Dünyanın kendi ekseni etrafındaki 24 saatlik yolculuğu sonucunda ortaya çıkan canlılar üzerindeki biyokimyasal, fizyolojik ve davranışsal ritimlerin tekrarına sirkadiyen ritim denir. Vücudumuzun biyolojik saati olarak adlandırabiliriz. Vücut işlevlerinin düzenli olarak işleyişini ifade eder. Uyku uyanıklık döngüsü, kalp hızı, kan basıncı, vücut sıcaklığı, duygu durumu, hormon salınımı, metabolik aktiviteler, kişisel performans hepsi birer sirkadiyen ritmin bir parçasıdır.
3 tip sirkadiyen ritim vardır. Sabah, gün ortası ve gece olarak sınıflandırılır. Bu tip de birinci olarak sabah; bireyler erken kalkar güne erken başlayanlardır. Gün ortası tipi ise, bireyler gün içerisinde kestirme yapıp uyuyanlardır. Gece sirkadiyen ritim ise geç saate kadar uyanık kalanlardır. Çevresel ve kalıtsal olarak sirakdiyen ritim değişebilmektedir.
Sirkadiyan ritim ve uykunun beslenme üzerinde etkisi elbette vardır. Sirkadiyen ritim ve uyku enerji metabolizmasının düzenlenmesinin temel bileşenidir. Uyku beslenme düzenini etkilemektedir. Uykuya ve besin tüketimini doğru orantıdadır. Kalitesiz ve yetersiz uyku beslenmeyi etkilemektedir. Enerji içeriği daha yoğun besinleri tükettikleri, düzensiz öğün saatleri gibi farklılıklarla karşılaşılabiliyor. Yetersiz uyku leptin düzeyini azalttığı için grelin düzeyinin arttırdığı gözlemlenmiştir.
Bunların yanında yeterli ve dengeli beslenmek, besinlerin uygun saatlerine göre ayarlamak sirkadiyen ritme uyum sağlayarak katkıda bulunur. Atıştırmalıklarınızı da enerjisi düşük besinler seçin. Ana öğün saatlerinizi düzenleyin. Çay, kahve, bitki çayı tüketiminizi uyku düzeninizi bozan her besini uyku saatinize yakın vakitte tüketmeyin. Bol su tüketin. Stres yönetiminizi kontrol altına alın. Kaliteli uyku için her şeyi değerlendirin. Elektronik ve radyosyon yayan her cihazdan uzak durun. Sirkadiyen ritmin düzensizliği metabolizmanın yavaşlamasıyla kilo veriminde durma, obezite ve Tip 2 diyabetin başlangıcı, kardiyovasküler hastalıklara yol açabilir. İştah mekanizmasında değişikliklere ve yanlış sirkadiyen zamanda alınan aşırı enerji ile birlikte vücut yağ miktarında ve vücut ağırlık artışı görülüyor.
Uyku düzenin bozulmasıyla beden daha yorgun, halsizlik hissedebilir ve bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Dolayısıyla sirkadiyen ritme uygun beslenmemek, sağlıklı bir metabolizma için gerekli olan sağlıklı bir uyku döngüsünün oluşturulması da olumsuz etkilemektedir. Öğünlerinizi ne yediğiniz kadar ne zaman yediğiniz de çok önemlidir.
