Önceden belirlenen bir ihracat hedefimiz vardı. Bu hedefi “2023 yılı 500 milyar dolar ihracat hedefi” olarak tanımlamıştık. Bu hedef hepimizi heyecanlandırmıştı. Özellikle de dış ticarete yıllardır kafa yoran birisi olarak beni. Gel zaman git zaman yıllar geldi geçti ve 2023 yılını bitirdik ve geçen hafta TÜİK kesin dış ticaret verilerini açıkladı. Dikkat ediyorum da kimseden 500 milyar dolarlık ihracat hedefi için ses çıkmıyor. Şu an için 2023 yılı ihracatı için Cumhuriyet tarihinin en büyük ihracat değeri cümle aklımızda kaldı.
ÖNCESİNDE
Uzun vadede belirlenen bu hedef bence yapılan en önemli işlerden birisiydi ve taktir edilmesi gereken bir konuydu. Burada bir sıkıntı yok ama bu hedefin tutmaması ise hele ki yaklaşık %50 hata payıyla (2023 yılı ihracatı 255,7 milyar dolar ile) herkes tarafından unutuldu. Sanki hiç yaşanmamış gibi.
YAPILMASI GEREKEN
· Hedefte neden bu kadar büyük bir fark oluştu. (Bu arada hedefteki fark daha da büyük. Detayları yazının ilerleyen kısmında açıklayacağım.)
· Bu hedef sapmasındaki alınacak dersler nelerdi? Nerelerde hata yaptık?
· 2023 yılı 500 milyar hedeflemesini teknik olarak Hükümet mi yaptı? yoksa bu hesaplamayı Türkiye İhracatçılar Birliğine mi yaptırdı?) Teknik olarak bunu üstlenecek kim?
· Bir sonraki stratejik hedeflerin belirlenmesinde ne gibi dersler çıkarıldı?
DERS ÇIKARILDI MI?
Ders çıkarmak ve ileriye dönük stratejik hedefler belirlerken önceki eksiklik veya hatalarımızı anlamamız için önce hatırlamamız lazım ama gördüğüm kadarıyla hatırlayan yok gibi.
TEKNİK KISMA GELİRSEK
Ülkemiz 2018 yılında dış ticaret hesaplamalarında yeni bir sisteme (Genel Ticaret Sistemine/GTS) geçti. Önceki hesaplama metodolojisi ise (Özel Ticaret Sistemi /ÖTS) idi. Bu sistemin ilk çıktığının ikinci haftası bu hesaplama metodolojisini eleştirmiş ve Mevzuat ve istatistik arasında anlamsız farklılıklar olduğunu belirtmiş ve ihracat rakamlarının daha yüksek gözükeceğinden bahsetmiştim. (Detayları zamanında çok yazdığımdan tekrara girmeyeceğim.)
2023 YILI RAKAMLARINA BAKALIM O ZAMAN
2023 yılı dış ticaret değerlerine baktığımızda
GTS sistemin göre;
· İhracatımız, 255,7 milyar dolar ile yüzde 0,6 oranında artmış
· İthalatımız, 361,7 milyar dolar ile yüzde 0,5 oranında azalmış
· Dış ticaret açığımız, 105,9 milyar dolar ile yüzde 3,2 oranında azalmış
· İhracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 70,7 oranında gerçekleşmiş
ÖTS sistemine göre;
· İhracatımız, 232,3 milyar dolar ile yüzde1,2 oranında azalmış
· İthalatımız, 339 milyar dolar ile yüzde 0,9 oranında azalmış
· Dış ticaret açığımız, 106,7 milyar dolar ile yüzde 0,2 oranında azalmış
· İhracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 68,5 olarak gerçeklemiş
KISA BİLGİ VERMEK GEREKİRSE
· 2023 yılı ihracatı, GTS ile ÖTS arasında 23,4 milyar dolar GTS lehine fark var.
· GTS isteminde İhracat her zaman fazla çıkar
· GTS sisteminde Dış Ticaret Açığı daha düşük çıkar.
2023 YILI HEDEFİNE GELİNDİĞİNDE İSE
ÖTS kapsamında belirlenen 2023 yılı 500 milyar dolar ihracat hedefi, ÖTS sistemine göre 2023 yılında 232,3 milyar dolar olarak gerçekleşmiş olduğunu görüyoruz.
SONUÇ
Geçmişe mazi demek güzel ama maziyi hatırlayıp analiz etmek daha da akıllıca
