İstatistiksel veriler ve araştırma sonuçlarına göre toplumda eczacılara olan güvenin çok yüksek olduğunu ve eczacının önerdiğini kişilerin sorgulamadığını görüyoruz. Söz konusu çalışmalarda katılımcılar eczacıyı sağlık danışmanı olarak nitelendiriyorlar.
Yurt dışındaki verilere baktığımızda, eczacıların toplumu sağlık konusunda bilinçlendirme ve hastalıkları önleme konusunda üzerlerine düşenin bilincinde olduğunu görüyoruz. Özellikle sigaranın bırakılması ve cinsel sağlık ile hipertansiyon, dislipidemi ve diyabet gibi kronik hastalıklarda aktif görev almaları gerektiğine inanıyorlar.
Tüm dünyada kronik hastalıkların sıklığı artıyor ve bu hastalıklar en önemli ölüm nedenlerini oluşturmakta. Eczacılar birinci basamak sağlık danışmanları olarak bu hastalıkların takip ve kontrolünde çok önemli yere sahipler. Eczanenin kapısından giren kişilerin reçetelerindeki ilaçlar bu kişilerin kronik hastalıkları konusunda önemli ipuçları vermektedir. Bu hastalara eczanede bulunan bilgilendirici broşürlerden vermek, hastalıkları ile ilgili yapmaları gerekenleri hatırlatmak çok önem taşımaktadır. Diğer taraftan eczanenin sürekli danışanlarının takibi, tansiyon ya da şekerlerini ölçmeleri gerektiğinin hatırlatılması önemlidir. Diyabetik ayak gibi önemli problemlerin azaltılmasında eczaneden alınan bilgilerin önemi yadsınamaz.
Eczacının ve eczanenin çok önemli bir danışmanlık alanı da koruyucu tıp. Özellikle aşı konusunda eczacının rolü çok önemli. Eczacılar aşı olması gerekli olan kişilere tavsiyede bulunma ve aşılama ile ilgili bilgilendirme yaparak bu konuya katkıda bulunuyorlar. Eczacıların sigara bıraktırma ve kilo kontrolü noktasında danışmanlık vermeleri ile ilgili yapılmış çalışmalar, eczacıların hastaların hedeflerine ulaşmaları konusunda yararlı olabileceğini göstermiştir. Yapılmış olan bir çalışmada eczacıların danışmanlığının sigara bırakmaya çalışan kişilerde sigara bırakma zamanlarını uzattığını ortaya koymuştur. Başka bir çalışmada, eczacıların desteklediği bir diyet ve beslenme programı sayesinde danışanların bel çevresi, kan basıncı ve trigliserid düzeyleri azalmıştır.
Ancak bu konuda eczacıların ne kadar aktif olabildikleri konusu soru işareti. Aktif olamama nedenleri ise zaman kısıtı (%86.1), eleman eksikliği (%57.2) ve diğer sağlık çalışanları ile iletişim eksikliği (%61.1). Ülkemizde de tüm eczacılarımızın bu sorumluluğun farkında olduğuna inanıyoruz. Bununla birlikte zamansızlık ve elemansızlık ülkemiz eczacıları için de önemli bir kısıtlayıcı. Günlük rutin içerisinde özellikle reçete ve bürokratik işlemlerle uğraşan eczacı ve eczane çalışanlarının danışana ayırabildikleri bilgilendirme zamanı oldukça kısıtlanıyor.
25 Eylül Dünya Eczacılık Günü vesilesiyle eczacılarımızın halka daha fazla danışmanlık yapabilecekleri bir ortama sahip olması dileklerimle tüm eczacılarımızı kutlarım.
Kaynaklar:
- The role of pharmacists in screening and prevention. Translator. Fall 2012, Volume 6, Issue 4.
- A Textbook of Community Pharmacy. Chp.1, pp.1 – 13
- Exploring Pharmacists’ Role in a Changing Healthcare Environment. May 2014, Avelere Health LCC.
