Türkiye’de emekliler, yaşanan ekonomik kriz pastasından en büyük payı almaya devam ediyor. Ekonomi Uzmanı Prof. Dr. Işıl Fulya Orkunoğlu ise, emeklilik sonrası çalışan gelirlerindeki düşüşün, birçok çalışanın emekli olmayı geciktirmesine ya da yaşam standardını düşürmemek için emekli olsa da çalışmaya devam etmesine neden olduğunu dile getirdi. Prof. Dr. Işıl Fulya Orkunoğlu, emeklilik sonrası çalışan gelirlerindeki düşüşün neredeyse yüzde 50’yi bulması ve özellikle Türkiye’deki gibi yüksek enflasyon oranlarına sahip ülkelerde geçim sağlayabilmek isteyen emeklilerin gelirlerinin, yüksek vergi oranları ve enflasyonun neden olduğu fiyat artışlarıyla günden güne erimesinin; emeklileri gelir bakımından ailelerine muhtaç duruma getirdiğini söyledi.
EMEKLİLERİN MİLLİ GELİRDEN ALDIĞI PAY DÜŞTÜ
2024 Dünya Nüfus İstatistiklerine göre; Türkiye’nin 85 milyar insanla dünya en yüksek nüfuslu ülkeler ilk 20 sıralamasında 18. sırada yer aldığını kaydeden Orkunoğlu, “TÜİK’in ‘İstatistiklerle Yaşlılar’ konulu verileri incelendiğinde; Türkiye’de 2021 yılında emekli/yaşlı ve dul/yetim maaşlarının gayrisafi yurt içi hasıladan (GSYH) aldığı pay yüzde 6,1 iken, Avrupa Birliği (AB) ortalaması yüzde 13’tü. Türkiye’de emeklilerin nüfus oranı artarken, emeklilerin milli gelirden aldığı pay da düştü. Emekli maaşlarının GSYH oranında Türkiye, 36 Avrupa ülkesi içinde sondan ikinci sırada. Öte yandan sosyal koruma yardımlarının payı 2020 yılında yüzde 12,8’den 2022’de yüzde 8,2’ye düştü” diye kaydetti.
ARADA UÇURUM VAR!
Sonuç olarak; Türkiye’de pek çok emeklinin maaşları ve diğer ülkelerle arasındaki uçurum dikkate alındığında karşılaşılan tabloda; yabancı emeklilerin Türk emeklilere göre dünya turuna çıkıp çalışma hayatı sürecinde yapamadıkları pek çok etkinliği yaparak daha keyifli birer emeklilik dönemi geçirdiklerini söyleyen Orkunoğlu, Türk emeklilerin geçim sağlama derdinden, hayat pahalılığına ekonomik anlamda uyum sağlayamadıklarından tatil ve diğer eğlence aktivitelerini yapamadıklarına işaret etti. Türkiye’de emeklilere verilen emeklilik maaşının oldukça yetersiz olduğunu vurgulayan Orkunoğlu, şunları ifade etti: “Dolayısıyla kişilerin emekli olduktan sonra maaşlarının neredeyse yarı yarıya düşmesi ve emekliliğinde kişilerin geçinebilmeleri, yaşam standartlarının çok düşmemesi için yeniden çalışmalarını gerektiriyor. Emeklilerin çalışma hayatları boyunca verdikleri çabaların takdiri ve en doğal hakları olarak insana yakışır şartlarda yaşlılık zamanlarını refah içinde geçirmelerine imkan verecek şartların tesisinin sosyal devlet olmanın gereklerinden biri olduğu rahatlıkla söylenebilir. Ayrıca Türkiye’de verilen sosyal yardım harcamaları içinde emeklilere verilen payların ilgili harcama kalemleri içinde en yüksek düzeyde görünse de diğer ülkelerdeki verilerle karşılaştırıldığında genellikle son sırada yer aldığı görülüyor. Bu durumun da iyileştirilmesi gerekiyor. Ayrıca 2024’te bayram ikramiyesi olarak Kurban ve Ramazan Bayramlarında emeklilere 3 bin liranın verilmesi güzel bir uygulama olsa da emekliler açısından bütçeden ek ödemeler yerine asli maaş ödemelerine yansıtılacak ödemelerin çok daha ekonomik refah sağlayıcı etki doğuracağı düşünülüyor.”
