Memleketlerini geride bırakıp
ekmeklerini gurbette aradılar-5
Bir dönem Avrupa’da düşük olan çalışma gücü adeta dışarıdan personel ithal edilerek çözülmüştü. Bu durum ekonomik ve siyasal açıdan zor dönemlerden geçen Türkiye’de büyük bir fırsat olarak görüldü. Bu kapsamda Türkiye’nin dört bir yanından insanlar Avrupa’ya işçi olarak gitmek için adeta sıraya girerek, Avrupa bileti alma şansı yakalayanlar büyük bir mutluluk içerisine girmişti. Sonraki süreçte de artık Avrupa’ya çalışmak için ortaya çıkan bireysel talepler, yaygınlaşmaya başladı. Bu durum Konya’nın şirin ilçesi Akören’e de yansıdı. Akören tarihini kaleme alan Araştırmacı-Yazar Muzaffer Tulukcu, Akören’den ekmeklerini gurbette aramak amacıyla yola çıkan Akörenlileri kaleme almayı sürdürüyor. Avrupa’nın birçok ülkesine Akören’den de giden olduğuna dikkat çeken Tulukcu, birçok hemşehrisinin memleket özlemi çektiğine dikkat çekiyor.
FOTO ALTI: Adem Uysal’ın da içinde bulunduğu İslam Toplumu Milli Görüş Viyana ekibi.
AKÖRENLİLERİN YOĞUNLAŞTIĞI ÜLKELER VAR
Ailelerinin geçimi için gurbet yollarına düşüp, Almanya, Hollanda, Belçika, Avusturya'da uğraş veren Akörenlilerin çok azının Fransa'da bulunduğu, bazılarının da Fransa'yı geçiş noktası olarak kullandıklarına rastlıyoruz.
FOTO ALTI: Avrupa’daki düğünler, hemşehri ve akrabalar için hasret gidermeye bir vesile idi.
Nitekim 1969 yılında Halil Kutlu, Mehmet Yonca, İbrahim Özkan, Hasan Kayhan, Ali Ipıl, Mustafa Araç ve Murat Öztürkmen İstanbul'dan otobüsle Fransa'ya ulaşırlar, bir süre sonra bazıları, İspanya üzerinden dönüş yapıp Almanya ve Hollanda'ya geçerken Murat Öztürkmen Fransa'da kalır. 1965-67 arası Almanya'da kalan ve 1969 yılında Fransa'ya gelen Murat Öztürkmen, sonrasında oğlu Duran'ı istek yapar. 1973 yılından beri Fransa'da çalışan Duran Öztürkmen 10 Mart 2021 tarihinde vefat etti. Rahmetlinin cenazesi Akören Orta Mezarlığa defnedildi. Duran Öztürkmen'in eşi ve 4 çocuğu halen Fransa'nın Metz şehrinde yaşıyorlar.
FOTO ALTI: Almanya’da Mehmet Kılıçarslan, çalışkanlığı ile ödül alan Sadullah Kutlu ve Celal Bayar Eruyar.
Murat Öztürkmen 1965-1967 yıllarında Almanya'da çalışması sonrası Abdurrahman Çağlar ile birlikte Akören'e dönerek hayvancılık yapmışlardı. Bu konuda başarılı olamayınca ikinci yolculuğunu Fransa'ya yapmıştı.
HOLLANDA’DAKİ AKÖRENLİLER
Akörenlilerin yurt dışında rızıklarını kazanmak için ilk tercih ettikleri ülke Almanya, sonrasında ise Hollanda olmuştu. Şimdiye kadar 90'ın üzerinde Akörenlinin Hollanda'da çalıştıkları görülmekte. Konuklar Ziraat Okulu diplomasına sahip Mustafa Erdoğan, bu avantajı ile Hollanda Demir Yollarında çalışmış, Türk İşçileri temsilcisi olmuş, daha önce Akviran Kültürspor’da giydiği formanın avantajı ile Hollanda'da futbol oynamıştı.
FOTO ALTI: Belçika’da Yoncalık Ailesi.
Sosyal haklar yönü ile diğer Avrupa ülkelerine göre avantajlı olmasına rağmen Hollanda'nın deniz seviyesinden aşağıda olup rutubetli havası nedeniyle Akörenliler’den yurt dışında vefat edenlerin bu ülkede daha çok olduğu görülmekte.
Önceki sayılarımızda isimlerini belirttiğimiz Abdullah Demirci, Bayram Erharman, Mustafa Koyuncu, Kemal (Mustafa) Tosun, S. Ali Akdağ, Kamil Demirgan, Ahmet Karataş, İsmail Tarlacı, Gülcan Güler, Abdurrahman Çoban, Tahir Mermer ve Etem Ergülcan'a ilave Osman Durcan, Hüseyin Tosun ve Zehra Tosun’un da Hollanda'da vefat ettiği bilgisine ulaşıyoruz.
FOTO ALTI: Ali Sabancı Avusturya’da da halı tamir işi ile ilgilenmişti.
Dedeleri ve babaları genelde Hollanda'da işçi olarak çalışan Akörenlilerin 2. ve özellikle 3. kuşağının eğitime yöneldiklerini bu nedenle de önemli görevlere geldiklerini gururla anıyoruz.
FOTO ALTI: 75 Yaşında Hollanda’da vefat eden Hüseyin Tosun’un kabri Akören Orta Mezarlık’ta.
Veyis Güngör Amsterdam Üniversitesi Pedagoji Fakültesi (Master yaptı) mezunu olan ilk Türk. Ali Kemal Tosun Avukat, Şerife Tosun Öğretmen, Mustafa Tosun Bilgisayar Mühendisi, Mustafa Gülkara Bilgisayar Mühendisi, Şerife Gülkara Sosyal Danışman, Eyüp Tosun Makine Mühendisi, Ebubekir Çetin Mali Müşavir. Akören Ortaokulu’nda futbol oynamaya başlayan Aşır Ahmet Tosun, Hollanda'da bu merakını gidermek için top koşturmuştu. Oğulları Mustafa ve Yasin'de babaları gibi Hollanda'da futbola devam ediyorlar. Murat Durcan’ın oğlu Mustafa Durcan yeteneği ile Ajax alt yapısında 4 yıl kalecilik yaptı sonrasında sakatlık geçirdi ve futbolu bıraktı. Rahmetli Ömer Ali Özcengiz Hoca 1996 yılında emekli olmadan önce 6 yıl Almanya'nın Lahr şehrinde, emeklilik sonrası Fransa'nın Liya ve Ambertt’te sonrasında da Hollanda'nın Denbaş şehrinde mesleği ile ilgili görev yapmıştı.
FOTO ALTI: Müftü Ömer Ali Özcengiz Almanya, Fransa ve Hollanda’da görev yapmıştı.
İŞTE HOLLANDA’DA RIZKINI ARAYAN AKÖRENLİLER
Şevket Kıvrak, Bayram Erharman, Osman Pancar, İbrahim Karaçelebi, D. Ali Atay, Mehmet Güler, S. Ali Akdağ, H. Hüseyin Bıyıklı, Hasan Tahsin Harmancı, Abdurrahman Demirci, Veli Ergülcan, Mustafa Araç, Mustafa Özardıç, Mehmet Özardıç, Kenan Harmancı, Kazım Toydemir, Ramazan Karataş, Zali Demirgan, İbiş Karataş, Durali Kaçar, Mustafa Osman Durcan, Mehmet Tekin, Kazım Altıntaş, Kamil Demirgan, D. Ali Atay, M. Ali Bardakçı, Salih (Zali) Demirgan, Zeki Özardıç, Osman Durna, Osman Soykan, Mustafa Doğru, Hüseyin Tosun, S. Ali Tosun, D. Ali Atay, Şevket Demiroğlu, Nazım Uğuz, Mustafa Erdoğan, H. İbrahim Arbaz, Kenan Arbaz, Mehmet Akbaba, Habibe Harmankaya, Zeynep Karataş, Bünyamin Demirgan, Murat Durcan, Ali Durcan, Mehmet Durcan, Bekir Durcan, Seyit Ali Tosun, Aşır Ahmet Tosun, Mehmet Tosun, Ramazan Tosun, Erdal Tosun, Ahmet Akkoç, Eyüp Akkoç, Mustafa Akkoç, Ali İhsan Akyol, Ahmet Koyuncu, Ali Koyuncu, Mustafa D. Ali Çalış, Veyis Güngör, Numan Güngör, Orhan Çetin, Mustafa Bardakçı, Abdullah Çoban, Mehmet Çoban, Oktay Tarlacı, Orhan Tarlacı, İbrahim Gürbüz, Ayhan Erçoşkun, H. Hüseyin Güler, İbrahim Güler, Ahmet Uğuz, Arif Uğuz, Şakir Uğuz, Mustafa Uğuz, Nazım Uğuz, Murat Uğuz, Abdullah Ataç, İbrahim Gülkara, Mustafa Kayhan, Kılıç Ali Kayhan, Serdar Kayhan, Osman Akbaba, Mehmet Akbaba.
FOTO ALTI: Hollanda’ya ilk gidenlerden Durnaların Osman Durcan 27 Şubat 2017 tarihinde vefat etti ve Konya Kurtuluş Mezarlığı’na defnedildi.
BELÇİKA’DAKİ AKÖRENLİLER
1960'lı yıllar ve sonrasında 20'ye yakın Akörenlinin geçimlerini sağlamak için Belçika'da bulundukları ve işçi olarak çalıştıkları görülmekte. İşçi olarak çalışanların dışında öğretmen M. Ali Kayhan 1983-1989 yılları arasında Belçika'nın Maasmechelen şehrinde Türk öğrencilerinin eğitimi için 5,5 yıl görev yaptığı bilinmektedir.
1940 Doğumlu M. Ali Kayhan 1992 yılında 52 yaşında vefat etmiş ve Akören Orta Mezarlığa defnedilmişti. Belçika'ya ilk kuşaktan giden Abdullah Büber, Yahya Pala, Hasan Bakan, S. Ali Bakan, Ali İhsan Vurgun, Şevket Demiroğlu, Bilal Kılıçarslan, Mustafa Embel, Mustafa Gençtürk, H. İbrahim Zengin, Ali Akselek, Abdullah Karabüber, Kerim Kaçar, Fahrettin Kaçar, Nevzat Özyavuz, Arafa Yoncalık.
FOTO ALTI: Türkmenlerin Murat Öztürkmen 1965-67 yıllarında Almanya 1969-75 yılları arasında Fransa’da çalışarak geçimini sağlamıştı.
Bu isimlerin içinde Şevket Demiroğlu, Mustafa Gençtürk, Hasan Bakan, S. Ali Bakan gibi bazı isimlerin vefat ettiği malum. Belçika'ya gidenlerin içinde en kısa süre Bilal Kılıçarslan kalmış. Maden ocağındaki çalışma şartlarını görünce “Ben böyle çalıştıktan sonra Akören'de aç kalmam” diyerek bir ay sonra Akören’e dönmüştü. Aynı şekilde Mustafa Gençtürk terzilik mesleğine güvenerek o da kısa süre çalıştı ve Konya'ya dönüp Aydoğdu'da terzi dükkanı açmıştı. Belçika'ya giden Akörenlere özellikle Hasan Bakan sahip çıkmış ve hemşehrilerinin dertleriyle dertlenmişti.
FOTO ALTI: 10 Mart 2021 tarihinde vefat eden Duran Öztürkmen’i (sakallı) 2017 yılında kardeşi Yılmaz Öztürkmen ailecek Fransa’da ziyaret etmişti.
Şevket Demiroğlu ve Mustafa Embel Belçika'da kısa sürede çalıştıktan sonra Hollanda ve Almanya'ya geçmişlerdi. Mustafa Embel ise 20 ay Belçika'da çalışmış ve sonrasında Hollanda'yı tercih etmişti. 2. ve 3. kuşaktan onu aşkını Akörenli ailenin Belçika'ya yerleştiklerine şahit oluyoruz. Mehmet Yoncalık, Osman Kaçar, Osman Yoncalık, Cengiz Sezgin, Bilal Yoncalık, Halil Tulukcu, Rahmi Tulukcu, Ahmet Sezgin, İsmail Karaselek ve Arafa Yoncalık (torun) halen Belçika'da yaşayan Akörenli aileler. İlk kuşağın maden ocağı ağırlıklı işçi olarak çalışmalarına rağmen sonraki kuşaklardan eğitimi ile ön plana çıkmış Akörenlilere rastlıyoruz.
Bilal Yoncalık Bilgisayar Güvenliği olarak kurduğu kendi iş yerinin sahibi, Muhammed Yoncalık Bankacılık ve Sigortacılık merkezli baş muhasebeci Arafat Tulukcu Bilgisayar Mühendisi Belçika Adliyesinde Program Yazılımı Ağı Yöneticisi.
FOTO ALTI: Bilgisayar Mühendisi Bilal Yoncalık (ortada) Belçika firması önünde.
Arafa Yoncalık (torun) ise Bilgisayar ve Elektronik Mühendisliğinde Master yapmakta.
Belçika'dan malulen emekli olan ve halen Konya'da yaşayan Arafa Yoncalık’ın çocukları, torunları ve damatları Belçika'nın Antwerpen şehrinde kalabalık bir aile oldukları bilinmektedir. Rahmi Tulukcu'nun Belçika'daki ilk Türk makinist olması da Akörenlinin gurur kaynağı.
FOTO ALTI: Zehra Tosun 16 Şubat 2010 tarihinde Hüseyin Tosun ise 30 Kasım 2005 tarihinde Hollanda’da vefat etmişlerdi.
Yurt dışına özellikle Belçika'ya gitmek için dönemin Yargıtay Başkanı Ahmet Coşar’ı da devreye sokarak uğraş veren Selman Çetin çok arzu etmesine rağmen Avrupa'ya gidememişti. Sonrasında ise Avusturya'ya gitme yolu açılmasına rağmen kendi iradesi ile vazgeçmişti.
Uzun yıllar Belçika'da çalışan Arafa Yoncalık’ın eşi Elmas Yoncalık Hanım 13 Şubat 2019 tarihinde Belçika’da vefat etti ve Akören Tahtalı Mezarlığı’na defnedilmişti.
FOTO ALTI: Hasan Hüseyin Harmancı Avusturya’da.
AVUSTURYADA’Kİ AKÖRENLİLER
İş, aş ve gelecek umuduyla Almanya, Hollanda ve Belçika kadar olmasa da 9 Akörenlinin 1970'li yıllar ve sonrasında Avusturya'ya ulaşıp rızıkları için çalıştıklarına şahit oluyoruz. Ali Rıza Bilgiç, Halil İbrahim Göçmen, Mustafa Harmancı, Mehmet Erbiş, Veysel Sezgin, Ali Sabancı Şevket Avcı ve Hasan Hüseyin Harmancı Avusturya'da bulunan Akörenliler. Bu isimlerden sağ olanlar; Veysel Sezgin, Hasan Hüseyin Harmancı, Şevket Avcı ve Mehmet Erbiş diğerleri ise rahmetli olanlar.
FOTO ALTI: Erbiş Ailesi Avusturya’da.
Şu anda uzun yıllar Avusturya'da terzilik yapan Mehmet Erbiş ve ailesi dışında Avusturya'da yaşayan Akörenli’ye rastlamıyoruz. 17 kişilik Mehmet Erbiş ailesinde oğlu Ahmet, Hasan ve hanımları plastik fabrikasında çalışırken kızı Zeliha Polat ise bir tır şirketinde, damat Adem Polat'ta aynı plastik fabrikasında çalışıyorlar.
FOTO ALTI: Avusturya’da Akörenli iki yüksek okullu Semih ve Yasin Erbiş.
1977 yılında Avusturya'ya gelen terzi Mehmet Erbiş'in torunları Yasin ve Semih'in yüksek okul eğitimlerini sürdürmeleri gurur verici. Yasin Erbiş Viyana'da Ekonomi Üniversitesi'nde eğitimini sürdürürken, Semih Erbiş ise Viyana’da iki üniversitede okuyor, Gıda Mühendisliği ve Tıp Fakültesi. Veysel Sezgin ve Mehmet Erbiş terzilik mesleklerine Avusturya'da devam etmişlerdi. A. Rıza Bilgiç ve H. İbrahim Göçmen turist olarak Avusturya'ya gider ve bir otele yerleşirler, sonrasında polis korkusundan otelden kaçma macerası yaşarlar. 1989 yılında Konya Merkez İmam Hatip Okulundan, 1996 yılında Mısır Kahire El-Ezher Üniversitesi Usulüd- din Fakültesi’nden mezun olan Adem Uysal 28 Şubat mağduriyeti yaşadığı için 1 Kasım 2002 tarihinde Avusturya'ya gitmişti.
FOTO ALTI: Hollanda’da vefat eden Elmas Yoncalık’ın kabri Akören Tahtalı Mezarlık’ta.
Adem Uysal Avusturya’nın başkenti Viyana’da 17 yıl İGMG (İslam Toplumu Milli Görüş) teşkilatında Avusturya Bölge Başkan Yardımcılığı ve Bölge İrşad Başkanlığı yaparak 2017 yılında kesin dönüş yaptı. Adem Uysal halen İstanbul'da İGMG Türkiye Bölgesi Başkan Yardımcılığı ve Eğitim Başkanı olarak hizmetlerini sürdürüyor.
FOTO ALTI: Hollanda Akörenliler Derneği Önemli hizmetlere imza atmıştı.
Adem Uysal aynı zamanda İstanbul'da UNİAD (Üniversiteler ve Akademisyenler Derneği) Yönetim Kurulu Üyeliği, Hasene Sosyal Yardımlaşma Derneği Yönetim Kurulu Üyeliği gibi hayırlı işlere vesile olmakta.
FOTO ALTI: Hollanda Şevket Kıvrak, Bayram Erharman, İsmail Güngör ve Oturan Kamil Demirgan.
FOTO ALTI: Avrupa’dan kazandığıyla Akören’e minare yaptıran Ömer Taşbaş.
FOTO ALTI: Belçika’nın ilk Türk Makinisti Rahmi Tulukcu görevinin başında.
FOTO ALTI: Gülcan Güler Hollanda’da 58 yaşında rahmetli olmuştu.
FOTO ALTI: Öğretmen Şerife Tosun Hollanda’da görevine devam ediyor.
FOTO ALTI: Avukat Ali Kemal Tosun Akören’in Avrupa’da yetişen ilk Hukukçusu.
MUZAFFER TULUKÇU
