Bugünlerde gündemin yorucu ve sıkıcı havasından sıyrılıp, daha çok önemsediğim ve üzerinde daha çok konuşulmasını gerekli gördüğüm bir konuyu sizlere paylaşmak istiyorum. Konu, ülkemizin verdiği gelişme sınavında hangi meselelere daha çok önem vermesi gerektiğidir. Bu mahiyette, uluslar arası kuruluşların ülkemize dair yaptığı çalışmaları ele almak faydalı olabilir.
Geçtiğimiz günlerde Birleşmiş Milletler Türkiye 2015 Sonrası Kalkınma Gündemi Raporu yayınlandı. Rapor, on tema ve bir de sonuç kısmı olmak üzere toplamda on bir bölümden oluşmaktadır. Bölümler; eşitsizlikler, sağlık, eğitim, büyüme ve istihdam, çevresel sürdürülebilirlik, gıda güvenliği ve beslenme, demokratik yönetim, çatışma ve kırılganlık, nüfus dinamikleri, istişareler sırasında gündeme getirilen en belirgin konular ve sonuç kısımlarından oluşmaktadır.
Bütün bölümler, üç başlıkta değerlendirilmiştir. Bunlar; yeni gerçekler ve algılanan zorluklar, 2015 ve ötesi için öncelikler ile 2015 sonrası kalkınma gündemi ve önerilerdir. Bu haftadan başlamak üzere her bir başlığı ekonomik ve sosyal açılardan ayrı ayrı değerlendirmek istiyorum.
İlk başlığımız, eşitsizlikler konusu olsun. Bu alt başlık beş ayrı kısımda değerlendirilmeye alınmıştır. Bunlar; yoksulluk ve eşitsizlikler, toplumsal cinsiyet, engellilik, eğitim ve sağlık. Rapor, yaşamın erken döneminde eşitsizliklerin görülmeye başladığını ve eğitim düzeyinin ve sağlık konusunun da bu eşitsizlik üzerinde katkısının olduğunu söylemektedir. Tipik bir gelişmekte olan ülke sorunlarını dile getirmesinin yanında bu sorunların yapılan konferans ve etkinliklerle dile getirildiği vurgulanmaktadır. Raporda yoksulluk ve işsizlik konularının gündemdeki diğer konular olduğu ve bu konulara interdisipliner bir şekilde çözüm üretilmesi gerektiği dile getirilmiştir.
Sosyal politikalarda birtakım gelişmelerin olmasına rağmen çözüm üretmekte eksikliklerin bulunduğu söylenmektedir. Bazı temel kalkınma sorunları olarak; toplumsal cinsiyet temelli eşitsizliklerin giderilmesi, çocuklar için politikalar oluşturulması, engelliler ile ilgili politikaların geliştirilmesi, yoksulluğa karşı sürdürülebilir ve etkili çözümler üretilmesi, bilgi ve veri üretme eksikliği giderilmesi, istihdam politikaları geliştirilmesi, eğitime erişimde eşitliğin sağlanması, ekonomik büyüme ve planlanan bölgesel kalkınma için adımlar atılması, etkili göç politikaları geliştirilmesi gibi konular üzerinde eşitsizliklerin bulunduğu ve bu eşitsizliklerin giderilmesi için politikalar üretilmesi vurgusu yapılmaktadır.
Sonuç olarak; tüm olanaklara eşit erişim, eşitsizlikle mücadele, istihdam ayrımcılığının ortadan kaldırılması, kadınların katılımın desteklenmesi, kadınlara karşı şiddetin önüne geçilmesi, engelliler ile ilgili sosyal farkındalığın artırılması, engelli istihdamını yükseltmek, toplumsal farkındalık çalışmalarına ağırlık vermek, çocuklar için yeni politikalar üretmek, şeffaflık, gençleri karar alma mekanizmasında etkili olarak kullanmak, göç veren ve göç alan bölgelerin sorunlarına eğilmek, yerleşim yerlerinin cazibelerini artırmaya yönelik politikalar üretmek, nitelikli insan yatırımı, doğal tarımın desteklenmesi, gençlik için sosyal çözümler, genç istihdamı artırıcı politikalar üretmek, genç işler için yeni destek alanları oluşturmak, genç girişimcileri teşvik etmek, tüm azınlıklar için sosyal çözümler üretmek, sosyal politikalar için zihniyet yönetimi, sosyal katılımın boyutunu güçlendirmek gibi sosyal tabanlı güçlü birlikteliğin önemi her bir satırında vurgulanmaktadır. Belki de bilinen bu sorunları rapor aracılığı ile bir kez daha vurgulamak istedim.
Ülkemizin çoklu yapısal sorunları arasında hiç vakit kaybetmeksizin dolaşması ve sosyal insanın sorunlarına çözüm üretmesi günümüz gereği olarak akıllarda tutulmalı ve olabildiğince eşitsizlik bulunan alanlara hassasiyet gözlüğü ile bakılmalıdır. Önümüzde alınması gereken çok yol olduğu unutulmamalı ve orta gelir tuzağından çıkmak için yapısal sorunlara ağırlık verilerek çözümler sunulmalıdır.
Daha detaylı bilgi için raporun bulunduğu linkin adresi aşağıdadır;
http://www.bodhiweb.com/un-tr-dev/v3/templates/allcss/report2015.pdf
Y. Doç. Dr. Bülent Darıcı
