1
Avukat Mehmet Ali Uz Konya kültür ve siyasi hayatında çok etkin görevlerde bulunmuş bir aydın insandır. Sivil Toplum faaliyetleri kapsamında Yeşilay, Türk Ocağı başkanlıkları yaptı. Siyasi alanda CMKP ve MHP İl Başkanlıkları yaparak önemli görev deruhte etti. Gazetelerde uzun yıllar yazmakla kalmayıp pek çok kitap yazdı, yetmedi Konya Büyükşehir Belediyesi himayesinde dokuz ciltlik Konya Ansiklopedisinin hazırlanmasına öncülük etti. O bir canlı tarihti ve biz imkânlar dâhilinde istifade edip anlattıklarını okurlarımızla paylaşmaya çalıştık.
Efendim, siz şecerenize dair araştırmalar yaptınız. Önce nereden ve kimlerden geldiğinizi anlatır mısınız?
Anne tarafım Ereğli’den gelmedir ve Hz. Mevlâna soyundandır. Oradaki Mevlevi Tekkesi Şeyhi Pir Ömer Adil Çelebi bizim büyük dedemizdir. Oğlu Müsevvit Mustafa Fehmi Efendi, Konya’da Müsevvit Medresesinin, onun oğlu Adil Efendi de Adliye Medresesinin kurucusudur. Anne tarafım Ereğli’deki bir hadiseden sonra Hadim’e taşınmış. Sonra oradan Konya’ya göç etmiş.
Baba tarafım ise Hacı Kullukzadeler olarak bilinir. Dedem Ali Avni Efendi Kalecik Mahallesine yerleşmiş ve orada eskiden Fransız Mektebi olan, Osmanlı zamanında da Mahmudiye Mektebi olan okulda tahsil görüp Cumhuriyetin ilk Şer’iye Vekili Mehmet Vehbi Efendi’nin tedrisatından geçmiştir. Cumhuriyet döneminin tanmış eğitimcilerindendir. O zamanın şartlarında Özel Hamidiye İlk ve Rüştiye mektebini kurup müdürlüğünü yapmış. Meşhur Hacıveyis Efendi de dedelerimin medresesinde tahsil görüp orada müderris olmuş. Siz ne zaman dünyaya geldiniz ve nasıl bir tahsil hayatını oldu?
Ben 26 Şubat 1935 tarihinde dünyaya gelmişim. Gazi Mustafa Kemal Paşa İlkokulunu bitirdikten sonra babam beni okutmak yerine sanatkâr olmamı isteyip motor tamirhanesine çırak olarak verdi. Fakat çevremizde benim okumaya hevesli olduğumu görenlerin telkinleriyle İmam Hatip’e İmam Hatip Okuluna kaydettirdi. Önce beni okula göndermek istemediğine bakmayın; babam okumayı seven bir insandı. Ben de onun tavsiyesiyle Milli Eğitim Bakanlığı kitaplarını, getirdiği Büyük Doğu ve Serdengeçti dergilerini okudum.
Sahip Ata Cami İmamından Kur’an dersleri alıp hafızlığımı Bulgurtekke’de Çimili Hakkı Efendi’de tamamladım. Konya İmam Hatip Okulu’ndan 1958 yılında mezun olduktan sonra, yüksek tahsiline devam edebilmek için fark derslerini vermek üzere Konya Lisesine müracaat ettim. Çünkü o yıllarda İmam Hatip mezunlarını üniversitelere almıyorlardı. Sınavlar devam ederken, Lise mezunlarına verilen Yedek Subay hakkının kaldırılacak diye bir şayia çıktı. Ben de sınavları bitirmeden askere gittim.
Doğum tarihinize ve eğitimdeki gecikmeye bakınca, askerlik yıllarınızın 27 Mayıs Darbesine isabet etiğini düşünüyorum. Askerde neler yaşadınız?
Askerlik demişken… Ben Hacıveyiszade Mustafa Efendiye de talebe olmuştum. Askerlik vaktim gelince vedalaşıp duasını almak üzere cami çıkışında yanına varıp elini öptüm. Asker olduğumu duyunca çıtçıtlı cüzdanını çıkarıp içinden beş lira çıkardı ve bana uzattı. Ben almak istemedim, çünkü hocam böyle çok masraf ederdi, Eli açık cömert bir adamdı. Ben paraya elimi uzatmayınca çatık kaşlarla sertçe baktı, bu “Al”” demekti. Aldım fakat o parayı harcamaya gönlüm hiç elvermedi. Yakın zamana kadara muhafaza ettim. Sonra bizim Mustafa Sinan Ümit’e hediye ettim. O da Meram Belediyesinin kurduğu Kent Müzesine armağan etti. Askere böyle bir hatıra ile gitmiştim.
Askerliğimi Hadımköy ve Çorlu’da Asteğmen olarak yaptım. Bu sırada 27 Mayıs İhtilali oldu. Orada bazı komutanların sevinçlerine şahit oldum ve üzüldüm. Hatta bazılarıyla tartışma sayılabilecek durumlarımız da oldu.
Terhis olduktan sonra 1961 yılında fark derslerini vererek Konya Lisesi’nden mezun oldum ve Hukuk Fakültesi okumaya karar verdim. Fakültede, meşhur komünistlerden İlhan Arsel de bizim hocalarımızdan biriydi. Dersteyken aramızda bir konuşma geçti ve hoca bundan hoşlanmadı. Çalışkan bir talebe olmama rağmen Arsel’in derslerinden bir türlü geçecek notu alamadım. Nihayetinde hoca Amerika’ya gitti de yerine gelen hocadan aldığım notla fakülteyi 1967 senesinde bitirdim.
Çalışma hayatınız nasıl başladı?
İmam Hatip’i bitirdiğim zaman Konya Lisesinde fark derslerini verirken bir süre Vekil Öğretmenlik yapmıştım. Bunu o zamanki müdür kayda geçtiği için emeklilikte işime yaradı. Avukatlık stajımı tamamlayıp kendi büromu açtım. Üç yıl da noterlik yaptım.
Biz sizi Yeşil Konya Şube Başkanı olarak tanıdık. Sonra Türk Ocağı ve Aydınlar Ocağı Konya Şube Başkanlıkları da yaptınız. Sivil Toplum faaliyetlerinizden bahseder misiniz?
Yeşilay, Birinci Dünya Harbi zamanında ve devamında alkol ve uyuşturucu maddelerinin yaygınlaşmasını önlemek ve işgale karşı mücadele ruhunun diri tutulmasını sağlamak amacıyla, Sultan Vahdeddin'in verdiği salahiyetle Şeyhülislam İbrahim Haydarizade'nin himayesinde, Dr. Mazhar Osman ve arkadaşları tarafından 5 Mart 1920'de İstanbul'da "Hilal-i Ahdar" adıyla kurulmuştu. İsmi 1929’da "Yeşil Hilal" oldu. 1936’da da Yeşilay olarak değiştirildi. 1934 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla Yeşilay'a "Kamu Yararına Çalışan Dernek Statüsü" verildi.
Bu hayırlı hizmetin Konya’da da verilebilmesi için benim başkanlığımda Yeşilay Konya Şubesini kurduk ve uzun yıllar bu vazifeyi sürdürdük. Toplantılar yaptık, afişler hazırladık, okullarda öğrencileri bilgilendirdik.
Sonra tarihimize borcumuzu ifa etmek üzere Türk Ocağı Konya Şubesini kurarak neslimizin, ceddimizin vasıflarını topluma hatırlatmaya, öğretmeye gayret ettik.
Aydınlar Ocağı’nın İstanbul’da çok güzel kültürel faaliyetleri oluyordu. Biz de benzer faaliyetleri Konya’da icra etmek üzere 1989 yılında Aydınlar Ocağı Konya Şubesini teşekkül ettirip çok faydalı olduğuna inandığımız toplantılar yaptık. Bu görevi 2002 yılına kadar devem ettirdim. Hem yaşım ilerledi hem de sağlık sorunlarım oluşmaya başladı ve daha genç arkadaşların bu işi yapması arzusuyla 2002’de görevi bıraktım.
1980’li, 90’lı yıllarda siz çok aksiyon sahibiydiniz ve hocalık da yaptınız. Nerelerde ders verdiniz?
Mezunu olduğum Konya İmam Hatip Lisesinde hukuk bilgisi dersleri verdim. Konya Akşam Lisesinde Edebiyat ve Kompozisyon derslerine girdim. Selçuk Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesinin bazı bölümlerinde de yirmi yıla yakın İş Hukuku derslerine girdim. Devamı Çarşamba Günü