Türkiye Yazarlar Birliği Konya Şubesi, dünyaca ünlü Kırgız yazar Cengiz Aytamtov’un 14. Vefat yıl dönümünde “Cengiz Aytmatov’un Eserlerinin Rusça’ya çevrilmesindeki Sorunlar” konulu bir konferans düzenledi. Kültür Bakanlığı ile yürüttüğü Doğu Batı Arasında Anadolu Kültür Projeleriyle bilinen yazar ve yönetmen Ömer Erdoğan’ın konuşmacı olduğu konferansı Salih Sedat Ersöz yönetti. Rusya’nın istihbarat verileri toplamak için bütün metinleri Rusça’ya çevirdiğini ve Aytmatov’un eserlerinden de bu çeviriler sırasında İslâm’a ve Türklüğe dair metinlerin kaldırılıp Türk ve İslam gelenek ve göreneklerine aykırı bazı metinlerin ilave edildiğini anlatan Ömer Erdoğan “Aytmatov başta bunu kabul etti. İyi ki de kabul etti, yoksa yok olup giderdi. Ama sonra kendisi Rusça yazmaya başlayınca onun gerçek kişiliği anlaşıldı” dedi. Erdoğan şunları anlattı: ‘’Çalışmalarımızda Türkiye’deki Aytmatov algısını dünyadaki Aytmatov algısıyla mukayese edince Cengiz Aytmatov’u olması gereken yerin dışında bir yere konumlandırmaya özenle çaba harcandığını gördük. Bu aslında, Aytmatov’u paçasından tutup aşağıya çekmek gibi bir şey… Bir de Aytmatov’un eserlerindeki tercüme sorunları ve bilinçli hatalar, bilerek kısaltmaları karşılaştırmalı edebiyat çalışmamızda görmüş olunca, Kırgızistan Cengiz Aytmatov Enstitüsü El Yazmaları Bölüm Başkanı Asel İsayeva Hanım ile Aytmatov’un Kırgızca yazmış olduğu eserlerinin tercümesini çalışmaya karar verdik. İmkan kısıtlıydı sadece Cemile adlı kitabı üzerinden çalıştık. Stalin’den sonra yeniden yumuşak sosyalizme geçiş kararı verildiğinde her ulusun Sovyet Rusya ile ilişkisini barışık hale getirmek için 1950’nin ikinci yarısı itibariyle edebiyat metinleri ayrıştırılıp öne çıkarılarak bunların üzerinden toplumsal mühendislik hedeflendi. Kırgızistan’da metni öne çıkanlardan biri Cengiz Aytmatov’du. O yıllarda her ne kadar Rusya Aytmatov’a vatan haini muamelesi çekiyor olsa da; o günkü Stalin yönetimine itiraz ediyordu, bir devlet memuru Aytmatov’un metinlerini tercüme etmekle görevlendirildi. Devlet bu kişiden; metinlerden İslam’a ait olan bilgileri ve Türk atasözlerini çıkarmasını istiyordu. Aytmatov bunu kabul ediyorsa metnin geriye kalan kısmını Rusça’ya tercüme edin ve Rusça’dan batıya doğru yayılsın, dediler.’’
HABER MERKEZİ
