Teknoloji oldukça ilerlemiştir ve artan bir ivmede ilerleyişine devam etmektedir. İnsanlık, endüstri 5.0 devrine ulaşmış ve bilginin yarılanma ömrü 2 yıla kadar düşmüştür. Bir bakıma kendini sürekli yenilemeyen insan geri kalmış demek oluyor. Bu hal, insanoğlu için konfor getirdiği gibi teknolojiye bağımlılık ve hatta teslimiyeti de beraberinde getiriyor.
Hatıratımda kalıcı yer tutan olaylardan birisi de güç tesisinin işletme mühendisi iken alev borulu kazanın yanmasıdır. Kazanın su seviyesinin gösteren tesviye şişelerinin alt ve üst seviyelerine göre besleme pompasını çalıştıran otomasyon sisteminin suyun kirecinden dolayı tıkanması ve susuz kalarak kazanın yanması ve hurdaya ayrılmasıdır. Yine, bir diğer önemli olay da müşire aldanarak polyamit dişli mekanizmasının yanıltması ile maddi hasarlı büyük bir kazanın yaşanmasıdır.
Böyle vakaları, ulaşım kazalarında ekseriyetle görmekteyim. Gemilerde radar, ais, ecdis vs. gibi seyir yardımcıları olmakla birlikte hâlâ kazaların en önemli sebeplerinden biri etkin gözcülük yapılmaması olarak ortaya çıkmaktadır. Radarın kör alanları olduğu gibi radarda işaretlenmeyen yada dikkatlerden kaçan izler kazaya yol açmaktadır.
Genel olarak değerlendirildiğinde kazalarda durumsal farkındalığın bozulduğu görülür. Durumsal farkındalık: görme, işitme ve dokunma gibi duyu organları ile nesneleri, çevrede ne olup bittiğini algılama; zihinsel yapısı (bilgi+tecrübe) ile olayları ve kendisine yönelen tehditleri analiz ederek kavrama; bu temel üzerinde projeksiyon yaparak Karar verme ve eyleme geçme diye tanımlanabilir.
Bu mekanizma bozulduğunda çıktısı olan karar ve eylemde yanlışlıklar meydana gelecek ve sonuçta tehlikeler gerçeğe dönüşecektir. Bu nedenle öncelikle, algının açık olması, dikkat dağınıklığının sınırlandırılması; doğru kavrama için bilgi ve deneyimimizin yeterli olması; doğru kararın uygulanması için plan ve kaynak yeterliliği gerekmektedir.
Teknoloji bağımlılığı veya teslimiyetiyle değil; önemli olan teknoloji ile uyum halinde ve mutlaka insan duyu organları-bilgi ve deneyimi ile destekleyerek, kontrol ederek ve yedekleyerek kullanmak ve böylece zamanında doğru karar ve eylemlerle tehditleri bertaraf etmek güvenlik ve selametimiz için esas olandır.
