Meslek yasası, bahsi geçen mesleğin tanımını yapan, meslek sahibinin görev ve yetkilerini resmi olarak belirten, mesleki yetkiyi yalnızca meslek elemanlarına veren, yasada belirtilen standartlarla hizmet alan kişilerin de yasal haklarını koruyan ve düzenleyen kararlardır.
Ülkemizde psikologların resmi, mesleki ve görev tanımlarını belirten bir meslek yasası halen bulunmamaktadır. Bu durum her ne kadar karışıklıklara sebep olsa da günümüzde çeşitli bakanlıkların mevzuatlarında psikologların iş ve görev tanımları yapılmıştır.
Psikoloji bilimi toplumda her ne kadar klinik psikoloji alt dalıyla tanınsa da içerisinde adli psikoloji, endüstriyel psikoloji, gelişim psikolojisi, sağlık psikolojisi, deneysel psikoloji, trafik psikolojisi, sosyal psikoloji gibi birçok alt dala sahiptir. Bu alt dallardan herhangi birinde uzmanlaşan psikologlar alanının gerektirdiği görevleri yapmakla yükümlüdürler.
Neden Meslek Yasası Gerekli?
Her meslek, kendine ait meslek yasası sayesinde meslek elemanlarını ve hizmet verdiği kişileri korumayı, görev ve sorumluluklarının yasal olarak belirlenmesini, mesleğini en sağlıklı şekilde yerine getirmeyi amaçlar.
Psikologlar, uzun bir süredir kendilerine ait bir meslek yasaları olması için çalışmalar yürütmektedir. Bu süreçte etkin bir şekilde çalışmalar gerçekleştiren Türk Psikologlar Derneği, yasanın çıkması için meclise çeşitli önergeler sunmuştur.
Psikoloji mesleğinde yaşanan alan sömürüsü; yalnızca psikologların sorunu değildir, bir toplumsal sorundur. Psikologlar, psikoloji lisans sürecinde etik yönetmeliğine uygun eğitim alırlar. Türk Psikologlar Derneği Etik Yönetmeliğinin 2. Maddesi’ne göre psikologlar ‘YARARLI OLMAK VE ZARAR VERMEMEK’ ilkesinden sorumludurlar. Ancak psikolog, psikiyatrist ya da psikolojik danışma ve rehberlik (klinik psikoloji yüksek lisansı ile) mezunu olmayan kimsenin ruh sağlığı açısından yararlı olmak ve zarar vermemek ilkesini benimsemesi oldukça güçtür.
Psikologların tüm çalışma alanlarını kapsayan, geçerli bir meslek tanımı yoktur. Bu durum psikologların çalıştığı iş yerlerinde/kurumlarda uzmanlaştığı alanla alakalı görevini yerine getirirken amirlerinin görev tanımları dışında beklentiye girmesine ve dolayısıyla çatışmaya yol açar. Bunların yanı sıra;
Yasalarla düzenlenen bir mesleki sınırlılığımız olmadığı için mesleğin kötüye kullanım riski ortaya çıkmaktadır. Meslek yasasının bir amacı da mesleği icra eden meslek elemanlarının yetki ve görevlerini belirlemektir. Belirlenmemiş ve sınırlandırılmamış bir meslek alanda bireysel kazançlar devreye girebilir ve kötüye kullanım görülebilir. Görev ve yetki tanımı yapılmış psikologlar için, meslek yasası şarttır.
Psikoloji bir bilim dalıdır. Psikoloji lisans eğitimi olmadan alınan eğitimler, psikolog unvanı vermez. Eğer bir terapi sürecine girecekseniz, terapistin lisans eğitimini sorgulayıp diplomasını görmek isteyebilirsiniz.
