İsrail’in 13 Haziran’da İran’a başlattığı saldırılara ABD’nin de dahil olmasıyla Orta Doğu’da ipler gerildi. İsrail’in saldırı sonucunda Nükleer Bilimiyle ilgilenen 6 Bilim insanı ve çok sayıda vatandaş hayatını kaybetmişti. İran İsrail’e karşı sessiz kalmayıp misilleme füze atışları başlatarak Tel Aviv gibi İsrail’in önemli noktalarına füze saldırıları yapmıştı. Nükleer silaha sahip olduğunu öne süren İran saldırılara sadece füze ile karşılık vermekle kalmadı. Dünya ekonomisinde önemli yer olan Hürmüz Boğazı’nı kapatma kararı aldı
Savaşın her geçen gün büyümesi olası ekonomi krizine kapı aralarken İran dünya ekonomisini etkileyecek kritik kararı onayladı. ABD'nin İran'ın nükleer tesislerine yönelik gerçekleştirdiği saldırıların ardından, küresel petrol taşımacılığı açısından kritik öneme sahip Hürmüz Boğazı'nın kapatılacağı yönünde karar alındığı ilan edildi. İran Meclisi'nin Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasına onay vermesi, dünya enerji piyasasında büyük bir tedirginliğe yol açtı. Her gün 20 milyon varil petrolün geçtiği boğazın kapanması, küresel ölçekte bir krizi tetikleyebilir.
Orta Doğuda bulunan Hürmüz Boğazı, konum olarak kritik noktada yer alması dünya ekonomisinde büyük sekteye uğratabilir. Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Dubai, Suudi Arabistan gibi petrol devi ülkeler, petrollerini dünya pazarına Hürmüz Boğazı’ndan servis ediyordu.
İran’ın aldığı karar sonrası petrol fiyatında rekor seviyede yükselme oldu. İran’ın Hürmüz Boğazını kapatma kararının ardında neler yatıyor?
İran, Hürmüz Boğazını kapatarak küresel deniz taşımacılığı üzerindeki coğrafi avantajının, petrol piyasalarında şok yaratma, petrol fiyatlarını yükseltme, enflasyonu artırma ve Trump'ın ekonomik planını çökertme gibi etkiler yaratma peşinde.
Petrol ticaretinin kilit noktası olan Hürmüz Boğazının İran tarafından kapanması dünya ekonomisinde nasıl etki yaratacağı merak konusu olmuşken en çok etkilenecek ülkeler arasında Uzak Doğu ülkeleri yer aldı.
Çin, İran petrolünün en büyük alıcısı konumunda. 2025'in ilk çeyreğinde bu boğazdan günde 5.4 milyon varil petrol tedarik etti. Hindistan ve Güney Kore ise sırasıyla 2.1 milyon ve 1.7 milyon varil günlük ithalat gerçekleştirdi. Buna karşılık, ABD ve Avrupa aynı dönemde sırasıyla sadece 400 bin ve 500 bin varil petrol ithal etti.
Petrol ticareti durursa Türkiye nasıl etkilenir?
Türkiye bulunduğu jeopolitik konumdan dolayı her savaştan en çok etkilenen ülkelerden biri. İran’ın Hürmüz Boğazını kapatma kararı sonrası petrol ticareti durdu ve petrol fiyatlarında ani yükseliş yaşandı. Türkiye’nin İran’la olan anlaşmaları merak konusu olurken yetkililerden art arda açıklama geldi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkiye’nin bu krizden doğrudan etkilenmeyeceğini söyleyerek, “2019'dan beri İran'dan herhangi bir petrol alımı yapmıyoruz. İran'dan sadece doğalgaz alıyoruz. Hürmüz’den geçen petrolün toplam ithalatımızdaki payı %20 civarında. Gabar’dan ihtiyacımızın %8’ini karşılıyoruz. Bunlar ikame edilebilir kaynaklar.” dedi
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu da Hürmüz Boğazı’nın kapanmasıyla, yalnızca enerji değil, ticaret hatları açısından da yeni alternatiflerin önemine dikkat çekerek, “Bugün İsrail'in İran’a saldırmasıyla Hürmüz Boğazı'nın kapatılması konuşuluyor. Tek bir hatta bağlı kalmamalıyız. Orta Koridor ve Kalkınma Yolu gibi projelere ağırlık veriyoruz.” dedi