Trafikte kullanılan araçların sürücüler, yolcular ve trafikteki diğerlerinin güvenliği açısından bakımlarının düzenli ve özenli bir şekilde yapılması gerekiyor. Oto bakım servisleri de bir ihtiyacı gidererek uzmanlaştıkları alanlardaki araçların bakım ve onarımını gerçekleştiriyor. Çeyrek asra yakın bir süredir sanayide iş başında olan Fevzi Dal ile kış öncesi bakımı ve sanayinin genel sorunlarını konuştuk.
Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?
İsmim Fevzi Dal. Konya’nın Hocacihan Mahallesi’nde doğup büyüdüm. 1973 doğumluyum. Küçük yaşlardayken Korkmaz Peugeot servisinde çalışmaya başladım. Yaklaşık 24 yıl burada çalıştım. 2006 yılında da Allah nasip etti Karatay Sanayi’nde bulunan kendi iş yerimi hizmete açtım.
Yeni bir iş yeri açma fikri nereden geldi?
Bir kere her şeyden önce uzun yıllardır harcanan emeğin ve elde edilen tecrübelerin vermiş olduğu bir birikim vardı. Benim dönemimde sanayinin tozunu yutmuş, alnına terle birlikte yağ, kir ve pas bulaşmış olan hemen her arkadaşımın hayali bir gün kendi iş yerini açmaktır. Bir kuş, yavrularını besler ve büyütür. Sonra o yavru o yuvada kalmaz, kendi yolunu çizer. Kuş misali yuvadan uçup gitmek diye bir deyim vardır ya, bir süre sonra siz de artık doyum noktasına ulaşmışsınızdır. Artık kendinizde iş yeri açma ve işletme yeterliliğini görürsünüz. Allah da nasip ederse kendi iş yerinizi açarsınız. Benim de hayalim kendi işimi yapmak, kendi müşterilerime en kaliteli hizmeti vermekti. Bu hayalimi gerçekleştirmek için bir girişimde bulundum. 2006 yılında burayı açıp hizmete sundum. 12 yıldır da daha önce olduğu gibi mesleğimi en iyi şekliyle yapmaya çalışıyorum.
İş yerinizin ismi neden Fevzi Peugeot? Sadece Peugeot marka araçlara mı bakıyorsunuz?
Benim birikimim ve deneyimim Peugeot marka araçlar üzerine yoğunlaştı. İnsan en iyi bildiği işi yapmalı ve bu alanda hizmet vermeli. Ben de buradan hareketle kendi ismimi Peugeot markası ile birleştirerek iş yerimin adını Fevzi Peugeot olarak koydum. Tabi ağırlığımız Peugeot marka araçlar olmakla birlikte sadece Peugeot’un özel servisi değiliz. Bunun yanında aynı segmentteki büyük Citroen, Fiat, Renault marka araçların da servis hizmetini sunuyoruz.
İçinde bulunduğumuz dönem kış mevsiminin arifesi. Genelde araçlar yaz başında ve kış başında genel bir bakımdan geçiyor. Bu dönemde siz ne tür faaliyetler yapıyorsunuz?
Sizin de söylediğiniz gibi biz araç bakımlarını genelde yaz başında ve kış başında yaparız. Gün içerisinde sürekli kullandığımız araçlar belli bir süre sonra yıpranıyor. Hiçbir şey olmasa bile motor bakımlarını yapmak gerekiyor. Yağı eskiyor yağını değiştirmek gerekiyor, kışın soğuktan korumak için antifriz bakımını yapmak gerekiyor. Aracı çalıştırırken bir sıkıntı yaşamamak için akü, elektrik ve ateşleme sistemlerinin kontrolünü yapmak gerekiyor. Fren takımlarının kontrolü de bu dönemde önem arz ediyor. Cam suyu, silecekler de yağışlarla birlikte önemli bir ayrıntı olarak öne çıkıyor. Aynı şekilde yaz döneminde de genel klima bakımlarını yaptırmak gerekiyor. Bunun yanında lastik ve ön düzen bakımları her dönemde büyük önem arz ediyor. İçinde bulunduğumuz dönem çoğunlukla kış bakımlarının yapıldığı bir dönem. Bir de öğrenci servisinde kullanılan servis araçlarının genel bakımları ve ani oluşabilecek arızalarının hızlı bir şekilde giderilmesi gereken bir dönem. Bizim işlerimiz de bu alanlarda yoğunlaşmış durumda.
Peki Fevzi bey ortalama bir aracın kışlık bakım maliyetine kadardır?
Bu maliyetler için net bir şey söylemek mümkün değil. Aracın durumuna göre değişkenlik gösterir. Bir araç eğer çok yıprandıysa bakım maliyetleri yapılacak işlemin artmasına bağlı olarak artacaktır. Ama bakımları düzenli olarak yapılan, düzgün bir şekilde kullanılan aracın kışlık bakım maliyetleri çok fazla olmayacaktır. Küçük bir arıza zamanında giderilmezse büyür ve daha maliyetleri bir hal alır. Yine zamanında yapılmayan bakımın da maliyeti yüksek olacaktır. Bu nedenle ben müşterilerime araçlarının dönemsel bakımlarını eksiksiz ve zamanında yaptırmalarını tavsiye ediyorum. Bir aracın bakım maliyeti 300 liradan başlar. Bu aracın durumuna göre artar bin liraya kadar çıkabilir.
Son dönemde döviz kurlarının yükselmesi birçok sektöre etki etti. Araç yedek parçalarının çoğunlukla dövize endeksli olması size nasıl yansıdı?
Döviz kurlarında özellikle son dönemde meydana gelen hızlı artış, oto yedek parça sektörünü anında etkisi altına aldı. Yedek parçadaki artış gerçekten hissedilir düzeyde oldu. Tabi yedek parça fiyatlarındaki artışı ister istemez biz de müşterilerimize yansıtmak durumunda kaldık. Bu sürecin sıkıntılı bir süreç olduğunu biliyoruz. Bu nedenle müşterilerimize en asgari ölçekte yansıtmaya çalışıyoruz. İnşallah sıkıntılı süreçleri de en kısa zamanda atlarız.
Günlük kaç aracın bakımı yapılıyor burada?
Günlük 15 ile 30 arasında bir araç sirkülasyonu oluyor servisimizde. Tabi bunların hepsi kışlık bakım için gelen araçlar değil. Farklı arızalar nedeniyle gelen araçlar da oluyor. Mümkün olan en hızlı şekliyle araçları onarıp sahiplerine teslim ediyoruz.
Servis ekibiniz kaç kişiden oluşuyor?
Burada 16 kişilik bir ekibimiz var. Bu arkadaşlarımızın tamamı kendi alanlarında işinin ehli ve uzman kişilerden oluşuyor.
Sanayilerin genel sıkıntısı çırak bulamamaktır. Sizce bu sorun nasıl çözüme kavuşturulabilir?
Meslektaşlarımızın yaşadığı çırak sorununu aynen biz de maalesef yaşıyoruz. Çünkü çırak yetişmiyor. Aileleri çocuklarının sanayiye gelmesini istemiyor. Bu nedenle çırak kıymete bindi. Sanayiye gelenlerin yaş ortalaması sürekli yükseliyor. Bunda eğitim sisteminin doğrudan etkisi olduğunu düşünüyorum. Önceden zorunlu eğitim 5. sınıfa kadardı. Öğrenci ilkokulu bitirdikten sonra okumak istiyorsa okuluna devam eder; okumak istemiyorsa sanayiye verilir, ustasının yanında eğitimini alırdı. Zorunlu eğitimin 8 yıla çıkmasıyla birlikte çocuk daha ileri yaşlarda okuldan mezun oldu. Yaşı büyüdüğü için annesinin babasının sözünü de dinlemeyip sanayiye de gelmez oldu. Gelenlerin de büyük bölümü ustasına itaat etmez hale geldi. Diğer yandan mesleki ortaokullar ve meslek liseleri ile sürekli irtibat halindeyiz. Oralardan öğrencilerin gelip burada istihdam olmalarını ve mesleği uygulayarak öğrenmelerini sağlamaya çalışıyoruz. Ama bundan da netice alamıyoruz. Haftanın üç günü okula gitmek zorunda. Cumartesi günü dört gözle beklediğimiz çocuk gelmiyor. Bu adam da benim işime yaramıyor. Tabi eğitim sistemi sonrasında yine değişti 4+4+4 geldi ama bu da fayda etmedi. Ağaç yaşken eğilir derler ya, 16-17 yaşına gelmiş delikanlıyı ben ne kadar eğip bükebilirim ki? Eğilme yaşını geçmiş olanlar geliyor. Tam asi zamanlarında geliyorlar, geldikleri gibi de gidiyorlar. Saygıyı ve sevgiyi de kaybeder olduk. Bence eski sisteme yeniden dönülmeli.
Fevzi bey, araç sahiplerine bakımlar konusunda dikkat edilecek hususlara ilişkin neler söylersiniz?
Ben öncelikle bir sanayici esnafı olarak şunu belirtmek isterim ki, araçlarınızın bakımlarını kesinlikle aksatmayın. Bugün aracınızın bakımını aksatırsanız, yarın aracınız da sizi aksatır. Hiç ummadığınız bir yerde aniden durur kalır, yolda bırakır. Önümüz kış. Özellikle kış mevsiminde büyük problemler yaşamak istemiyorsak araçlarımızın bakımlarını kış öncesinde eksiksiz bir şekilde yaptırmalıyız. Kış öncesinde lastiklerinizi kesinlikle kontrol ettirin, kış lastiklerinizi taktırın. Kışın hava sıcaklığı sıfırın altına düşeceği için motor suyunun donması kaçınılmazdır. Suyun donmaması için de antifriz kullanmak gerekir. Antifriz varsa bile kontrol ettirin ve sıcaklık derecesini ölçtürün. Aracınızın aküsünün iyi olduğundan, marş ve şarj dinamolarınızın sağlam olduğundan emin olun. Aracınızın fren ve debriyaj balatalarını kontrol ettirin. İnanın zarar etmezsiniz. Sonuçta ne yaptıysanız kendi aracınıza ve kendiniz için yapmış oluyorsunuz.
Son olarak okul servis araçlarının da bakımlarını yapıyorsunuz. Servis aracı sahiplerine neleri tavsiye edersiniz?
Servis aracı sahipleri ya da şoförleri can taşıdıklarının farkında ve bilincindeler. Bu nedenle araçlarının bakımı konusunda daha hassas davranıyorlar. Tabi servis araçlarının bakımları da denetim altında. Onlar burada yaptıkları bütün bakım hizmetlerini faturalandırdıktan sonra muayene istasyonuna götürüp işletiyorlar. Belli dönemlerde bakımlarını yaptırdıklarına dair gidip bilgi vermeleri gerekiyor. Servisçiler de bu açıdan gerçekten dikkatliler. Şahıs arabasından daha bakımlı araçları var diyebilirim.
METE ALİ MAVİŞ