Çumra (1926 Öncesi) ve İç mahalle doğumlu olan Milletvekilleri
Çumra (1926 öncesi) ve iç mahalle doğumlu olan altı İçeriçumralı milletvekili vardır. Bilindiği gibi Çumra ilçe olduğunda yerleşim yeri bu günkü İçeriçumra’dır. Çumra ilçe olduktan sonrada bir süre buradan idare edilmiş, ancak o yıllarda ulaşımın tren yoluna bağımlı ve sulama tesislerinin bu günkü Çumra’da olması nedeniyle ilçe merkezinin bu günkü merkeze taşınması üst idare tarafından uygun görüldüğünden Çumra’ya taşınmıştır. Yerleşim yeri olarak iki Çumra olunca eski yerleşim yeri İç Mahalle adını almıştır.
Bu eski yerleşim yerinin tren yoluna göre içeride kalması nedeniyle buraya “İç mahalle” ismi verilmiştir. Çumra ilçe olduktan sonra eski Çumra bugünkü İçeriçumra Çumra’nın 30-31 yıl süreyle İç Mahallesi olmuştur (1927-1957).
Cumhuriyetin ilk yıllarında tarımda, ulaşımda ve ticarette demiryollarının daha sonraları ise karayollarının çok önemli katkısı vardır. 1952 yılında NATO yolu olarak yapılan Konya-Karaman-Mersin kara yolu ulaşımın artmasına, ulaşımda ağırlığın karayolları ulaşımına kaymasına ve İçeriçumra’nın cazip hale gelmesine neden olmuştur.
Çumra’nın arazisinin çoğuna sahip olan ve yönetiminde görev alan bazı iç mahalleliler o günkü şartlarda baba ocağı, arazi kullanımı, eski bir yerleşim yeri olması, tarihi bağlarını koparmama gibi düşüncelerden dolayı Çumra’dan ayrılarak ayrı bir idari bir yönetim kurmayı uygun görmüşlerdir. İç Mahalle’de referanduma gidilmesi istenilmiş ve 1956 yılında yapılan referandum ile belediyelik olma kararı alınmıştır. Referandum sonrası alınan kararla 14 Nisan 1957 tarihinde İçeriçumra Belediyesi kurularak Çumra’nın iç mahallesi olmaktan çıkılmıştır. Belediye olarak bilinen bugünkü ilçe merkezi olarak Çumra ismiyle ve “İç Mahalle” yeni idari şekliyle kayıtlara girince aynı isimle iki Çumra olmuştur. Eskiden Çumra olarak bilinen bu yeni belediyelik yere geçmişten kopmamak ve o yılların ulaşım ağı olarak kullanılan tren yoluna göre içeride kalması nedeniyle buraya İçeriçumra Kasabası ismi verilmiştir. Böylece eski yerleşim yeri olan Çumra, ilçenin mahallesi olmaktan çıkıp İçeriçumra adıyla kasaba olarak yeni bir idari yapıya kavuşmuştur.
Tren yoluna göre içerde kalan İçeriçumra 1950’li yıllardan sonra ulaşımın kara yolu ağırlıklı yapılmaya başlanmıştır. Konya-Karaman yoluna göre, İçeriçumra karayolu üstünde ve Çumra ilçesinin bu karayoluna göre içerde olması nedeniyle, günümüzde isimlendirmenin yanlış olduğunu çok kişi görüş olarak belirtmektedir. Bazı kişiler bugünkü ulaşım durumuna göre (haklı olarak) İçeriçumra’nın değil Çumra’nın içeride kaldığını söylemektedir. Ancak isimlendirme o tarihte tren yoluna göre yapılmış olduğundan İçeriçumra içeride kalmaktadır. Bu nedenle, bugünkü isimleriyle ilgili bazı değerlendirmeler yapılırken İçeriçumra’nın kara yolu üzerinde olması nedeniyle bu iki yerleşim yerine isimlerin ters verildiği şeklinde ifadeler kullanıldığı da görülmektedir.
2014 yılında çıkarılan Büyükşehir yasası ile beş mahallesi ve 7000’den fazla nüfusu olan İçeriçumra Kasabası Çumra’nın Mahallesi olmuştur. Çumra’nın 53 mahallesinden en büyüğü İçeriçumra’dır. Milletvekillerimiz doğum tarihlerine göre verilmiştir.
1. Eyüp Sabri Hayırlıoğlu
Konya Milletvekili ve Diyanet İşleri Başkanı, (1887- 8 Ekim 1960). Aslen İçeriçumralı’dır. Konya’nın Ahmet Fakih Mahallesi’nde doğdu. Babası, Konya’nın tanınmış ailelerinden Hayırlızadelere mensup Babası Hayırlızade Mehmet Efendi ve annesi Fatma Hanım’dır. İlk tahsilini mahallesindeki sıbyan mektebinde yaptı. Bu arada hafızlığını da tamamladı. Zamanın din bilginlerinden Sivaslı Ali Kemal ve Yalvaçlı Hacı Ömer Vehbi efendilerden dersler aldı. Daha sonra Konya da Darü’l-Fünun’un (üniversite) hukuk şubesi açılınca oraya devam etti ve birincilikle mezun oldu Eyüp Sabri Bey hukukçu, din bilgini, devlet ve siyaset adamıdır. İstanbul’da müderris muavinliği, Uşak müddei umumiliği (savcılık) görevlerinden sonra 1919’dan sonra Konya’ya gelip serbest avukatlık yaptı. Fotoğraf 1’de görülmektedir.
Fotoğraf 1. Eyüp Sabri Hayırlıoğlu.
FOTO ALTI: 4. Diyanet İşleri Reisi Eyüp Sabri Hayırlıoğlu Sempozyumu Akdeniz Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde düzenlenmişti.
Delibaş İsyanı’nın bastırılmasında önemli hizmetlerde bulundu.
Eyüp Sabri Bey, II. Dönemde (1923-1927) Konya Milletvekili seçilerek Türkiye Büyük Millet Meclisinde yasama görevi yaptı. Eyüp Sabri, Halk Fırkası grubu toplantılarında ve mecliste yaptığı konuşmalarda Teşkîlât-ı Esâsiyye Kanunu’nun tâdili ve Cumhuriyet’in ilânını savundu. Ayrıca Cumhuriyet’in ilânının ve Atatürk’ün Cumhurreisi seçilişinin 101 pâre top atışıyla kutlanması yönündeki teklifi de kabul edildi. Milletvekilliği görevinden sonra Konya’ya döndü ve yeniden avukatlığa başladı, bir ara ticaretle de meşgul oldu.
1946’da DP’nin Konya’da kurulmasında öncülük yaptı. 1950 ‘de DP’nin iktidara gelmesi üzerine 1951’de Eyüp Sabri Hayırlıoğlu, Türkiye Cumhuriyeti’nin 4. Diyanet İşleri Başkanı olmuştur (17.04.1951- 10.06.1960). On yıl kadar bu görevi sürdürdükten sonra 1960 yılında emekliye ayrıldı.
Eyüp Sabri Hayırlıoğlu’nun iki kızı, bir oğlu olmak üzere üç çocuk babasıdır. 8 Ekim 1960 tarihinde vefat etmiş olup Ankara’da Cebeci Asrî Mezarlığı’nda toprağa verilmiştir.
2. Mehmet Sedat Çumralı
Mehmet Sedat Çumralı Konya’nın Çumra beldesinde l Temmuz 1904 tarihinde dünyaya gelmiştir (Ö.06.04.1974) (Fotoğraf 2). Mehmet Sedat Çumralı’nın babasının ismi Hacı Hüseyin Efendi, Annesinin ismi de Hasibe Hanımdır. M. Sedat Çumralı yukarıda bahsedilen din âlimi Hacı Abdurrahman Efendi’nin torunudur. Mehmet Sedat Çumralı, bakan, milletvekili, senatör, siyasetçi, devlet adamı, hukukçu. 1904 yılında Çumra’da doğdu.
Fotoğraf 2. Av. Sedat Çumralı.
FOTO ALTI: Eyüp Sabri Hayırlıoğlu Sempozyumu’nda, Hayıroğlu’nun hayatı ve çalışmaları ele alınmıştı.
Mehmet Sedat Çumralı, ilk, ortaokulu, lise tahsilini Konya’da yapmış, Konya lisesinden pekiyi derece ile mezun olmuştur. Ankara Hukuk Fakültesi’nde okuyup hukukçu olarak mezun olmuştur. Konya’da Rıfat Efendi ve Nesibe Hanımdan 5 Nisan 1928 tarihinde dünyaya gelen Fatma Güzide Hanımla evlenmiştir. Mehmet Sedat Çumralı, 9/10/1928 ve 30/8/1929 tarihleri arasında Kalecik hâkimi olarak göreve başlamış ve 3o/8/1929 ve 11/2/1931 tarihleri arasında Konya Ereğli Cumhuriyet Savcılığı görevini yaptı.
11/2/1931-18/9/1936 tarihleri arasında Emirdağ hâkimliği, 18/9/1936-23/3/1937 tarihleri arasında Urla Savcılığı, 23/3/1937-28/8/1937 tarihleri arasında İzmir Ağır Ceza Mahkemesi üyeliğine, 28/8/1937-6/2/1939 tarihleri arasında İzmir Cumhuriyet Savcılığı Başyardımcılığı görevine atanmıştır. 6/2/1939 ve 24/7/1939 tarihleri arasında Adalet Bakanlığı Zatişleri Başyardımcılığı görevinde bulunmuş, 26/7/1939-1/3/1943 yılları arasında Ankara Asliye Ceza ve Milli Koruma Hâkimliği Serbest Avukatlık görevlerinde bulunmuştur.
Mehmet Sedat Çumralı, 28 Şubat 1943 tarihinde yapılan Milletvekili seçiminde Konya Milletvekili olarak 7. dönem milletvekili olarak seçilmiş, bu görevini 8. dönemde devam ettirmiş 1943 yılından 1950 yılına kadar parlamento çatısı altında Konya Milletvekili olarak görev yapmıştır. 15 Ekim 1961 – 6 Nisan 1974 tarihleri arasında Cumhuriyet Senatosu Konya Üyeliği görevde bulundu. Kuzey Atlantik Asamblesi Türk Grubu Üyesi olarak görev yaptı.
Mehmet Sedat Çumralı, 25 Aralık 1963 tarihinde kurmuş olduğu 28. Hükümet’te (X. İnönü Hükümeti) Adalet Bakanlığı yapmıştır. Adalet Bakanlığı görevini 11 Aralık 1964 tarihine kadar sürdürdü. Mehmet Sedat Çumralı Milletvekili ve Bakanlığı döneminde Konya’ya büyük hizmetlerde bulunmuş olup bunlardan birisi de 1948-1949 yıllarında İçeriçumra’ya ortaokul yaptırmasıdır. O yıllarda İçeriçumra’nın nüfusunu Çumra’dan fazla olması ve etraf yerleşim yerlerinden Ortaokula gelebilme kolaylığı nedeniyle Ortaokulun İçeriçumra’ya yaptırıldığı söylenilmektedir.
Evli ve bir çocuk babası olan Mehmet Sedat Çumralı, 6 Nisan 1974 tarihinde Ankara’da vefat etmiştir. M. Sedat Çumralı’nın naaşı Konya’ya getirilmiş Sultan Selim Camiinde kılınan cenaze namazından sonra da üçler mezarlığına defnedilmiştir. Sedat Çumralı bir İçeriçumralı olarak keşke İçeriçumra Mezarlığı’na defnedilseydi. Eşi Fatma Güzide Çumralı da 21 Ekim 1999
