Akören Tarihi-65

Konya’nın şirin ve güzel ilçesi Akören, toplumsal ve sosyal yapısıyla da dikkat çekiyor. Ekonomik şartların yetersizliğinden dolayı daha çok eğitime yönelen Akörenli, bu yönelimin meyvesini de memleketin çeşitli bölgelerinde bürokraside veya alanlarda yer bularak aldı. Eğitime verilen önemin dışında ekmek parası için farklı alanlara da yönelen Akörenli, özellikle gurbete çıkmaktan da çekinmedi. Bu konuda oldukça fedakar, çalışkan ve cesur olan Akörenliler, Avrupa’nın birçok ülkesine giderek, burada iş hayatında çalışmalar yürüttüler

09.11.2022 - 17:19 Yayınlanma

Memleketlerini geride bırakıp

ekmeklerini gurbette aradılar 4

Memleketi Akören’in tarihini kaleme alan Araştırmacı-Yazar Muzaffer Tulukcu, Akören’i her yönüyle ortaya koyuyor. Bu kapsamda, memleketleri Akören’i geride bırakıp ekmeklerinin peşinde gurbete giden Akörenli hemşehrilerini anlatan Tulukcu, zorlu dönemlere dikkat çekiyor.

FOTO ALTI: 1970’li yıllar. Ayaktakiler: Halil Kutlu, Mustafa Dinç, İbrahim Özkan, Ali İhsan Karaman, Abdurrahman Mermer. Oturanlar: Mehmet Kılıçarslan, Abdurrahman Çağlar, Hüseyin İncekara, Karamanlı Ali.

ALMANYA’DAKİ AKÖRENLİLER

Almanya’ya ilk ulaşan 1963 ocak ayında Süleyman Yoncalık (Çiçek), sonrasında Ali Ipıl, Hasan Kayhan olmuştu. Ali Ipıl, Hasan Kayhan gibi bazı isimlerin Almanya’ya girmeleri, işçi olmaları hayli zor olmuştu. Ali Ipıl turist olarak Fransa, İspanya sonrasında mayın tarlaların arasından bir dereyi kullanarak Almanya’ya ulaşmıştı.

FOTO ALTI: 1973-74 Duisburk. Abdulmahmut Ersoy, Halil İbrahim Gültekin, Ziya Muştu, Abdullah Türkoğlu, Mustafa Tömek.

Ciğerlerinden rahatsız Hasan Kayhan’ın doktor muayenesi ve film çekimine Remzi Demiröz girerek arkadaşını kurtarmıştı.

FIOTO ALTI: Almanya Hasan Ali Çetin ve bir taraftan işçi olarak çalışırken Almanya’da makine mühendisi olan Süleyman Gültaş.

Tespitimize göre Akörenli’nin Avrupa’daki ülkeler içinde en çok Almanya’da olduğu görülmekte. 145 Akörenli’ye ilave üçüncü kuşak ile bu sayının 180lere ulaştığı görülmekte. Mehmet Kılıçarslan, Durmuş Çoşar, M.Ali Tulukcu, Lütfü Akalın, Mehmet Eralp, Ahmet Aydemir gibi Sanat Okulu (E.M.L.) mezunu olanların yurt dışına gitmeleri daha kolay olmuştu. Karadeniz Ereğli Demir Çelik Fabrikası’nda çalışan S. Ahmet Karaburun gibi İş Şahadetnamesi ile Avrupa ulaşanların işleri de zor olmamıştı. Mühendis olarak Avrupa’ya giden tek bir Akörenli var, Süleyman Gültaş.

FOTO ALTI: Almanya Hüseyin Özkan, Alanlı Selahattin, Kerim Kaçar, Eyüp Doğaner, Zali Demirgan, Halil Özkan, Abdurrahman Özkan (oturan)

İlk gidenlerin hemen hemen tamamı HAYM denilen bekar evlerinde ömürleri geçti. Özellikle hafta sonu bir araya gelen hemşehrilerimizin sohbet konusu memleketleri Akören, hısım akraba, aile ve çocukları olurdu. O yıllarda üç hemşehrimizin şu ifadeleri çok meşhur olmuştu:

Yigi Mehmet: Metinim/Metinim/Metinim de Metinim

Ali Yalçın: Şakirim’de/Şakirim de Şakirim

Demirci Duran: Motorum da/Motorum

FOTO ALTI: Kemal Fartlı, Osman Fartlı, H. İbrahim Taşkıran, Ahmet Çakır, Muharrem Cengiz.

Şoför Mustafa Gültekin 1960’lı yılların başında elinde varını yoğunu harcayarak Konya Meram Eski Yol’da demir Haddahanesi kurmuştu. Fakat işletme kredisi olmayınca sıkıntıya düşmüştü. Fevkalade zorda olan Gültekin efkarını dağıtmak için Alaaddin Tepesi’ne çay içmeye çıkmıştı. Öğle tatilinde İşçi Bulma Kurum Müdür Yardımcısı Karahüyüklü Kerim Kılıç’ta çay bahanesiyle aynı çaybahçesine gelmişti. Sohbet esnasında Mustafa Gültekin hemşehrisine dönerek kendisini Almanya’ya göndermesini istedi. Şaşıran Kerim Kılıç. Patron bir kişinin Almanya’da ne işinin olduğunu söyleyince, Gültekin’den aldığı gerçekler üzerine Kerim Kılıç’ın özel gayreti ile Mustafa Gültekin artık Raştatt’daydı. Çok geçmeden Mustafa Gültekin kendini kurtardığı gibi Muharrem Cengiz, Sinan Gültekin,Duran Kıvrak,Mustafa Erkun ve ağabeyi S.Ahmet Gültekin’i de Raştatt’a getirmiş ve onların işçi olmalarına vesile olmuştu. Tarihçi Arif Bilge’nin büyük oğlu Ali Teoman Bilge ve Konya Selçuk İlkokulu’nun kurucu müdürü Osman Gültekin’in büyük oğlu Mustafa Gültekin Almanya’da Doktorluk yapan iki Akörenli. 1938 doğumlu Hacettepe Tıp mezunu Ali Teoman Bilge, Çağrılı Hekim olarak 1972 yılında Almanya Duisburk’a giderek Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı olarak yıllarca görev yaptı. Bu dönemde tüm Türklere sıcak ilgi gösterdi.

FOTO ALTI: M. Ali Kayhan (solda), Meslektaşı ve öğrencileriyle.

Duisburg spor kulübü kongresinde konuşma yaparken rahatsızlandı ve (28 Eylül 1996), 49 yaşında vefat eden rahmetlinin cenazesi Konya Musalla Mezarlığı’na defnedildi. Hanımı Elisabeth Bilge ise 2 yıl sonra vefat etti ve Almanya’ya defnedildi.

FOTO ALTI: Akören’in ilk doktoru Ali Teoman Bilge. Aynı zamanda Akörenlinin yurt dışında görev yapan ilk doktoruydu.

Konya Selçuk İlkokulu’nun kurucu müdürü Osman Gültekin’in büyük oğlu Mustafa Gültekin 1972 yılından beri Diş Hekimi olarak mesleğini sürdürüyor.

FOTO ALTI: İbrahim Kabakcı’nın torunu 3.kuşak Barış Kabakcı. Yüksek okul bitirdi ve kendini kurtardı.

İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi mezunu, Mustafa Gültekin (77) mesleğini Almanya’nın Dortmund-Lünen şehrinde sürdürüyor.

FOTO ALTI: Almanya dönüşü gurbet arkadaşları ile Sistem Mobilye için özveride bulunan A. Kerim Embel.

Halen Konya’da ikamet eden emekli öğretmen Necati Çoban 1992-1997 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığı’nca Türk işçilerinin çok olduğu Böblingen ve Sindelfingen’de 6 yıl Alman okullarında ağırlık Türkçe olmak üzere Tarih, Coğrafya ve Din Kültürü derslerinde öğretmenlik yaptı.

FOTO ALTI: Baba mesleği şoförlüğü uluslararasına çeviren Servet Embel.

Ömer Taşbaş Almanya’dan kazandığı ile bir tarafından ailesinin geçimini sağlarken, Akören Belen Camisi’nin minaresini hem de Nevşehir taşından yaptırarak hayırlı bir işe vesile olmuştu. Marangoz M. Ali Toydemir gibi bazı Akörenliler Almanya’dan kazandıkları ile kısa sürede Türkiye’ye dönüp iş hayatına atıldılar. M.Ali Toydemir marangozluk mesleği için Almanya’dan gerekli makineleri aldı ve Akören’e döndü. Gümrük İşleri sıkıntılı olsa da mesleğini Akören’de yaparak 14 yıl çalıştıktan sonra emekli olmuştu.

FOTO ALTI: Rahim Kavas Almanya dönüşü Ticaret için çok çabaladı ama başarılı olamadı.

Almanya’da çalışmaya başlayan Ali Karakoç, kısa sürede “Gavurun domuzunu güdeceğime, Akviranlı’nın sığırını güderim” deyip 7 ay sonra toprağına geri dönmüştü. Aynı şekilde bazı hemşehrilerimiz kısa süreli Almanya’da çalışıp Akören’e dönmüşlerdi. Bunun aksine 45 sene İvoco Magirus fabrikasında çalışan Mehmet Eralp gibi hemşehrilerimiz de eksik değil. Akörenliler’den bir de Türkiye-Avrupa ülkeleri arasında ömrü yollarda geçerek tır şoförlüğü ile rızkını kazanalar var.

FOTO ALTI: Küçük yaşta futbola başlayan ve gol kralı olan Hakan Eralp Türkiye ye izne geldiğinde. Halil Gençtürk’ün elinden şilt alırken.

Abdullah Aydemir, Mustafa Özardıç, Servet Embel ve Mustafa Aydemir direksiyon başında Avrupa yollarını arşınlayan Akörenliler.

FOTO ALTI: Karahüyüklü Murat Yeni Mehmet Yonca, M. Ali Eralp Çomaklarlı, Öğütcü, Demirci Duran Gündüz.

Abdullah Aydemir 1990 yılları ortasından 2016 yılına kadar, Harmankaya, Vatan, Orka firmalarında direksiyon sallamıştı. Servet Embel 1982 yılından beri 40 yıldır Avrupa, Asya, Doğu Blokları, Afrika yollarında 75 ülkeye direksiyon sallıyor.

FOTO ALTI: İki arkadaşının öldüğü Kendisinin de 8 saat mahsur kaldığı maden kazasından kurtulan Hasan Kayhan hastanede ziyarette.

Mustafa Aydemir 2006-2019 yılları arasında son iki yılını Avusturya firması olmak üzere Vatan ve Orka firmalarında Avrupa ağırlıklı İran, Suriye, Gürcistan yollarında ekmeğini kovaladı Mustafa Aydemir 2020 yılının başında kendi aracını aldı ve yurt içinde çalışmaya başladı. Dede ve babaları genelde işçi olan Akörenliler’in 2.kuşağında tek tük olsa da üçüncü kuşaktan hayli eğitime yöneldikleri görülmekte. Bu konuda Mehmet-Hacer Mınık ailesinin çocukları ve torunlarının ön planda olduğu görülmekte. Ailesinden 4 yıl kadar sonra Almanya’ya giden Birol Mınık Yüksek Endüstri Mühendisi, (Mali Polis ve Savcılıkta Bilir Kişi olarak görev yapıyor), Gülay Mınık (Yılmazer) Pedogog, İlhan Yılmazer Lise Öğretmeni, Türel Karaman Mali Danışman, Funda Yılmazer Bozkaya Kamu Yönetimi, Lütfiye Adıyaman, (Arbaz) İşletme mezunu, Timur Mınık Tarım Mühendisliği öğrencisi.

FOTO ALTI: Birol Mınık’ın... Berlin’deki büyük organizesine yalnızca Türkler değil Avrupa’daki birçok ülkeden katılımda olmuştu.

Ahmet Kabakcı’nın oğlu Barış Kabakcı Berlin Hockschule Für Technik Und Wirtschaft Üniversitesi mezunu Deutsche Bohn AG firmasında tedarikçi olarak çalışıyor.

FOTO ALTI: Necati Çoban Öğrencileriyle.

Hollanda’da Veyis Güngör gibi sosyal ve kültürel yönü ile Almanya’da ön plana çıkmış bir hemşehrimiz var: Birol Mınık.

FOTO ALTI: Necati Çoban Almanya’da sosyal ve kültürel Faaliyetlerde de bulunmuştu.

1999-2006 Yılları arasında EATA (Avrupa Türk Akademisyenler Birliği) Başkanı Uluslararası konferanslar düzenleme Türkiye ve Avrupa Birliği yüksek seviyeli iş adamları, politikacıları, bakanları türden önemli kişileri biraraya getirme konusunda Birol Mınık önemli hizmetlerde bulunmuştu.

FOTO ALTI: Ömer Taşbaş’ın yaptırdığı minare Akören Belen Tepesi’nde.

Özellikle Türklerin yanısıra Alman ve azınlıklarında katıldığı 23 Nisan Uluslararası Çocuk Şenliği etkinliği çok olumlu bir faaliyet olmuştu. İlk yılki düzenlemede 100 bin sonraki yıllarda ise 450 bini bulan ziyaretçilerin katılımıyla Çocuk Şenliği ses getirmişti.

FOTO ALTI: Diş Doktoru Mustafa Gültekin 1972 yılından beri mesleğini Almanya’da sürdürüyor.

Almanya’da birde futbol meraklısı bir gencimiz var. 45 yıl Almanya’da çalışıp emekli olan ve emekli hayatını Ulm’da geçiren Mehmet Eralp’ın oğlu Hakan Eralp 1991-2000 yılları arasında TV WİBLİNGEN kulübünde forvette top koşturmuştu. Hakan Eralp 2000-2004 yılları arasında da ise SSV Ulm 1846 kulübünde forvet ve orta sahanın solunda forma giymişti. Akörenli dört pilotumuzun Avrupa semalarında uçarak nasiplerini aradığını görüyoruz. M.Emin Aşık Türk Hava Yollarında ilk pilotluk yapan Akörenli, sonrasında Hasan Aydın (1992-2020) Sun Ekspres’te Avrupa Semalarında idi. Hasan Aydın’ın iki oğlu Turan ve Güngör Türk Hava Yolları’ndaki pilotluklarına devam ediyorlar. İbrahim Özkan, Halil Kutlu, Mehmet Yonca Ankara’dan Bosphorus Turizm’e ait bir otobüsle 5 Ağustos 1969 tarihinde Avrupa yolculuğuna başlarlar. Otobüsle izne gelen işçilerde vardır. Sofya’da bir gece kaldıktan sonra Avusturya üzerinden Münih’e sonrasında trenle Fransa sınırındaki Raştat’ta ulaşıp Mustafa, Sinan ve Halim Gültekin’e misafir olurlar. Trenle Fransa’ya geçerler ve taksi tutup Tonville’de çalışmakta olan Hüseyin Özkan’a ulaşırlar, burada Mustafa Dinç (Karabaca) ve Abdurrahman Mermer’e misafir olurlar. Bir müddet Fransa’da çalışıp Almanya’da uzun yıllar rızıklarını kovalarlar. Dolayısıyla az sayıda da olsa Fransa’da çalışan, bir kısmının da Fransa’yı geçiş noktası olarak kullanan Akörenlilere rastlıyoruz.

FOTO ALTI: Mustafa Aydemir sınırda tır kuyruğunda.

İŞTE ALMANYA’DA ÇALIŞMIŞ AKÖRENLİLER

M.Ali Eralp, Mustafa Konur, Kadir Konur, Fahrettin Kaçar, Halil Özkan, Süleyman Yoncalık (Çiçek), Mustafa Gültekin, Nuh Şeylan, Cafer Türkoğlu, Hasan Gültaş, Osman Taşkıran, Hüseyin Özkan, H.İbrahim Gültekin, Akif Kaçar, M.Ali Mermer, Mustafa Mermer, Nevzat Eralp, Duran Gündüz, Ziya Muştu, Osman Turgut, Hasan Gençtürk, Ali Aydemir, Ali Karakoç, Nevzat Özyavuz, İbrahim Kabakcı, Ali Ipıl, Remzi Demiröz, H.İbrahim Zengin, Ali Akselek, Duran Kıvrak, M.Ali Tulukcu, Halim Gültekin, Hasan Gültekin, Metin Gültekin, Cemal Taşkın, Salih (Zali) Demirgan, İbrahim Özkan, Mustafa Karaburun, Mehmet Karaburun, İsmail Sarılar, Hacı Ömer Koçak, Sinan Gültekin, S.Ahmet Geymen, Bayram Çakır, Hise Harmankaya, Rafet Eğren, Harun Çetinkaya, Sadullah Kutlu, Mehmet Kılıçarslan (Bilal), Musa Tınkır, Muharrem Cengiz, Mustafa Özarslan, H.Hüseyin Kapıdaşı, Hasan Hüseyin Harmancı, Mustafa Öğmen, M.Ali Çağlar, Bayram Çakır, Mehmet Yonca, Durmuş Çoşar, Mehmet Özardıç, Ahmet Erdoğan, Seyit Büber, Mehmet Erden, Sadettin Tontur, H.İbrahim Yıldırım, A.İhsan Vurgun, S.Mehmet Kınaç, Kenan Kayhan, Mehmet Erdoğan, Hacı Murat Özbakan, Ekrem Taşbaş, Abdullah Çoban, Yusuf Tokmak, Ömer Taşbaş, Mustafa Koç, Hasan Kayhan, Hasan Gençtürk, Halil Kutlu, Süleyman Yoncalık, Eyüp Doğaner, Zafer Doğaner, S.Mehmet Akbaba, İ.Hakkı Harmankaya, Kamil Aydemir, Murat Öztürkmen, Abdullah Karabayır, M.Ali Gülkara, Nazım Gündüz, Kenan Kayhan, M.Ali Karaselek, Mustafa Tömek, Ziya Muştu, Abdulhalim Cengiz, Muharrem Cengiz, M.Ali Gültaş, Ömer Karadoğan, Abdurrahman Akyol, Mehmet Erkun, H.Ali Erkun, Mehmet Öğüt, H.İbrahim Özyavuz, Bilal Çalış, Ahmet Özarslan, Kemal Fartlı, Abdurrahman Öğüt, Rafet Türkoğlu, M.Ali Toydemir, H.Ahmet Dinç, Abdurrahman Özkan, Ali Akselek, S.Ahmet Uzunbacak, H.İbrahim Doğaner, Lütfü Akalın, D. Ali Ipıl, Ziya Akselek, A.İhsan Vurgun, Süleyman Gültaş, İbrahim Gültaş, H.İbrahim Tülce, S. Ahmet Gültekin, Ali Yalçın, D.Ali Uğuz, S.Ahmet Karaburun, Muzaffer Aydın, Abdullah Türkoğlu, D. Ali Atay, Birol Mınık, Mustafa Gençtürk, Mustafa Embel, Hamdi Özgüner, İhsan Eren, İskender Çoşkun, A.Mahmut Ersoy, Osman Harmancı, Abdurrahman Çağlar, Mehmet Eralp, Mustafa Erkun (torun), Bilal Çalış, Abdullah Özarslan.