Tohumculuk; yeni çeşitlerin ıslahı, tescili, anaç ve orijinal tohumluk kademelerinin üretiminden sonra ikinci yazımda belirttiğim faaliyetler sırayla yerine getirilerek üretimi, işlenmesi, dağıtımı, sertifikasyon ve kontrolü ve bunlarla ilgili eğitim ve diğer organize edilen faaliyetlerin tamamını tohumculuk kapsamaktadır. Tohumculuk faaliyeti ile kurumlar ve özel sektör ürettirdiği tohumluk bedelini de tohumluğu aldıktan sonra hemen ödemek zorundadır.  Bu sebeple, tohum üzerinde yapılan çalışmalar, ülkeler için stratejik bir öneme sahip olduğu gibi üretici ile firma arasında güven ve ciddiyet istemektedir.

Tohumculuk sanayisi hem yarattığı yüksek katma değer, hem de ülke tarımı için stratejik önemi sebebiyle, ülke ekonomisi için önemlidir. Türkiye geçmiş yıllarda tohum alan bir ülke iken günümüzde tohumculuk sektörünün ilerlemesi nedeniyle birçok ülkeye tohum ihraç eder hale gelmiştir.

Tohumculuk, tarım sektöründe rekabetçiliğini etkilemekte ve bitki yetiştirme sürecinde gerçekleştirilen tüm faaliyetlerin kalitesini doğrudan etkilemektedir. Bunun en önemli nedeni tohumluğun çiftçiye verilmesinden başlayarak hasat sonrası dönemine kadar üreticilerin tohum ürettiren firmaların teknik elemanlarınca bilgilendirilmesi gelmektedir.

Tohumculuk sektörü ya tamamen serbest hale getirilmeli ya da bu konuda üretici veya tohum üreticileri bölgelere göre devlet tarafından farklı oranlarda desteklenmelidir.

Devlet desteklerinin havza bazlı yetiştirilmesi istenilen ürünlerde doğrudan sertifikalı tohum üreten firmalara ve sertifikalı tohumu kullanan üretici çiftçiye yapılması ve tarım politikalarının buna göre oluşturulması gerekmektedir.

Türkiye‘de 1980 yılından itibaren tohumculuk faaliyetlerinde serbestlik anlayışı ile birçok konuda düzenlemeler yapılmıştır. 2004 yılında 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanun, 2006 yılında ise 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu’nun çıkarılması ile birlikte sektörün önü açılmış, bu sayede tohumluk üretimi ve ticaretinde çok önemli gelişmeler sağlanmıştır.

Bitki Islahçı Haklarının miras yoluyla devredilmesi ve araştırıcıların çalışmalarının karşılığını almaları nedeniyle başvuru sayılarında ciddi artışlar olmuştur.

Tohumculuk Kanunu ile birlikte Alt Birlik (7 adet) ve bunların oluşturduğu bir Üst Birlik kurulmuştur. Birçok bitkide çeşitler kayda alınmıştır.

Tarla bitkileri tohumluk üretiminde Konya Ovasının ayrı bir önemi vardır Bu nedenle Türkiye’de Tohum Sanayi ve Üreticileri Alt Birliğine (TSÜAB) kayıtlı 1049 tohum üreticisinin 179’u Konya’da faaliyet göstermektedir.

Türkiye’de Özel sektör “Tarımsal Araştırma Kuruluşu” olarak kayıtlı 250 firmadan 36 adedi Konya’dadır. Ayrıca 6 adet “Laboratuvar Yetki Devri” alan firma vardır. Bu sayılar Konya’nın tohumlukla ilgili araştırmalara ne kadar önem verdiğini göstermektedir.

Konya’da Tohum Üreticileri sayısı 179, Tohum Bayi sayısı 693, Fidan Üreticileri 15 adet, Süs Bitkileri Üreticileri sayısı 21, Doku Kültürü İle Üretim firma sayısı 3 ve Fide Üretici sayısı 4 adettir.

Bölgede tarla ve bahçe bitkileri grubundan 30’dan fazla bitki türünün tohumculuğu yapılmaktadır. Bu bitki türleri arpa, aspir, hibrit ayçiçeği, bakla, bamya, bezelye, biber, börülce, buğday, çavdar, çayır düğmesi, domates, fasulye, fiğ, hıyar (salatalık), ıspanak, kabak, karpuz, kavun, korunga, kereviz, kılçıksız brom, marul, mercimek, hibrit mısır, otlak ayrığı, nohut, patlıcan, pırasa, şekerpancarı, tritikale, turp, tere, sorgum, yem bezelyesi, yonca ve yulaftır.

Günümüzde hem dünyada hem de ülkemizde tarımda kullanılan arazileri artırarak üretimi çoğaltmak mümkün gözükmemektedir. Bunun sonucunda üretimi artırmanın tek yolu, gelişmiş ülkelerde olduğu gibi tüm girdilerin en iyi şekilde kombine edilerek ıslah edilmiş çeşitlerin çiftçiye sunulmasıdır. Şüphesiz bu kombinasyondaki en önemli unsur, ıslah çalışmaları sonucu elde edilen kaliteli tohumluk üretimi yanında üreticinin ekimde bu tohumlukları kullanmasıdır.

Konya Ovası birçok bitkinin tohumluğunun üretimi için uygun bir bölgedir. Bu nedenle bölgede ulusal ve uluslararası birçok firma faaliyet göstermektedir. Bölgenin tohumluk üretimine uygun olmasının en önemli nedenleri şunlardır;

- Ekolojinin özellikle yabancı tozlaşan bitkiler için uygun olması,

- Kamu ve özel sektör ıslah Ar-Ge yapacak firmaların olması,

- Ziraat Fakültesi ve Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsünün olması nedeniyle Konya’da yeterli bilgi birikiminin olması,

- İklim yapısının çoğu bitki türü için uygun olması (Özellikle vejetatif gelişme dönemde serin ve generatif gelişme döneminde kuru ve sıcak olması) 

- Özellikle yabancı tozlaşan bitkiler için izole ve temiz alan potansiyelinin bulunması,

- Coğrafi konumu,

- Geniş ve hâlihazır sulanabilir arazilerinin var oluşu,

Konya ilinde tohumluk üretimi için ayrılan alanların toplam tarla bitkileri ekim alanına oranı % 6-7 arası değişmektedir.

Türkiye’de 2022 yılındaki 1.361.336 ton tohumluk üretimi yapılmış olup bunun 312.640 tonu Konya’mızda üretilmiştir. Konya’nın Türkiye tohumluk üretimindeki payı % 23’dür.

Tescilli ve üretim izinli hububat çeşit sayılarımız; ekmeklik buğday (385+95) 480, makarnalık buğday (96+23) 119, arpa (152+ 32) 184, yulaf (26+1) 27, tritikale (25+3) 28 olmak üzere 838 adet serin iklim tahılı çeşidi bulunmaktadır.

Tescilli ve üretim izinli 480 ekmeklik buğday çeşidinden 2022 yılında Konya’da 123 farklı ekmeklik buğday çeşidinden toplam 73.789 ton tohumluk üretimi yapılmıştır.

Konya’da 2022 yılında 27 farklı makarnalık buğday çeşidinden 31.878 ton tohumluk üretilmiştir.

Türkiye’de 2022 yılındaki 454.451 ton buğday tohumluk üretiminin 105.667 tonu Konya ilinde gerçekleşmiştir. Türkiye üretiminin % 24’ü Konya’da gerçekleşmiştir.

Türkiye’de tescilli ve üretim izinli 119 arpa çeşidinden Konya’da 67 farklı arpa çeşidi ekilerek 58.269 ton tohumluk üretilmiştir. Türkiye’de 2022 yılında üretilen 169.444 ton arpa tohumluğunun %35’i Konya’da üretilmiştir.

Konya’da çeşitli firmalara ait 87 farklı ayçiçeği çeşidinden 13.697 ton tohumluk üretilmiş olup Türkiye’de 2022 yılında üretilen 33.833 ton ayçiçeği tohumluğunun %’40’ı Konya’da üretilmiştir.

Türkiye’de 2022 yılında 3.691 ton yonca tohumu üretilmişti. Bu yonca tohumluğunun Konya’da 12 yonca çeşidi ekilerek 1.467 ton yonca tohumu üretilmiş olup bu miktar Türkiye üretiminin %40 Konya’da üretilmiştir.

Türkiye’de 2022 yılında üretilen 481.929 ton patates tohumluğunun %25’i Konya’da (119.203 ton) üretilmiştir.

Konya bu tohumluk üretim miktarları Araştırıcı Kuruluşları ile Türkiye’de önemli bir yere sahiptir. Bu konumunu koruyabilmesi için idari, destek ve üretici problemlerinin halledilmesi gerekmektedir.

Tohum sektörünün devlet, çiftçi ve tarım örgütleri ile iletişim kanallarında üniversite ile daha fazla işbirliği yapmalıdır.

Konya’nın Çumra ilçesi gibi birçok ilçesinde ekolojik özellikleri nedeniyle tohumluk üretimi yapılmaktadır. Konya sahip olduğu altyapı ve bu potansiyelini koruyabilmesi ve sürdürebilmesi için sulanan arazilerde su temini problemi halledilmelidir.

            Konya Tarım Fuarı içerisinde tohumcular yer almalı ve böylece tohum firmaları hem ülke genelinde hem de uluslararası düzeyde tanıtılmalıdır. Bu tanıtımlarla tohum üretiminde Konya Bölgesi daha geniş anlamda marka oluşturma yönünde ilerleme kaydedecektir.

Bölgede tarımsal potansiyelden en üst seviyede faydalanmak için üretilenin yanında esas üretimin esas başlangıç unsuru olan tohumluk öne çıkarılmalıdır.  Üreticilerin ve tarımla ilgili işletmelerin bitkisel üretimin ana unsuru olan tohumluk ve tohumluk üretimi konusunda bölgenin imkân ve potansiyellerinden en üst düzeyde yararlanılmalıdır. Bunun sağlanması içinde üreticilerin modern üretim tekniklerini benimsemeleri, tohumluk üretimi ile ilgili teşvik ve desteklemeler yapılmalıdır.

Ülkemizde gelecekte gıda sıkıntısı çekilmemesi için tohum bir ülke tarımının geleceğini temsil ettiğinden, gelecekte ürün üretim miktarı ve ürünlerde kalite sıkıntısı çekilmemesi için çiftçilerin sertifikalı tohum kullanmaları gerekmektedir.

Zor günlerde çözüm bulmakta mahir olan çiftçilerimize kolaylıklar dileklerimle hoşça kalınız.