Mevlana Haftası ve Mevlana’yı Anma etkinlikleri kapsamında 7-17 Aralık tarihlerinde dünyanın birçok noktasından vatandaş, Mevlana Türbesini ziyaret için Konya’ya geliyor. Bu kapsamda yapılan etkinliklerle Türkiye’nin gündemine oturan ve asıl ismi Celâleddin Muhammed Rumi olan 13. yüzyıl tasavvufçusuna ‘Mevlana’ demenin ne kadar doğru olduğu, sıkça sorulan sorular arasında yer aldı.
KUR’ANDA ALLAH İÇİN ‘MEVLANA’ DENİLMİŞ
Türkçede ‘Allah’ anlamına gelen ve Arapça bir kelime olan ‘Mevla’ kelimesini de içermesi sebebiyle akıllara takılan ‘Mevlana demek caiz olur mu’ sorusunu, Emekli Müftü Yardımcısı Mehmet Emin Parlaktürk cevapladı. Bakara suresinin son ayetinde geçen ‘Mevlânâ’dan kastın ‘Allah’ olduğuyla birlikte, insanlara ‘Mevlana’ demenin doğruluğunun tartışıldığını ve Mevlana Haftası sebebiyle çokça sorulduğunu söyleyen Parlaktürk, Mevlâ kelimesinin Arapçada çok anlamlı bir kelime olup sözlükte ‘Rab, efendi, sahip, malik, dost, yâr, arkadaş, yardımcı, lütuf ve ihsanda bulunan, iyilik yapan, köle azat eden, azat olmuş köle, bir işi gören, idare eden’ gibi birçok farklı anlama geldiğini belirtti.
‘BİZİM DOSTUMUZ’ ANLAMINA GELİYOR
Çok anlamlı bir kelime olduğu için Mevlana kelimesinin cümleye göre değişiklik gösterdiğini belirten Parlaktürk, bu kapsamda kelimenin Kur’an’da da hem Allah hem de insanlar için kullanıldığını örneklerle açıkladı. Parlaktürk, kelimenin kökünün ‘dost’ anlamına gelen ‘Mevla’ olduğunu ve sonuna gelen ‘biz’ anlamındaki ‘nâ’ zamiriyle birlikte ‘Bizim Dostumuz’ anlamında kullanıldığını söyledi.
Allah için ve diğer varlıklar için kullanılan ‘Mevlana’ kelimesine Kur’an’dan örnek veren Parlaktürk,
“Kelimenin Allah için kullanıldığına Kur'an'dan bir kaç örnek verelim:
Enfal Suresinde ‘Biliniz ki, Allah sizin Mevlâ’nız (sahibiniz) dir. O ne güzel mevlâ (sahip) ve ne güzel yardımcıdır!’
Bakara Suresinde ‘Sen bizim Mevlâ’mızsın.’
Tevbe Suresinde ise ‘O, bizim Mevlâ’mızdır.’ şeklinde kullanılmıştır.” dedi.
İNSANLAR İÇİN DE KULLANILMIŞ
Mevlâ kelimesinin, Kur'an'da Allah dışındaki varlıklar için de kullanıldığına örnek veren Parlaktürk,
“Hac suresinde ‘O kişi, zararı yararından daha fazla olan olan birine yalvarır. (O yalvardığı) ne kötü bir dost [mevlâ], ne kötü bir arkadaştır!’
Duhan Suresinde ‘O gün (kıyamette), mevlânın mevlâya (dostun dosta) hiçbir faydası olmaz, kendilerine yardım da edilmez.’
Nahl Suresinde ise ‘Allah iki adamı da misal verir: onlardan biri elinden hiçbir şey gelmeyen bir dilsizdir. O mevlâsının (efendisinin) sırtında sadece bir yüktür.’ Gibi kullar için kullanılmış.” ifadelerine yer verdi.
BAŞKA ALİMLERİN LAKABINDA DA KULLANILMIŞ!
Bu kapsamda çıkarılacak sonucun ‘amellerin niyetlere göre olduğu’ kanısından yana olduğunu ifade eden Müftü Parlaktürk, Diyanet Din İşleri Yüksek Kurulu’nun fetvasına göre, ‘Mevlânâ’ kelimesinin insanlar için kullanılabileceğini söyledi. Parlaktürk, ‘Mevlana’ kelimesinin Allah için kullanıldığında ‘Rabbimiz’; insanlar içi kullanıldığında ‘dostumuz’ anlamını taşıdığını da ekleyerek, “Celâleddin Rûmi'den başka Mevlânâ lakabıyla anılan İslam âlimleri de vardır: Mevlânâ Şibli Numanî, Mevlânâ Lutfi, Mevlânâ Halid-i Bağdadî gibi.” diye konuştu.
