Bütün kâinatı yoktan var eden ve en şerefli varlık olarak yarattığı insanı yeryüzüne imtihan için gönderen Hz. Allah, kullarını günahlardan arındırmak ve tertemiz yapmak için bazı günleri, geceleri ve ayları bir imkân ve fırsat olarak bizlere bahşetmiştir.

Temizlenmemiz, arınmamız ve günah yükünden kurtulmamız için bize bahşedilen bu faziletli ve ayrıcalıklı günler arasında Cuma, aylar arasında Recep, Şaban, Ramazan ile Bayram gün ve geceleri ilk sırayı almaktadır.

Biz mü’minlere yaraşan; tüm mübarek gün ve geceleri, günahlardan kurtulmak ve Rabbimizin huzuruna yüzümüz ak bir şekilde varabilmek için kaçırılmaz bir fırsat olarak görüp en güzel şekilde değerlendirmektir.

Faziletli, bereketli ve ulvî aylardan olan Recep, Şaban, Ramazan’ı içine alan üç aylara girmiş bulunuyoruz. Bu gece de Regâib kandilini idrak edeceğiz.

İçinde bulunduğumuz Recep, kendisinden sonra gelecek olan Şaban ve Ramazan aylarının da müjdecisidir. Bu gece kutlayacağımız Regâib ise, üç ayların içindeki birbirinden bereketli ve Rahmet pınarlarının coştuğu Miraç, Berat ve Kadir gecelerini müjdeleyen mübarek bir gecedir.

Efendimiz; üç ayların fazileti ve bu aylar içindeki bazı günlerin önemini şu sözleri ile ortaya koymuştur:

“Şu beş gecede yapılan duâ geri çevrilmez. Regâib gecesi, Şaban’ın 15. gecesi, Cuma gecesi, Ramazan bayramı ve Kurban bayramı geceleri.”

“Receb-i şerifin bir gün başında, bir gün ortasında ve bir gün de sonunda oruç tutana, Receb’in hepsini tutmuş gibi sevap verilir.”

“Recep ayı Allah’ın ayı, Şaban benim ayım, Ramazan’da ümmetimin ayıdır.”

“Receb’in ilk cuma gecesini (Regaib gecesi) ihya edene, Allahü teâlâ, kabir azabı yapmaz. Duâlarını kabul eder.”

“Allahım! Recep ve Şaban'ı bize mübarek kıl ve bizi Ramazan'a ulaştır.”

Allah Rasûlü’nün, üç aylar geldiği zaman ibadetlerini ve dualarını arttırdığı bilinmektedir. Efendimiz Ramazan’dan sonra en fazla Recep ve Şaban aylarında oruç tutmuştur.

Onun için bu aylarda oruç tutmanın ve ibadetleri arttırmanın çok büyük, muazzam, muhteşem, rakamlarla ifade edilemez ve derecesi dile getirilemez şekilde kat kat ecir ve sevapları vardır.

Recep ayının ilk Perşembeyi Cumaya bağlayan gecesi olan Regâib, herhangi bir şeyi istemek, arzulamak, ona karşı meyletmek, ona rağbet etmek, onu talep etmek ve onu elde etmek için çaba sarf etmek gibi anlamlara gelir.

Bu gecede yapacağımız ibadetler ve dökeceğimiz gözyaşları ile elbette Allah’ın yardımını ve rahmetini isteyecek, mağfiretini talep edecek, affını elde etmek için gayret gösterecek, Rabbimizin rızasını arzulayacak, azabından kurtulmamız ve ebedi mutluluğa erebilmemiz için büyük bir arzu ve iştiyak içinde olacağız.

Hadis-i Şerif’te geçtiği üzere, Regâib gecesi ile Cuma gecesi tek başlarına zaten kıymetli, faziletli ve duaların geri çevrilmeyeceği gecelerdendir. Bu iki değerli gecenin bir araya geldiği zaman ki ulviyetini değil ölçmek ve ifade etmek, hayallere sığdırmak bile mümkün değildir. İşte, yüceliğini ifade etmekten bile aciz kaldığımız bu gece bizlere bir fırsat olarak sunulmuştur.

Bu aylar, bu gün ve geceler, Allah’ın rahmetinin cûşa gelip coştuğu ve sağanak sağanak üzerimize yağdığı, mağfiretin gürül gürül döküldüğü, bereketin pınarlar gibi fışkırdığı, ecir ve sevabın şarıl şarıl biz kullara aktığı anlardır.

Bu rahmet pınarından, bu mağfiret esintisinden, mahsulün bol bol toplanacağı bu hasat mevsimlerinden istifade edilmez mi?

Yaratıcımıza sonsuz şükürler olsun ki; böylesine ulvî, yüce, ulu, mübarek, faziletli, kıymetli, bereketli rahmet aylarına, çok değerli gün ve gecelere bir kere daha bizleri kavuşturdu. Biz aciz ve günahkâr kullarına, böylesine büyük bir imkânı ve fırsatı bir kere daha vermiş oldu.

İşlediğimiz günahlardan arınmanın, yaptığımız hata ve kusurlardan rücu etmenin, verdiğimiz sözlerimizi yerine getirmenin, üzerimize aldığımız kul haklarından kurtulmanın ve helâlleşmenin, ahde vefamızı kontrol etmenin, emanetlerimizi yerli yerine ulaştırmanın, muhasebe yapmamızın, yaşantımızı gözden geçirmenin, davranışlarımıza ince ayar yapmanın, vicdanen, kalben ve gönülden rahata ermek için çaba göstermemizin fırsatını vermektedir bize Rabbimiz…

Bu fırsat ele geçmişken kaçırmak, akıllı ve firasetli bir mü’mine yakışır mı?

Biz, bize ait olanı, kula, kulluğa yakışanı yapar, yerine getirirsek, Yüce Rabbimiz de kendisine ait olanı, kendisine yaraşanı, zatına lâyık olanı mutlaka yapacaktır.

Üç aylarınızı ve Regâib gecenizi tebrik ediyor, rahmete erenlerden olmamızı niyaz ediyorum.

****    ****    ****

Şivlilik; Anadolu’da Konya’mıza has üç ayların başlangıcı olan Recep ayının ilk Perşembe’sini Cuma’ya bağlayan gecenin yani Regaip Kandili’nin sabahı çocuklarca yapılan kandil kutlama geleneğidir. Konya’da bu güne “ilk namaz” adı da verilir.

Kandil gecesi kutlama geleneği Osmanlı Devleti döneminde padişah II. Selim’den (1566-1574) itibaren sürdürülmektedir.

Önceleri kandilden bir hafta önce çocuklar, gece sokağa çıkarak bu günün geleceğini, trampetlerle, kavallarla, fenerlerle mahalle mahalle dolaşarak haber verirlerdi. Fenerini alan çocuk sokağa çıkar, yol ortasına gerilen ipe fenerini asar, bütün dükkânlar rengârenk, irili ufaklı karpuz, davul, sünme, kuyruklu ismi verilen kağıt fenerlerle, mumlarla donatılır, çocuklar yakılan ateşin etrafında halka olur ve fener alayına katılırlardı.

Regaip gecesinin sabahı ellerine birer torba alan çocuklar kapıları çalmadan içeriye girer ve;

Şivli şivli şişirmiş,

Erken kalkan pişirmiş,

İki çörek bir börek,

Bize namazlık gerek. Şivliliiiiik... diye bağrışırlardı.

Ev sahibi önceden hazırlanan kuru üzüm, leblebi, incir, iğde gibi çerezlerden çocuklara dağıtırdı. Aynı gün, hemen her evde, yağda kızartılmış mayalı hamurdan “bişi” yapılır, yufkaların arasına konur, buna pekmezle yapılmış un helvası ilave edildiği de olurdu.

Bişiler komşulara dağıtılır. O gün erkekler ise mahallenin camiinde mum yakar. İkindi ile akşam namazı arasında mezar ziyaretleri yapılır, yatsı namazında camilerde mevlit okunurdu. Şivlilik günü aile büyükleri, komşu ve akraba ziyaretleri yapılır, “namazın mübarek olsun” temennisinde bulunulurdu. Bu ziyaretler sırasında önce yemek, ardından da çerez ve meyvelerden oluşan şivlilik ikramı yapılırdı.

Çocukların hatırlandığı, mutlu edildiği şivlilik, aynı zamanda birlik ve beraberlik duygularının pekiştirildiği bir gelenek olarak geçmişten günümüze varlığını sürdürmektedir. Bazı gelenekler kaybolmaya yüz tutsa da çocuklarımızın şivlilik toplama ve fener alayı kültürü devam etmektedir. Günümüzde şivlilik daha çok hazır şekerleme, çikolata, kurabiye ve bisküvi türlerinden oluşmaktadır.  

3 Şubat Perşembe günü yani bugün Regaib kandilinin sabahından itibaren ellerine poşetlerini alan çocuklar gün boyunca mahalle mahalle, ev ev dolaşarak kapıyı açanlara “kandiliniz mübarek olsun” sözleriyle birlikte “şivlilik” diye seslenirler.

Şivlilik geleneği ile sevindirilen ve mutlu edilen çocuklara aynı zamanda değerli oldukları hatırlatılmış olur. Arkadaşları ile birlikte topluca şivlilik toplayan çocuklar bunu bir ömür unutmazlar ve kendilerinden sonraki nesillere anlatırlar. Böylece bu önemli gelenek nesilden nesile sürdürülmüş olur.

Konya Büyükşehir ve ilçe belediyelerimiz de bu geleneğin sürdürülmesinde büyük katkı yapmaktadırlar. Belediyelerimiz yaptıkları fener alayı ve şivlilik dağıtımı gibi programlarla çocuklarımıza değer verildiğini ortaya koymakta ve onların mutlu olmalarını sağlamaktadırlar.   

Üç ayların, Regaib kandilinin ve şivlilik geleneğinin kardeşliğimizin ve bağlılığımızın artmasına vesile olmasını Cenab-ı Hak’tan niyaz ederim. Bir şiirimle yazıma son veriyorum. Sağlıklı ve mutlu yarınlar efendim.

ÜÇ AYLAR

Üç aylara girdik şükür,
Gece gündüz bol tefekkür,
Yapmalıyız  hep tezekkür,
Fazilet var Üç Aylarda.

*

Regaibdir bak bu gece,
Kaçırma al çok derece,
Dini yaşa ince ince,
Bol rahmet var Üç Aylarda.

*

Senede bir gelir ender,
Bak, çocuklar şivlilik der,
Bir değil ver üçer dörder,
Emniyet var Üç Aylarda.

*

Mutlu olsun hep çocuklar,
Güller açsın tomurcuklar,
Rabbe olsun hep kulluklar,
Muhabbet var Üç Aylarda.

*

Arkasından gelir Miraç,
Buna uygun olsun mizaç,
Hak rızası mutlak amaç,
Uhuvvet var Üç Aylarda.

*

Önce Recep, sonra Şaban,
Üçüncüsü şah Ramazan,
Değerlendir durma kazan,
Hidayet var Üç Aylarda.

*

Beratımı ver Allah’ım,
Sensin benim tek İlahım,
Her işimde Bismillah’ım,
Merhamet var Üç Aylarda.

*

Kur’an indi bu gecede,
Kadir ismi her hecede,
Hak kudreti gör nicede,
Keramet var Üç Aylarda.

*

Kıymetli bu günler, aylar,
Güzel olsun ahlâk, huylar,
Temizlenir boylar, soylar,
Bereket var Üç Aylarda.

*

Haramlardan sakın kardeş,
Kur’an’a ol yakın kardeş,
Mü’min tavrı takın kardeş,
Çok hikmet var Üç Aylarda.

*

Kaçırılmaz büyük fırsat,
Bizi bekler sonsuz hasat,
Allah için olsun maksat,
Bol nimet var Üç Aylarda.
Cennetler var Üç Aylarda.


SALİH SEDAT ERSÖZ