Kolekalsiferol olarak da bilinen D Vitamini yağda çözünen bir vitamindir. Besinlerde doğal olarak bulur. Besinlerden alınan D vitamini biyolojik olarak inaktiftir ve aktivasyonu için vücutta iki hidroksilasyona uğraması gerekir. Güneş ışığından gelen ultraviyole (UV) ışınların cilde çarpmasıyla D vitamini sentezi tetiklenir ve endojen olarak üretilir. Mevsimsel sezon, günün saati, bulut örtüsü, duman, cilt melanin içeriği ve güneş koruyucu kremler UV radyasyonuna maruz kalma ve D vitamini sentezini etkileyen faktörler arasındadır.
UVB ışını sayesinde D vitamini deriden sentezlenir. UVB radyasyonu camdan nüfuz etmez, engelle karşılaştığında dağılır. Bu nedenle iç mekanda bir pencereden güneş ışığına maruz kalmak D vitamini üretimini engeller. Fazla miktarda UVA ışınlarına maruz kalmak ise cilt için tehlikelidir. Bu nedenle süre kontrolü yapılmalıdır.
Beslenme ile kısıtlı miktarda D vitamini alınması ve doğru olmayan güneşlenme gibi nedenlerden dolayı D vitamini eksikliği toplumda yaygındır. Peki takviye olarak D vitamini kullanımı için en iyi zaman nedir? Bağırsakta aynı anda yağ bulunması D vitamini emilimini arttırır. Bu nedenle yağlı beslenmeden sonra D vitamini takviyesi kullanımı daha uygundur. Ya da naturel sızma zeytin yağı ile birlikte D vitamini takviyesi kullanımı tercih edilebilir.
D vitamini takviyesi seçerken nelere dikkat etmek gerekir? Öncelikle GMP standartlarında üretilmiş, üstün kalite sistem sertifikalarına sahip marka tercih edilmelidir. Ayrıca etiket dikkatlice kontrol etmeli ve sentetik katkı maddeleri, sentetik koruyucuları içerip içermediğine bakılmalıdır. Besin takviyelerinde ürün içeriğini korumak, stabilitesini sağlamak için çeşitli koruyucular (andtioksidanlar) kullanmak gereklidir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken temiz etiketlemeye uygun bileşenlerin tercih edilip edilmediğidir. Genellikle BHA (Butillendirilmiş Hidroksi Anisol) ve BHT (Bütilat Hidroksi Toluen) gibi sentetik koruyucular D vitamini takviyelerinde kullanılmaktadır. Etiketlemede “BHA ve BHT içermez” ibareli ürünlerin tercih edilmesi önemlidir. Bu koruyucular yerine antioksidan olarak E vitamini içeren D vitamini takviyesi tercih etmek daha uygun olacaktır. Günlük önerilen dozun günlük ihtiyacı karşılayacak değerde D vitamini içeriyor olması kontrol edilmelidir.
D vitamini takviyeleri damla ve kapsül gibi farklı farmasötik formlar bulunmaktadır. Çocuk ve ileri yaşta damla formu, yetişkin kişilerde ise kapsül kullanımı daha çok tercih edilmektedir. Damla formunda kullanım sağlandıktan sonra kapak sıkıca kapatılmalı ve güneş görmeyen alanda orijinal ambalajında saklanmalıdır. Kapsül formu kullanım kolaylığı sağlaması ve hijyenik olması sebebi ile yetişkinler tarafından daha çok tercih edilmektedir.
REFERANSLAR
1. Armas LA, Hollis BW. Heaney RP. Vitamin D2 Is Much Less Effective than Vitamin D3 in Humans. J Clin Endocrinol Metab.2004; 89(11): 5387-5391.
2. Romagnoli E., Mascia ML., Cipriani C. Short and long-term variations in serum calciotropic hormones after a single very large dose of ergocalciferol (vitamin D2) or cholecalciferol (vitamin D3) in the elderly. J Clin Endocrinol Metab. 2008 Aug;93(8):3015-20. doi: 10.1210/jc.2008-0350. Epub 2008 May 20.
3. https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/
Uz. Bio. Nazan Güven
