Konya’nın başta Karapınar olmak üzere bazı ilçelerinde ve belli bölgelerinde görülen, temelinde bilinçsiz su kullanımının yer aldığı obrukların ardı arkası kesilmiyor. Öyle ki, obruklar artık sadece tarımsal faaliyetlerin yürütüldüğü alanlarda değil; insanların yoğun olarak bulunduğu yerleşim merkezlerine çok yakın bölgelerde de görülüyor. Obrukların oluşturduğu tehdit ve tehlikenin büyüyerek devam etmesi üzerine Konya Teknik Üniversitesi (KTÜN) bünyesinde Obruk Uygulama, Araştırma ve İzleme Merkezi kuruldu. Merkezin Müdürü ve Jeoloji Mühendisleri Odası Konya Şube Başkanı Prof. Dr. Fetullah Arık, yaklaşık 1 yıl önce kurularak faaliyetlerine başlayan merkezin bugüne kadar obruklarla yaptığı araştırmalar ve aldığı mesafe üzerine değerlendirmelerde bulundu.
OBRUK OLUŞABİLECEK ALANLAR ARAŞTIRILIYOR
Merkezde mevcut obrukların tespiti, gelecekte obruk oluşabilecek alanların belirlenmesi ve izlenmesine yönelik faaliyetlerin yürütüldüğünü, pandemi döneminde de bu çalışmalara ara verilmediğini dile getiren Prof. Dr. Fetullah Arık, “Merkezimiz, alanında Türkiye’de bir ilk olma özelliği taşıyor. Bu merkezin kurulması için Konya İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü (AFAD) koordinatörlüğünde uzun zamandır çalışma gerçekleştiriyorduk. KTÜN’ün kurulmasının ardından üniversite bünyesinde bu merkezin kurulması için çalışmalarımızı başlattık. AFAD koordinatörlüğünde, Jeoloji Mühendisleri Odası ve KTÜN Jeoloji Mühendisliği Bölümünün desteğiyle Obruk Uygulama ve Araştırma Merkezi kuruldu. Hazırlanan yönetmeliğin ardından yönetmeliğimiz Ocak 2020 tarihinde Resmi Gazetede yayınlandı ve merkezimiz çalışmalarımıza başladık. Merkezimizin amacı obruk oluşumları, nedenleri, çözüm önerileri ile izleme alanında yapılacak araştırmaların teorik ve uygulamalı çalışmalarını sürdürmek, eğitim vermek, problemlere çözüm yolları aramak, danışmanlık hizmetleri vermek, bilimsel ve teknik çalışma ve toplantılar yapmaktır. Merkezin faaliyet alanları üniversite içi ve üniversite dışında obruk araştırmaları ve izleme çalışmaları ile ilgili projelerde ihtiyaç duyulan teknik ve bilimsel araştırmaları gerçekleştirmek, akademik çalışma ve eğitim yapmak ve bu konularda danışmanlık hizmeti vermek. Obruk oluşumları, nedenleri, çözüm önerileri ve izleme ile ilgili alanlarda araştırma ve uygulamaya yönelik yerli ve yabancı kuruluşlarla iş birliği yapmak, obruklarla ilgili bölge ve ülke kalkınmasına ve gelişmesine yardımcı olacak bilimsel ve teknolojik araştırmaları gerçekleştirmek, amaca uygun ulusal ve uluslararası kongre, konferans, sergi ve kurslar düzenlemek, obruklarla ilgili toplumu bilinçlendirmeye yönelik çalışmaları gerçekleştirmek genel konu başlıklarımızı oluşturuyor” dedi.
‘PAYDAŞLARIMIZLA KOORDİNELİ BİR ÇALIŞMA YÜRÜTÜYORUZ’
Obrukların oluşum süreci, aniden meydana gelen bu çöküntülerin oluşturduğu ve oluşturabileceği zararlar, bu zararların engellenmesi ve olası bir afet halinde koordinasyonun hızlı bir şekilde sağlanabilmesi adına önemli bir altyapı oluşturduklarını dile getiren Prof. Dr. Arık, “Danışma kurulumuz merkezin faaliyet alanlarında çalışmalar yürüten veya çalışma alanları merkez faaliyetlerine katkı sağlayacak olan başta AFAD Konya İl Müdürlüğü, DSİ 4. Bölge Müdürlüğü, Konya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi, Konya Büyükşehir Belediyesi ve Karapınar Belediyesi’nden üyelerin katılımı ile oluşturuldu. Tüm paydaşlarımızla birlikte koordineli bir çalışma yürütüyoruz” ifadelerini kullandı.
YERLEŞİM ALANLARI İÇİN
TEHLİKE HARİTASI OLUŞTURULDU
KTÜN Obruk Uygulama, Araştırma ve İzleme Merkezi’nin diğer paydaşlarını da konunun içine dahil ederek, sadece Karapınar bölgesinde değil, tehlike oluşabilecek her bölgede titiz bir çalışma yürüttüğünü söyleyen Prof. Dr. Fetullah Arık, “Merkez olarak 2020 yılını etkisi altına alan pandemiye rağmen çalışmalarımızı devam ettirdik. Yer Hareketleri ve Titreşimlerin Obruklara Etkisinin Araştırılması: Karapınar Uygulaması başlıklı araştırmamızda Karapınar’daki obrukların oluşumunu analiz eden bir bilimsel çalışma gerçekleştirdik. Yine enerji nakil hatlarında oluşabilecek bir obruğun nasıl bir etki oluşturabileceği üzerine kurguladığımız senaryo üzerinden BOTAŞ Boru Hatları Tuzgölü Güneyi Obruk Riski Araştırması yaptık. AFAD İl Müdürlüğü ile birlikte yaptığımız bir önemli çalışma da Obruk Oluşumları’nın Yerleşim Alanları İçin Tehlike Haritaları’nın Oluşturulması çalışmasıydı” diye konuştu.
KARAPINAR’DA İMARA
OBRUK ARASI VERİLDİ
Karapınar özelide tehlike değerlendirme çalışmalarının da devam ettiğini söyleyen Prof. Dr. Fethullah Arık, “Bu çalışmada, Karapınar’ın obruk riski ortaya konulacak. Konya’da en yoğun obruk oluşumu Karapınar’da meydana geliyor. Karapınar’da yaptığımız çalışmalar sonucunda bölgedeki obruk sayısının 600 ulaştığını gördük. AFAD Konya İl Müdürlüğü ile 2021 yılı içerisinde Selçuklu, Karatay, Meram, Ereğli, Halkapınar, Emirgazi’nin tehlike değerlendirme çalışmaları gerçekleştireceğiz. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü bu bölgelerin belediyelerine ve Büyükşehir Belediyesine yazı yazarak Karapınar’daki çalışmalar tamamlanmadan imar çalışması yapılmaması gerektiğini söyledik. Bundan sonra da belediyeler ile çalışmalarımıza devam edeceğiz” diyerek sözlerini tamamladı.
MUHAMMED ESAD ÇAĞLA
