Devletin Başkan'ına yaklaştıkça edep ve vakarında kusur etmemeli. Onların alakasına ve yakınlığına mağrur olup, naz ve kibir göstermemelidir. Bu hususta, Selçuklulardan Osmanlılara yüzlerce yıllık “Devlet Ahlakımız” şöyle demiştir. 

  • Devlet reisi sana biraderim dese, sen ona devletlim de. Sana yaklaştıkça sen ona hürmetini artır, yanında mevkiin yükseldikçe son derece alçak gönüllü ol. Her kelimenin arkasından bir dua etme. Zira bu, ilgisizlik alametidir. Asla “Benim senin üzerinde hakkım vardır, ben sana eskiden hizmet ettim” deme. Devlet adamları, hatta halkın çoğu, kesilmiş olan hukuka itibar etmezler.

Devlet hizmetinde en şerefli ve en zor makam sadrazamlık(Başbakanlık) mevkiidir. Akıllı Başbakan emanete ve doğruluğa yapışmalıdır. Emanetten fazla, yardım eden kimse bulunmaz. Düşmanlarını bilmesi faydalıdır. Fakat onlara karşı düşmanlık beslememelidir. Şayet devlet başkanının huzurunda onlarla konuşmak icap ederse, kızmadan, vakarla konuşmalıdır.

Devlet Başkanı kendi emsalinden birini kendisine tercih ettiği zaman, ondan üstün bile olsa, hoşnutsuzluk göstermemek, bilakis memnuniyet izhar etmek lazımdır.

Eğer vakarını ve memnuniyetini izhar ederse bilsin ki, layık olduğu şeye kavuşması yakındır. Şayet durumu meçhul ise, münasip bir dille ve makul bir şekilde anlatması uygun olur.

Devlet Reisi bir kimseyi daha çok sevse onu kıskanmamalıdır. Sevgi ruhani bir bağdır. Belki eski bir hukuk mevcuttur da bilinmemektedir.

Devlet Reisinin bildiği bazı kusurlarını açığa vurmamak önemlidir. Reis, kendisinin dedikoducu olduğuna inanırsa, artık ona düşman gözü ile bakar.

֍֍֍

Meşhur meseledir. Aslanın Başkan(Reis) olduğu bir yerde, kurt ile tilki ona hizmet etmektedir. Bir gün aslan hastalanır. Bir iki gün tilki gelmez. Aslan kurttan tilkiyi sorunca Kurt:

“-Reis hasta olunca kendi havası peşine düştü” der.
Tilki geldiği zaman aslanı öfkeli görünce Kurt'un bir oyun oynadığını anlar. Aslan öfkeyle:
“-Nerede idin?” diye sorunca tilki:
“-Reis'imin hastalandığını öğrendim, ilaç aramaya gittim” cevabını verir. Aslan:
“-Ne ilaç buldun?” dediğinde tilki:
“-Kurt yumurtası son derece faydalı imiş” diye cevap verir.

Kurt geldiği zaman Aslan öyle bir pençe atar ki, Kurt yaralanır ve kana bulanır. Tilki Kurt'u bu halde görünce:

“- Reis'in hizmetinde olan kimse, ağzından çıkanı düşünmeden söylememelidir” der.

֍֍֍

Bir medeniyet inşası diyerek yola başlamıştık. Bu bağlamda bu yazının da atama ile gelmiş tüm müdürlere, başkanlıklara, bakanlıklara..v.s.. faydalı olacağı kanaatindeyim. Unutmayalım ki; bilmemek değil öğrenmemek ayıptır ve faydasız ilim, affedersiniz kitap yüklü eşek gibidir.