28 Kasım 2013 tarih ve 28835 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun yayımlandığı tarihten 6 ay sonra 28 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe girdi. Tüketicilerin mevcut uygulamada mağdur olduğu alanlarda kendisi lehine bir dizi önemli değişikliklere gidildi. Kanunun hayatımıza getirdiği önemli değişikliklerden bazıları şunlardır.
Banka Komisyonlarına sınırlama ve Aidatsız Kredi Kartı imkânı getiriliyor
Tüketicilerin en fazla mağduriyet yaşadığı alanların başında bankacılık hizmetlerinden alınan ücret ve komisyonlar gelmektedir. Yapılacak düzenlemeyle bankaların tüketiciden haksız olarak aldığı ücret ve komisyonlara sınırlama getirilmesi öngörülmektedir. Bankacılık işlemlerinde: faiz dışında hangi hizmetlerden ücret, komisyon ve masraf alınacağı BDDK tarafından tespit edilecektir. BDDK bu konuda henüz bir düzenleme yapmadı. Tüketicilerin temel beklentisi bu konuda bir an önce düzenleyici kuruluşun tüketiciyi koruyan idari düzenlemeleri hayata geçirmesidir. Bir başka yeni hak da banka kartlarına ilişkin olarak getiriliyor. Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte kart çıkaran kuruluşlar tüketicilere yıllık üyelik aidatı ve benzeri isim altında ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı sunmak zorunda olacaklar. Ayrıca kredi sözleşmelerine ilişkin hesap açılması ve bu hesaptan sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması durumunda tüketiciden ücret talep edilmesinin önüne geçilmektedir.
Ayıplı mal ve hizmette tüketiciye sağlanan haklar genişletiliyor
Mevcut Kanunda olduğu gibi ayıplı mallarda satıcının sorumluluğu taşınır mallarda, malın teslimi tarihinden itibaren 2 yıl, taşınmaz mallarda ise 5 yıl olarak belirlendi. Yeni ve önemli bir uygulama ise zaman aşımı süresi içerisinde kalmak kaydıyla, ilk 6 ay içinde ortaya çıkan ayıplarda malın ayıplı olmadığını satıcı ispat edecek. Ayıp, ağır kusur veya hile ile gizlenmişse zaman aşımı süresinden de yararlanılamayacak. Bu durumda tüketiciye sözleşmeden dönme, ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme, ücretsiz onarım ve satılanın ayıpsız yenisi ile değiştirilmesini talep etme hakkı tanınmaktadır.
Konut kredisinde tüketiciye yeni imkânlar getiriliyor
Tüketici kredisi ve vatandaşların en çok şikâyetçi olduğu konut finansmanı sözleşmelerinde tüketiciye yeni haklar tanınıyor. Tüketici kredisi ve konut finansmanı alanında ilk kez getirilen haklara göre kredi sözleşmesi imzalanmadan önce tüketicinin sözleşme şartları hakkında bilgilendirilmesi zorunlu kılınıyor. Tüketicilerin, tüketici kredisi sözleşmesinden 14 gün içinde cayma hakkı olacaktır. Tüketicinin açık talebi olmaksızın krediyle ilgili sigorta yaptırılamayacak, tüketicinin sigorta yaptırmak istemesi halinde ise istediği sigorta şirketi ile imzaladığı poliçe kredi veren tarafından kabul edilmek zorundadır. Kredinin ödenmesi için açılan hesaplardan herhangi bir ücret ya da masraf talep edilmeyecektir. Konut kredisi çeken tüketicilerin, bu kredilerini erken ödemeleri durumunda mevcut düzenlemelere göre ödemek zorunda oldukları %2'lik erken ödeme tazminatının, kalan vadesi 36 ayı aşmayan kredilerde erken ödenen tutarın %1'ini geçemeyeceği düzenlenerek tüketicilere önemli bir katkı sağlanmıştır.
Kanunun Getirdiği Diğer Yenilikler
-Türk Borçlar Kanunu ve Kredi Kartları Kanununda olduğu gibi bu Kanunla da temerrüt hali de dahil olmak üzere, tüketici işlemlerinde bileşik faiz uygulamasına son veriliyor.
-Küçük puntolarla ve karmaşık olarak düzenlenen sözleşmelere son verilerek tüketicilerle imzalanan tüm sözleşmelerin açık, anlaşılabilir, okunabilir ve en az on iki punto büyüklüğünde düzenlenmesi zorunlu hale getirilmektedir.
- İnşaat sektöründe maket halinde konut satışlarında teslim veya devir süresi sözleşme tarihinde itibaren 36 ayı geçemeyecek. Konut Projesinde sonradan değişiklik olması durumunda tüketici cayma hakkını kullanabilecek ve bundan dolayı da herhangi bir harç, tazminat vergi gibi ödemeler istenmeyecek. İnşaat Firmaları yapacakları inşaat için, Yapı Ruhsatı almadan satış yapamayacaklardır.
-Yeni yasa ile elektrik, su, doğalgaz, internet, telefon gibi tüm aboneliklerde tüketiciyi koruyucu yeni düzenlemeler getirilmektedir. Tüketici belirsiz süreli veya süresi 1 yıldan daha uzun olan belirli süreli abonelik sözleşmesini istediği zaman feshetme hakkına sahip olacak. Aboneliğe son verme isteği süresi içerisinde yerine getirilmezse, abonelikten faydalanılmış olsa dahi tüketiciden herhangi bir bedel talep edilemeyecek ve sözleşmenin feshi, sözleşmenin kurulmasından daha ağır şartlara bağlanamayacaktır.
Sıtkı AKSÖZ-Yeminli Mali Müşavir
e-mail: aksoz @senkronymm.com.tr
