Cumhuriyet döneminde Çumra ise, 1926 yılına gelinceye kadar Çumra deyince bugünkü İçeri Çumra kasabamız akla gelmekte idi. M. Kemal Atatürk trenle Adana'ya giderken Çumra'da verdiği mola esnasında Çumra istasyonundan seyredip sulama tesis ve lojmanlarını gördükten sonra; "Bu şirin beldeyi geliştirmek, buraya önem vermek lazımdır. Çumra ilçe olmaya layıktır" demiştir. Atatürk'ün emri ne 26 Haziran 1926 yılında 30.05.1926 tarihli 404 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan, 877 sayılı kanunla Çumra ilçe merkezi haline getirilmiştir. Çumra'nın ilçe olmasında emeği geçen o dönemki Konya Valisi İzzet Bey'in adı ilk kurulan mahalleye verilmiştir. (İzzetbey Mahallesi) 1936 yılında zamanın Konya valisi Cemal Bardakçı zamanında Balkanlardan Anadolu'ya gelen 300 göçmen ailesi Çumra'ya yerleşmiştir. 1936 ve 1950 yıllarında gelen soydaşlarımızın yerleştikleri bu ikinci mahalleye de Konya valisi Cemal Bardakçı'nın soyadı verilmiştir. (Bardakçı Mahallesi) Cumhuriyet tarihinin ilk mahalle düzenlemesine Çumra Bardakçı mahallesinden başlanarak, ilk yatırım buraya yapılmıştır. Bu mahalle planının çok iyi çizilmesiyle Türkiye'de hemen hemen örneği yoktur.
Mahallenin hangi caddesinden gidilirse gidilsin kesinlikle anayola çıkar. Son yıllarda Çumra'ya olan göçler nüfusu hızla artırmıştır. Gelen göçler genellikle Hadim, Bozkır, Ermenek gibi ilçe ve köylerden gelenlerdir.
ÇUMRA ADININ NEREDEN GELDİĞİ
Birinci Rivayet: Yavuz Sultan Selim Mısır seferinden dönerken bu bölgeye geldiğinde yağmur yağmaya başlar. Dolayısıyla her taraf çamur içindedir. Ordu çamurdan yürüyemez hale gelir. Sazlık ve bataklıktan askerlerini geçirmek için padişah ordusuna "Cemre" komutunu verir. Padişah ve ordusu bin bir güçlükle ovayı geçerler. Güçlükle ovayı geçen ordu mensupları bu yöreyi başkalarına tarif ederken, çamurlu olmasına izafeten Cumhuriyet olarak tanıtırlar. Cemren kelimesi zamanla Çamura daha sonra'da Çumra'ya dönüşmüştür. (Çemren: Askerin paçalarını sıvamalarını ve süvarilerin atların kuyruklarını bağlamaları emri.)
ikinci rivayete göre: 4. Murat Bağdat seferine giderken bu bölgeden geçer, bu arada yağan yağmur dolayısıyla her taraf çamurdur. Bu çamurda ilerlemede güçlük çeken ve bıkan askerler: "Çamura bak çamura" diye şikâyetçi olurlar. Çamur kelimesi zamanla Çumra şekline dönüşmüştür. Çumra'nın ismi ister Yavuz Sultan Selim'in Mısır seferinde, isterse 4. Murat'ın Bağdat seferinde ortaya çıksın bu sadece zaman konusunu ilgilendirir. Bu değişik rivayetlerdeki ortak nokta Çumra ovasının çamurla ilgili olmasıdır.
Üçüncü Rivayete Göre: Karamanoğulları beyliği zamanında suç işlemesi nedeniyle kaçarak bugünkü İçeri Çumra'nın bulunduğu yere gelen ve KelKöy adıyla anılan köye sığman Pir Ahmet Paşa kendisini koruyabilmek için çevrede yaşayan az nüfuslu kabileleri birlik ve beraberliğe çağırıp "Cümlemiz beraber olalım" sözünü kullanmasından "Cümle" kelimesi sonradan Çumra olması Çumra 26 Haziran 1926 yılında Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün Devlet Demir Yolları ile yaptığı yolculuk sırasında Trenle Çumra'dan geçerken buranın ilçe olması yönünde verdiği talimat üzerine ilçe yapıldı. Çumra ilçesinde önemli olaylar başlıca şunlar Atatürk'e karşı başlatılan Delibaş isyanı,1972 yılının mart ayında meydana gelen 7 kişinin öldüğü fırtına,1979 yılında Başbakan Bülent Ecevit'in Çumra mitingi sonrası İçeriçumra kasabası girişinde Kavaklar kesilerek yolunun kesilmesi olayı,1969 yılı sel baskını olayı,1970 yılında çıkan Adana olaylarında Polis Karakolunda bulunan tutukluların dışarıya çıkarılarak linç edilme ve İlçede ve otellerde bulunan Adana'lı kişilere halkın linç girişimleri, düzenlenen Çumra Çatalhöyük Turizm ve Kavun Festivalleri,aralıksız 7 yıldır devam eden Yörük Şöleni,söylediği her sözün sonradan doğru olarak görülen çok kişinin Hacda gördüğü söylenen Deli Nail'in 9 mayıs 1985 tarihinde geçirdiği trafik kazası sonrası ölümü.Hükümet Caddesinde 1978 yılında meydana gelen yangında 14 iş yeri ile 3 evin yandığı yangın olayı, Cumhuriyet Treninin 2003 yılında Çumra ilçesinden geçerken halkın ziyaretini açılması olayı, başlıca Çumpaş Yem Fabrikası, Efes Pilsen Malt Tesisleri, Kağıt Fabrikası, Andezit Taşı ve Çumra Şeker Fabrikalarının hizmete girmesi,daha önce sayıları 14 e varan banka şube sayısının üçe düşme olayı,bu yıla kadar Rakım Çumralı, Alirıza Ercan, Durmuş Ali Çalık,Haydar Koyuncu , Mehmet Ali Yavuz, Remzi Çetin, Muharrem Candan'ın Millet vekili olmaları.2006 yılında Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'ın oğlunun karıştığı 4 kişinin ölümle sonuçlandığı trafik kazası ,Belediye Başkanı Recep Konuk'un Belediye Başkanlığı döneminde Çumra Konya arasını 4 kilo metre kısaltan Kaşınhanı yolunun ulaşıma açılması.Kapalı Sebze Pazarı,tatlı su çeşmeleri, Kanalizasyonun 80 yıl aradan sonra yeni bağlanma olayı, Toplu konut hamleleri,1980 yılı ihtilal sonrası Çumra Kaymakamı Kadri Öner'in hem Kaymakam hem Belediye Başkanlığı yapma olayı,
Çumra İlçesi
Yüzölçümü 2295 km²
Genel Nüfusu 94880
İlçe Merkezi nüfus 42300
Köyler 52580
Rakım 1013
Kasaba sayısı 10
Köy sayısı 33
Mahalle sayısı 12
Konya'ya uzaklığı 43 km
İlçenin Kuruluşu 1926
YERİ VE SINIRLARI
Çumra ilçesi, İç Anadolu'nun güneyinde, Türkiye'nin en büyük kapalı havzası olan Konya Ovası'nda yer alan ve Konya iline bağlı olan bir ilçedir. Merkezi Konya'nın 43 kilometre kuzeydoğusunda Konya-Karaman demiryolu üzerine kurulmuştur, 1926 yıllarında doğup gelişmiş bir kenttir. İlçe kuzeyinde Karatay, doğusunda Karapınar, batısında Akören, Meram, güneybatıda Bozkır, Güneysınır ilçeleri güneydoğuda da Karaman ili ile sınırlı olup genel anlamda 37-38 doğu meridyenleri ile 33-34 kuzey enlemleri arasında Çumra'nın köy ve kasabalarıyla beraber toplam yüzölçümü 2330 kilometredir. Çumra ilçe merkezinin yüzölçümü yaklaşık 25 kilometredir. Çumra ilçesinin dörtte ikisi ovalıktır. İlçenin denizden yüksekliği 1013 metre olup Konya'dan 13 metre daha aşağıdadır. Apa ile Dinek Kasabası'nda ormanlık yerler mevcuttur.
BİTKİ ÖRTÜSÜ
İlçenin mevcut olan karasal iklimi dolayısıyla doğal bitki örtüsü bozkırdır. Çumra Ovası daha çok çorağa ve sıcağa dayanıklı bitkilerle kaplıdır. Konumu ve morfolojik yapısı itibari ile Çumra ilçesi orman yönünden farklıdır.
DAĞLARI
Çumra ilçesi yüzey şekilleri bakımından fazla engebeli sayılmaz. Güneybatıda 1521 metre rakımlı Kel Dağı, Çökek Dağı, güneyde Kabakbaşı Karaburun Dağları, doğusunda Çumra ile Karaman hududunu birbirinden ayıran ovanın ortasında 2288 metre rakımlı Karadağ bulunmaktadır. Alibeyhüyüğü kasabasının güneybatısında, mahalli isimle söylenen üzerinde bitki örtüsü bulunmayan Abaz Dağı vardır.
