Adı yerel ağızla Gilisıra, tarih kayıtlarında Kilistra, yerel yönetim kararıyla Gökyurt olan Konya’nın turistik değeri en yüksek yerleşim yerlerinden birini sütunlarımıza konuk ediyoruz bugün. Kaya mağaralarıyla dikkat çeken ve Hıristiyanlık inancının önemli duraklarından olan Gökyurt’u, Kilistra Kültür ve Turizm Derneği Başkanı Lütfi Karacan’dan dinledik.
Derneğiniz hangi tarihte, kimler tarafından kuruldu?
Kilistra antik harabelerinin 1993 yılında birinci derece sit alanı olarak tescillenmesi ve kaya oyması bazı mekânlarda kurtarma kazıları yapılmaya başlaması üzerine Konya’da yaşayan Kilistralı’ların girişimi ile İstanbul, Ankara’da yaşayan köylüler ile birlikte Kilistra Kültür ve Turizm Derneği kurulmuştur. 2002 yılında kurulan derneğin kuruluşuna emekli öğretmen Ragıp Kadıoğlu öncülük etmiştir. Bu dönemde Kadir Çelik ve Şahin Dinçer dernek kuruluş ve faaliyetlerine destek olmuşlardır.
Derneğinizin kuruluş amacı, faaliyet alanları nelerdir?
Kilistra Kültür ve Turizm Derneği’nin iki temel kuruluş amacı bulunmaktadır. Bunlardan birincisi Kilistra köyü yerleşim alanı ve çevresinde yer alan tarihi kalıntıların korunması, turizme kazandırılması ve tarih bilincinin oluşturulmasıdır. Çünkü M.Ö. 2000’li yıllardan bu yana Asurlular, Hititler, Lidyalılar, Persler, Pergamon Krallığı, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular, Karamanoğulları ve Osmanlıların hâkimiyetinde kalarak günümüze ulaşmış olan Kilistra'da antik kaya oyma yerleşim alanlarının üzerine, Osmanlı döneminde yeni bir yerleşim alanı kurulmuştur. Bu tarihi kalıntıların korunması ve temizliği devlet kurumları ile birlikte bir sivil toplum katılımını gerekli kılmıştır. 1987’de Konya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Kararı ile I. Derece Arkeolojik Sit Alanı ilan edilen Kilistra, Osmanlı dönemi eserlerini de kapsayacak şekilde 2001'de Kentsel Arkeolojik Sit Alanı olarak kabul edilmiştir. Kilistra, sit alanı olarak yasal korumaya alınmış olmasına rağmen; köyden kente göç sürecinde boşalan geleneksel Türk mimarisi taş evlerin bakımsızlık nedeniyle yıkılması, hazine arayıcıların arkeolojik eserlere verdiği zararlar, koruma amaçlı imar planının uzun yıllardır tamamlanamamış olması gibi nedenlerle sürekli kan kaybetmiştir. Bu nedenlerle tarihi yapıların ve günlük yaşamın sürdüğü ev ve müştemilatlarına acil müdahale gerekmektedir. Dernek, Belediyeler, İl Kültür Müdürlüğü ve köy muhtarlığı ile işbirliği halinde bu sorunların çözülmesi için çalışmaktadır. Bu çalışmalar kapsamında belediye ile birlikte çalıştay düzenlenmiştir.
Derneğin ikinci faaliyet alanı ise köy başta olmak üzere, Konya, İstanbul, Ankara, İzmir’de yaşayan Köylüler arasında haberleşme, acı ve tatlı günleri birlikte paylaşmaktır. İstanbul’da yaşayan Kilistralılar İstanbul’da ayrı bir dernek kurmuşlardır. Dernekler Kilistralıların yardımlaşma, dayanışma, geleneklerin yaşatılması ve hemşerilik bilincinin diri tutulması için çalışmaktadır. Bu amaçla iftar yemeği organizasyonları, çay etkinlikleri ve ziyaretler sürdürülmektedir. Ayrıca köylülere gelişmeler hakkında bilgi vermek amacı ile SMS sistemi oluşturulmuştur. Covid-19 salgını öncesinde her yıl köyde, dışarıda yaşayan hemşerilerin bir araya geldiği bir şenlik programı gerçekleştirilmekteydi. Ancak 2019 sonrasında bu programlar gerçekleştirilememiştir. Kilistra Kültür ve Turizm Derneği’nin çalışmalarının duyurulduğu ve tanıtım sağlaması amaçlanan http://www.kilistra.org.tr/ web adresi yayınını sürdürmektedir. Web sitesinde köyün gelenekleri ile ilgili Kilistra’nın yaşayan hafızası olarak değerlendirilen gazeteci-yazar İsmail Detseli Bey’in yazıları önemli bir işlevi yerine getirmektedir. Mehmet Gündoğdu tarafından ise gazetelerde Kilistra’daki tarihi kalıntılar ile ilgili haber ve bilgilendirici araştırmalar kaleme alınmıştır. Bu çalışmaların tamamı web sayfamızda yayınlanmaktadır.
Derneğin mevcut yönetim kuruluna dair bilgiler verir misiniz?
Kilistra Kültür ve Turizm Derneği’nin yönetim kurulu başkanlığını bendeniz Lütfi Karacan deruhte ediyorum. Dernek yönetimimiz Konya’da ikamet eden Kilistralılardan oluşmaktadır. Farklı meslek guruplarından kamuda çalışan, esnaf, sanayici vb. geniş katılımlı bir yönetim kurulu görev yapmaktadır. Dernek yönetim Konya’da eğitim almakta olan öğrencilere katkı sağlamayı, hastalık ve olumsuzlukla karşılaşılan durumlarda hemşerilerine maddi ve manevi destek sağlamayı amaçlamaktadır.
Yörenizde geleneksel hale getirdiğiniz organizasyonlarınız var mı, varsa bunlar hakkında bilgi verir misiniz?
Periyodik olarak gerçekleştirilen iki organizasyonumuz bulunmaktadır. Bunlar Covid-19 salgını öncesinde her yıl haziran ayı başında Kilistra’da gerçekleştirilen köy şenlikleri ve her ramazan Konya’da düzenlenen iftar organizasyonlarıdır…
DEVAM EDECEK
MUSTAFA GÜDEN
