Türkiye, son 23 yılın en fazla depremini yaşarken, Konya da merkezde son 100 yılın en büyük depremini 5 şiddetinde hissetmişti. ‘Asrın Felaketi’ olarak nitelendirilen 6 Şubat’ta yaşanan depremlerin ardından deprem bölgesinde yaşanan sarsıntılarla birlikte ara ara Konya’da da yaşanan depremler ve son olarak Marmara bölgesinden gelen haberler, deprem gerçeğini bir kez daha gündeme taşıdı. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın (AFAD) verilerine göre son 23 yılın en çok deprem yaşanan yılı olarak tarihe geçen 2023 yılından bugüne kadar toplam 72 bin 965 deprem ölçüldü. Konya’da yaşanan son depremlerin ardından bazı profesörler tarafından ‘Konya, riskli bölge’ yorumları yapılırken; bazı uzmanlar ise ‘Konya’da şehri etkileyecek şiddette deprem olmaz’ görüşünde. Konya Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fetullah Arık ise her iki durumun da olası olduğunu ifade ederek, ‘Dikkatli olunmalı’ dedi.
SON 23 YILIN EN FAZLA DEPREMİNİ BU YIL YAŞADIK!
AFAD’ın açıkladığı ‘Yıla Göre Deprem Sayısı Grafiğinden edinilen bilgilere göre son yıllarda deprem istatistiklerinde bir artış gözlemlenirken, 2023 yılında son 23 yılın en fazla deprem ölçümü yapıldı. Bu kapsamda 2017 yılında 35 bin 177 deprem ölçümüyle birinci sırada olan yılı geçen 2023 yılında anlık olarak 72 bin 965 deprem ölçüldü. Yakın zamanda Konya’da hissedilir derecede depremlerin olması, deprem gerçeğini bir kez daha hissettirdi. Yaklaşık 2 ay önce Kulu’da 4 büyüklüğünde; 19 Kasım gecesi ise Ilgın merkez üssünde ise 3.5 şiddetinde depremler gerçekleşti.
‘GEÇMİŞ YILLARDA YIKIM VE ÖLÜMLE SONUÇLANAN FAYLAR VAR’
Konya’ya yakın illerde ve Konya merkez başta olmak üzere ilçelerde de deprem fayı olduğunu bir kez daha anımsatan Prof. Dr. Fetullah Arık, aktif olarak deprem üretme kabiliyeti olan fayların Konya’da da bulunduğunu ve yakın zamanda da depremlerin yaşandığını aktardı. Bu fayların geçmişte yıkımla sonuçlanan depremler ürettiğinin de tespit edildiğini belirten Arık, “Sultandağı, Akşehir Fay Sistemi, Tuzgölü ve Ecemiş fayı gibi Konya çevreleyen faylar var. Akşehir’de bulunan Sultandağı fayı, yakın zamanlarda yıkıcı ve ölümle sonuçlanan depremler üretti ve 5-6 büyüklüğünde deprem üretme kapasitesine sahip. Ilgın fayı da geçmişte 6’nın üzerinde deprem üreterek cn kaybıyla sonuçlanmış. Tuzgölü ve Ecemiş fayında periyotlar daha geniş olmakla birlikte, sismotektonik çalışmalarda bu fayların geçmişte 7 büyüklüğünde deprem ürettiği de gözlemlenmiş.” dedi.
MERKEZDEKİ SON 100 YILIN EN BÜYÜK DEPREMİ!
Konya merkezde de bir fay zonu bulunduğunu ifade eden Arık, Konya kent merkezinde son 100 yıl içerisinde bilinen en büyük depremin de bu yıl yaşandığının altını çizdi. Arık, Selçuklu Sarıcalar’da 5 büyüklüğünde yaşanan bu depremin herhangi bir can kaybına neden olmadığını söyledi. Fay hareketliliklerinin son dönemlerde daha çok önemsendiğini söyleyen Arık, aktif faylarla ilgili gözlem ve hesaplamaların yapıldığını belirtti. Yapılan araştırmalarla bilimsel olarak fayların yaptığı son hareketin büyüklük hesabının ve faylar üzerindeki aktifliklerin belirlenebildiğini söyledi.
‘6.5 BÜYÜKLÜĞÜNDE DEPREM DE KAYITLARDA MEVCUT’
Konya fay zonunun aktif olduğu ve Konya’yı çevreleyen aktif fayların varlığının belli olduğunu açıklayan Arık, ‘Konya’da büyük bir deprem olup olamayacağı’ ile ilgili yapılan yorumların olasılık anlamında doğruluğuna pay vererek, “Konya ile ilgili var olan verilen 1900 yılından itibaren elde edilen veriler yani 1990 yılı öncesinde daha büyük bir deprem var ise bu kayıt altına alınamamış ancak geçmiş yıllarda Konya’da 6.5 büyüklüğünde deprem yaşandığı kayıtlarda mevcut. Dolayısıyla fayın ne kadar derecede deprem üretebileceği verilerle netlik kazanabilecek durumda. Depremle ilgili söylenemeyecek tek şey, hareketin oluşum zamanı. Bir de belirli bir süre suskun kalmış faylar üzerindeki deprem büyüklükleri tahmin edilemeyebilir.” şeklinde konuştu.
‘PLANINIZI DEPREME GÖRE YAPIN’
Geçmiş yıllarda yaşanan depremler göz öününde bulundurulduğunda Konya’da olası deprem üretebilecek fayların varlığının kabul edilmesi gerektiğini belirten Arık, depremin daha sık yaşandığı ve son 100 yılın merkezdeki en büyük depreminin de bu yıl yaşandığı Konya’da hazırlıklı olmak gerektiğine dikkat çekti. Bu kapsamda yapıların depreme uygun bir şekilde inşa edilirken, planlamaların da depreme uygun şekilde yapılması gerektiğini vurguladı.
‘TÜM BİLGİLER TEK BİR PLATFORMDA TOPLANABİLİR’
Arık, tüm doğa olayları için tahmin yapmak yerine planlamaların ona göre yapılması gerektiğine işaret ederken, doğa olaylarının her zaman var olacağını ancak insanla kesiştiği yerde afete dönüştüğünü bildirdi. Depreme dair bilgilerin yer aldığı paltformaların varlığına da değinen Arık, vatandaşların interaktif olarak şehirlerin ris durumlarının ve bilimsel verilerin toplandığı bir platformun da kamuya fayda sağlayacağını söyledi. Birtakım verilerin ulaşıldığı platformlar hakkında da bilgi veren Arık, “Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü’nün Diri Fay Haritaları tüm vatandaşların erişebileceği bir site olarak hizmet veriyor. AFAD’ın web sitesinde de mevcut aktif fayların yerleri ve ne kadar büyüklükte deprem üretebilecekleri herkese açık olarak kullanıma sunulmuş. Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü sitesinde de bu bilgilere ulaşılabilir.” diye konuştu.
HACER CEYLAN
