EBU CEHM(R.A.)
Künyesi; Ebu Cehm Amir b. Huzeyfe b. Ganim el-Kureşi el-Adevi’dir. (ö. 70/690)
Hz. Peygamber’in hakemlik yaptığı Kâbe’nin tamiri olayında (605) güçlü kuvvetli bir genç olarak çalıştığı kaynaklarda zikredilmektedir. Kureyş kabilesinin ileri gelenlerinden biri olup adının Ubeyd olduğu da rivayet edilmiştir. Nesep ilmini, Araplar’ın meşhur savaşlarını ve şiiri iyi bilirdi.
Ebu Cehm Mekke’nin fethedildiği gün Müslüman oldu. Aynı gün Safa tepesinde Hz. Peygamber’e biat etti ve Medine’ye göç ederek oraya yerleşti. Huneyn Gazvesinde elde edilen ganimetleri Ci‘rane mevkiinde korumakla görevlendirildi. Malların taksiminden önce ganimetten bazı şeyler almak isteyen Halid b. Bersa ile aralarında çıkan kavgada onu yaraladı. Kısas isteyen Halid’e Hz. Peygamber diyet vererek gönlünü aldı. Böyle bir olayın onun zekât memurluğu yaptığı sırada cereyan ettiği de Hz. Aişe tarafından nakledilmektedir. Ancak bunların aynı hadise olması ihtimali vardır. EbuCehm ’in Hz. Peygamber’e değerli kumaştan yapılmış iki ucu işlemeli bir ihram hediye ettiği bilinmektedir. Resul-i Ekrem namaz kılarken bu ihramın kendisini meşgul ettiğini söyleyerek onu Ebu Cehm’e göndermiş, hediyesinin iade edilmesine üzülmemesi için de ondan işlemesiz ihramını istemişti.
Ebu Cehm Hz. Ömer devrinde itirazcı tabiatı sebebiyle halife tarafından uyarılmış, Hz. Osman’ı hilafetten uzaklaştırmak isteyen Asileri ikna etmeye gelen Hz. Ali’nin yanında o da bulunmuştur. Hz. Osman’ı şehit eden isyancılar onun cenaze namazının kılınmasına ve Baki‘ Mezarlığı’na defnedilmesine karşı çıktıklarında Ebu Cehm halifenin namazını Allah ve Resul’ünün kıldığını, o haliyle defnedilmesinin uygun olacağını söylemiş, cenazeyi Asilerden kaçırarak üç kişiyle birlikte geceleyin Baki‘ dışında bir yere gömmüştür. Ebu Cehm Hz. Ali devrindeki olaylara karışmamıştır. Muaviye döneminde onunla yan yana oturup sohbet ettiği, sert mizacı ve kırıcı konuşmaları sebebiyle Muaviye tarafından uyarıldığı rivayet edilmektedir.
EbuCehm ‘in 120 yıldan fazla yaşadığı ve Kâbe’ninAbdullah b. Zübeyir devrinde yeniden inşasını (64/683) gördüğü belirtilmektedir. Bu durumda onun Muaviye devrinin sonlarına doğru 60’ta (680) vefat ettiği rivayetinden ziyade 70 (690) yılı civarında öldüğünü kabul etmek uygun olacaktır.
Ebu Cehm, dahaCahiliye devrinde iken zararlı olduğunu farkederek içkiyi bıraktığını söylerdi. Müşrik kadınları boşamayı emreden Ayet nazilolunca Hz. Ömer’in boşadığı iki kadından biriyle, o tarihlerde henüz müşrik olan Ebu Cehm evlenmişti. Ashaptan Fatıma bint Kays, EbuCehm ‘inİslamiyet’i kabul ettikten sonra kendisiyle evlenmek istediğini belirterek bu konuda Hz. Peygamber’in fikrini sorduğunda Resul-i Ekrem onun sopasını omuzundan indirmeyen biri olduğunu söylemiş ve Ebu Cehm ile evlenmesinin uygun olmayacağını ifade etmişti.
KAYNAK: TÜRKİYE DİYANET VAKFI İSLAM ANSİKLOPEDİSİ
