Bu haftaki yazımda siz değerli okurlara Yatırım Teşvik Belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makina ve teçhizat teslimlerinde teslim eden mükelleflerin KDV iade işlemlerine ilişkin yasal ve uygulama yönünü aktarmaya çalışacağım.
Ülkemizin ekonomik alanda kalkınmasında önemli bir unsur olan yatırımların, yatırımcılar için daha çekici, cazip ve kolay hale getirilmesi için devlet tarafından çeşitli destek unsurları sağlanmaktadır. Temin edilecek makine ve teçhizata gümrük vergisi muafiyeti ve KDV istisnası olanağı sunan "Yatırım Teşvik Belgesi" imkânı ile başlayan "Yatırımları Teşvik" süreci, yapılan revizeler ile yatırımın yapılacağı şehre, sektöre ve yatırımın büyüklüğüne göre değişiklik gösteren kapsamlı bir haline gelmiştir.
KDV Kanunu'nun "Araçlar, Kıymetli Maden ve Petrol Aramaları ile Ulusal Güvenlik Harcamaları ve Yatırımlarda İstisna" başlıklı 13. maddesinin d fıkrasında: "Yatırım Teşvik Belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makina ve teçhizat teslimleri"nin KDV'den istisna olduğu hükmü yer almaktadır. KDVGU Tebliğin İstisnalarla ilgili B bölümünün 5. Numaralı kısmında Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Makine ve Teçhizat Teslimlerinde İstisna 3065 sayılı Kanunun (13/d) maddesinde Yatırım Teşvik Belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makine ve teçhizat teslimlerinin vergiden müstesna olduğu hükme bağlanmış olup, bu istisna uygulamasına ilişkin usul ve esaslar aşağıda belirlenmiştir.
Kapsam: Söz konusu istisna uygulaması bakımından makine ve teçhizat, amortismana tabi iktisadi kıymet niteliği taşıyan ve mal ve hizmet üretiminde kullanılan sabit kıymetleri ifade etmektedir. Bir malın istisnadan yararlanabilmesi için öncelikle yatırım teşvik belgesi eki listede yer alması makine-teçhizat niteliğinde olması, bu makine-teçhizatın kullanıldığı faaliyetlerin tamamen veya kısmen indirim hakkı tanınan işlemlerden oluşması gerekmektedir. Söz konusu istisna hükmü, teşvik belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamında yapılacak makine-teçhizat teslimlerine ilişkindir.
Dolayısıyla, teşvik belgesinde yer alsa dahi, KDV mükellefiyeti bulunmayanlar ile makine-teçhizatı münhasıran indirim hakkı tanınmayan işlemlerde kullanacak mükelleflere yapılacak teslimlerde istisna uygulanmaz. Aynı şekilde, KDV mükellefiyeti olmayan veya makine-teçhizatı münhasıran indirim hakkı tanınmayan işlemlerde kullanacak olanlar tarafından bu malların ithalinde, teşvik belgesinde aksine bilgiler bulunsa bile KDV uygulanır.
Yedek parça, mefruşat, demirbaş, taşıt araçları makine ve teçhizat kapsamına girmez. Bu nedenle otomobil, panel, arazi taşıtı, otobüs gibi taşıt araçları istisnadan faydalanamaz. Ağır iş makineleri, hastane yatırımları ve hava alanlarında kullanılan araçlarda da istisna uygulanabilir. İstisna uygulaması makine ve teçhizat niteliğindeki malların teslimine yönelik olduğundan, hizmet ifaları bu uygulamadan yararlanamaz. Ayrıca makine-teçhizat niteliğinde olmayan lisans, yazılım, bilgisayar programı ve benzeri ürünler de teşvik belgesi eki listede yer verilmiş olsalar dahi istisna kapsamında değerlendirilmez. Ancak, teşvik belgesinde bulunan bir makine-teçhizatın içeriğinde yer alan yazılımla birlikte satışı istisnanın uygulanmasına engel değildir.
Teşvik belgesi eki listelerde yer alan ve teşvik belgesi sahibi mükellefe bir bütün halinde teslimine teknik olarak imkân olmadığı için yatırım mahallinde kurulumu, montajı gerçekleştirilen makine-teçhizat istisna kapsamındadır. Bu uygulamada, bizzat teslimi yapan mükellef tarafından yatırım mahallindeki kurulum ve montaj işleri, teslimden ayrı olarak fiyatlandırılmadığı sürece hizmet olarak değerlendirilip istisna dışında tutulmaz, istisna kurulum ve montaj dâhil toplam bedele uygulanır.
İstisna Uygulaması: İstisna kapsamında mal satın almak isteyen alıcılar, bağlı oldukları vergi dairesine başvurarak, KDV mükellefiyetlerinin bulunduğuna ve makine-teçhizatı indirim hakkı tanınan işlemlerde kullanacaklarına dair istisna belgesi (EK: 9A) alarak, bu belgenin örneğini gümrük idarelerine veya yurtiçindeki satıcılara ibraz ederler. İstisna uygulaması için vergi dairesine dilekçe ile başvurulur. Alıcı ve satıcı özellikle yatırım teşvik belgesi ve ekindeki listeleri dikkatle inceleyerek, bu işlemden sonra alış ve satış işlemine geçerler.
Satıcı, teşvik belgesi ve ekleri ile faturaya tebliğde yazılı olan şekillerde tarih ve sayılı fatura ile satışı yapılmıştır şerhi koyarak imza ve kaşe tatbiki suretiyle onaylar şerh düşülmüş liste ve yatırım teşvik belgesinin birer fotokopisi belge sahipleri tarafından imza ve kaşe tatbik edilmek suretiyle onaylanarak ithalatta gümrük idaresine, yurtiçi satın almalarda satıcıya verilir. Satıcı bu belge ile KDV iade talebinde bulunabilir.
Bildirim Zorunluluğu: Teşvik belgesi kapsamında KDV hesaplamadan mal tesliminde bulunan satıcılar tarafından her bir vergilendirme dönemi içinde gerçekleştirilen bu kapsamdaki satışlar (EK: 9B)de yer alan bildirim formu ile beyanname verme süresi içinde elektronik ortamda vergi dairesine verilir.
İstisnanın Beyanı: İstisna kapsamında satış yapan satıcılar, bu işlemleri KDV beyannamesinin İstisnalar, diğer iade hakkı doğuran işlemler-tam istisna kapsamındaki işlemler tablosunun, (308 kodu ile) teşvikli yatırım mallarının teslimi satırında beyan ederler ve iade talebinde bulunurlar.
Beyanname verildikten sonra iadenin alınabilmesi iзin: Standart iade talep dilekçesi, İstisnanın beyan edildiği döneme ilişkin indirilecek KDV listesi, İade hakkı doğuran işleme ait yüklenilen KDV listesi, İadesi talep edilen KDV hesaplama tablosu, Satış faturaları listesi, Makine ve Teçhizat istisnası bildirim formu (Tebliğ Ek 9/B), Alıcının KDV istisnasından yararlanma hakkı bulunduğunu gösterir istisna belgesinin onaylı örneği (Tebliğ ek 9/A), Yatırım teşvik belgesi ile eki global listenin onaylı örneği Vergi Dairesine verildikten sonra mahsuben veya nakden iade alınır. İadenin Nakden alınması Yeminli Mali Müşavir raporu veya vergi inceleme raporu ile yerine getirilir. Mahsuben iade ise YMM raporu veya teminat aranmadan yerine getirilir.
