı yağışı 77.0 mm, normali 66.6 mm ve 2023 su yılı yağışı 40.1 mm'dir. Türkiye genelinde son 34 yılın en yağışlı Kasım ayı yaşanmıştır.
Türkiye genelinde kışlık tahıl ekimi çimlenme ve çıkışlarını tamamlanmıştır. Kış yağışları da her ne kadar düzenli bir dağılım göstermemiş olsa da toplamda yağış miktarı yeterli görülmektedir. Konya’da ekim ayında ortalamaların altında yağış gerçekleştiğinden kıraç arazilerde erken dönemde çimlenme gerçekleşmezken kasım ayında alınan son yağışlarla kuraklık stresi çoğu ilçede ortadan kalkmıştır.
Tablo 2. Türkiye Tahıllar Ürünler Üretimi
|
Üretim - Production |
||||||||
|
Tahıllar |
Pay (%) |
Pay (%) |
Değişim (%) |
|||||
|
Cereals |
2022 |
|
Share (%) |
2023 |
|
Share (%) |
Change (%) |
|
|
Toplam - Total |
70 458 413 |
100,0 |
77 686 237 |
100,0 |
10,3 |
|||
|
Tahıllar – Cereals |
38 671 839 |
54,9 |
42 198 659 |
54,3 |
9,1 |
|||
|
Buğday - Wheat |
19 750 000 |
28,0 |
22 000 000 |
28,3 |
11,4 |
|||
|
Mısır (dane) - Maize |
8 500 000 |
12,1 |
9 000 000 |
11,6 |
5,9 |
|||
|
Çeltik - Rice in the husk |
950 000 |
1,3 |
900 000 |
1,2 |
-5,3 |
|||
|
Arpa - Barley |
8 500 000 |
12,1 |
9 200 000 |
11,8 |
8,2 |
|||
|
Çavdar - Rye |
273 000 |
0,4 |
305 000 |
0,4 |
11,7 |
|||
|
Yulaf - Oats |
365 000 |
0,5 |
410 000 |
0,5 |
12,3 |
|||
|
Kaplıca - Spelt |
3 447 |
0,0 |
2 818 |
0,0 |
-18,2 |
|||
|
Darı - Millet |
4 168 |
0,0 |
4 101 |
0,0 |
-1,6 |
|||
|
Kuş yemi - Canary grass |
4 848 |
0,0 |
4 192 |
0,0 |
-13,5 |
|||
|
Mahlut - Mixed grain |
0 |
0,0 |
0 |
0,0 |
0,0 |
|||
|
Tritikale - Triticale |
320 000 |
0,5 |
370 000 |
0,5 |
15,6 |
|||
|
Sorgum - Sorghum |
17 |
0,0 |
18 |
0,0 |
5,9 |
|||
|
Karabuğday - Buckwheat |
1 359 |
0,0 |
2 530 |
0,0 |
86,2 |
|||
TUİK – 2024
Yukardaki Tablo 2’de görüldüğü gibi Türkiye önemli bir tahıl üreticisidir. Konya il olarak buğday üretiminde 1.6 milyon tondan ve arpa üretiminde 850 bin tondan fazla üretim ile Türkiye’de önemli bir tahıl üreten il olup bu üretimini sürdürmelidir.
2023 yılı ekiliş döneminde sertifikalı tohum fiyatının yüksek bulunması gibi bazı nedenlerden dolayı sertifikalı tohumluk kullanım oranının tahıllarda azaldığı söylenilmektedir. Verimde ve kalitede önemli bir artışa neden olan sertifikalı tohum kullanımının geçen yıllara göre azalması ülkemiz ve üreticilerimiz açısından bence bir kayıp olarak görülmelidir. Keşke azalma değil artış olsaydı. Çünkü özellikle ilimizde üretilen sertifikalı tohumlar bölge şartlarına daha uygun olduğundan üreticilerimiz tercih etmelidirler
Genel itibariyle gübre fiyatlarındaki artışlar ve sonbaharın erken döneminde yağış yetersizliği nedeniyle tahıl üreticileri DAP kullanmaktan kaçmış ve daha ucuz olan kompoze gübrelerin kullanılmasına yöneltmiştir.
Konya’da mısır fiyatlarının geçen yıla göre üretici beklentilerinin altında kalması nedeniyle mevcut şartların devam etmesi durumunda %15-25 civarında mısır ekilişlerinin azalacağı ve mısır ekilişinden başta hububat olmak üzere çerezlik kabak, ayçiçeği, şeker pancarı, kuru fasulye gibi ürünlere geçiş olacağı öngörülmektedir. Tarımda üretim öngörülere göre değil üretim planlamasına göre yapılmalıdır.
Hububat üretiminin sağlıklı artışı veya üretimin istikrarlı sürdürülebilmesi için en azından üretim sezonunca girdi fiyatlarında istikrar sağlanmalı veya bu artışlar sübvanse edilmelidir.
Fark ödemesi desteklerinden buğdayın ve diğer tahılların destek birim fiyatı kilogram başına piyasa şartlarına göre önceden esnek şekilde taban fiyatı belirtilmeli ve yıllık üretim durumuna göre fark ödemeleri yükseltilmelidir.
Konya’da DSİ 4. ve 18. Bölge Müdürlükleri verilerine göre 609.299 ha arazi sulanmaktadır. 1.858.692 ha alanda yetiştiriciliği yapılan ürünlerin su ihtiyacı; eğer bütün yer altı ve yerüstü
sulama şebekelerinin kapalı sistem olması (ki şu anda tamamı kapalı sistem değil), tarla içi sulamaları da ürün desenine göre damla/yağmurlama sulama sistemi ile yapılması ve meteorolojik değerler dikkate alınarak bitkinin ihtiyacına göre su verilebilmesi halinde 4.1 milyar m³'tür. Konya ilinin yeraltı ve yerüstü kullanılabilir su miktarı ise; 3,1 milyar m³'tür. Bu durum açıkça göstermektedir ki ziraat biliminin gereklerinin yerine getirilmesi halinde bile mevcut sulanan alanlar için Konya ilinin su potansiyeli yetersizdir. Bu nedenle ilin eksik olan 1 milyar m3 su ihtiyacı dış havzalardan sağlanmalıdır.
Ayrıca bölgemizde sulanan alanlarda hububat yetiştirildiği dikkate alındığında gelecek yıllar için aynı ekim alanı ve üretimin alınabilmesi için su temini de önemli görülmektedir. Aksi halde il genelinde %16 civarına düşmüş olan nadas alanlar genişleyecek ve ekim alanları azalacaktır. Gerçekleşmeyeceğini arzu ettiğimiz bu duruma düşülmez İnşallah. Düşülür ise Konya son yıllarda birinci- ikinci olduğu ürünlerde bu derecelerini kaybedebilir.
Mevcut durumu koruması ve daha da yükseltilmesi dileklerimle hoşça kalınız.
