Geçen hafta Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan 2020 yılı e ticaret değerleri birçok şeyi bizlere söylüyor. Özellikle küresel salgın ile dünya ölçeğinde de ticarette e ticaret etkisini göstermiş gözüküyor.
ÖNCELİKLE
Küresel e ticaret ve ülkemiz e ticaret rakamlarını karşılaştıralım; (Bakanlık karşılaştırmayı dolar ve TL olarak yaptığından YANİ karşılaştırma aynı para birimleri üzerinden yapılmadığından dolara çevirmek gerek.)
- Dünyada e-ticaretin yıllık bazda yüzde 18 büyürken, 2020 yılı dünya e-ticaret hacminin 4,3 trilyon dolar
- Türkiye'de e-ticaret hacminin 2019 yılına göre yüzde 66 artış göstererek 136,2 milyar liradan 226,2 milyar liraya yükselmiş.
ÜLKEMİZ ÖZELİNDE
Klasik (Geleneksel) ticaret ile e ticareti karşılaştırırsak;
- E-ticaret hacminin genel ticarete oranı 2019 yılında yüzde 9,8 iken,
- 2020 yılında 5,9 puan artışla ortalama yüzde 15,7’ye çıkmış.
E DIŞ TİCARETTE AÇIK MI VERİYORUZ?
Elektronik ortamda yurt dışından alınan (e ithalat) ve yurt dışına satılan (e ihracat) değerlerine baktığımızda ise;
- E ihracat, 9,3 milyar lira ile toplam dış e ticaret hacminin yüzde 4,2’sini oluştururken
- E ithalat diğer 9,9 milyar lira ile toplam e ticaret hacmi içerisinde yüzde 4,4’ünü oluşturmuş.
- E dış ticaret açığımız ise 600 milyon dolar olmuş.
- Ülke içerisindeki toplam e ticaret ise, 226,2 milyar lira içerisinde, 207 milyar lirayla yüzde 91,4’nü oluşturmuş
EKONOMİK BÜYÜKLÜK OLARAK BAKTIĞIMIZDA
E-ticaret harcamalarının Gayri Safi Yurtiçi Hasıladaki (GSYİH) oranı bir önceki yıla göre yüzde 51,8'lik önemli bir artışla yüzde 4,1 olarak gerçekleşmiş.
SEKTÖRLERDE ARTAN VE AZALANLAR
E ticarette, en fazla artış gösteren sektörler;
- Gıda süpermarket
- Beyaz eşya,
- Giyim, ayakkabı ve aksesuar,
- Elektronik,
- Yemek, yüzde
- Ev, bahçe,
- Mobilya ve dekorasyon
- Eğitim ve danışmanlık,
- Çiçekçilik,
- Metalürji ve kimya sektörleri iken,
E ticarette, en fazla düşüş gösteren ise;
- Hava yolları,
- Seyahat taşımacılık,
- Konaklama,
- Eğlence ve sanat sektörleri olmuş
TÜKETİMDE KONYA SEKİNCİ SIRADA
E Ticaret alışverişlerinde, Konya sekizinci sırada yer alırken (sıralamada; 6,7,8.) İllerin hepsinin oranı yüzde 2 iken Konya altıncı ve yedinci sıraları burun farkıyla (küsuratla) kaybettiğini görmekteyiz. İlk üç ile sırasıyla;
- Yüzde 35’ini İstanbul,
- Yüzde 11’ini Ankara,
- Yüzde 6’sını İzmir
İŞLETME SAYISINDA KONYA ALTINCI SIRADA
E Ticaret faaliyetinde bulunana işletme sayılarına bakar ve ona göre sıralama yaptığımızda ise Konya 6.005 adet firmayla yüzde 2 ile (yüzdelik oran yine değişmemiş) altıncı sırada yer almakta. İlk üç il sırasıyla;
- Yüzde 43 İstanbul,
- Yüzde 9 Ankara,
- Yüzde 7 İzmir
E TİCARET = ERKEK EGEMEN
E ticaret üzerinden yapılan harcamaların yüzde 52’si erkekler tarafından gerçekleşirken, yüzde 48’si se kadınlar tarafından gerçekleştirilmiş.
ESAS MESELE: İADE/İPTAL
İade veya iptal demek; istenilen ürünün gelmemesi üzerine yapılan bir işlem olduğundan burası biraz önemli. E-ticarette iade ve iptal işlemlerinin;
- Beyaz eşya sektöründe, yüzde 46 (eyvah da eyvah)
- Giyim -ayakkabı ve aksesuarda yüzde 35
- Hava yollarında, yüzde 8
- Seyahat sektöründe ve yüzde 6
- Ev bahçe ve mobilya sektöründe yüzde 4 olarak gerçekleşmiş.
DİĞER PARAMETRELER
- Ödeme yöntemi açısından; kartlı ödeme, yüzde 66 ile birinci iken diğerleri sırasıyla EFT ve kapıda ödeme,
- Ödemelerim yüzde 74’ü peşin iken yüzde 26’sı ise taksitli
- Toplam ziyaretin alışverişe dönüşme oran yüzde 1,8
- Günler itibariyle yapılan alışverişlerin yüzde 20’si pazartesi günü en fazla alışveriş yapılan gün iken en düşük alışveriş ise yüzde 9 ile pazar günü
- Aylar itibariyle baktığımızda ise gerçekleşen alışverişlerin en fazlası yüzde 12 ile Kasım ayı iken en düşük olan ay ise yüzde 6 ile Nisan’da gerçekleşmiş.
ESAS KONUYA GELİRSEK
Maalesef özellikle Kovid 19 sürecinde bel bağladığımız e ihracat 2019 yılına göre oransal bağlamda oldukça düşmüş. Bunun en büyük sebebi ise ülke içerisinde gerçekleşen e ticaretin artması direkt sebep olarak gözükmekte. Toplam içerisinde;
- Ülke içi e ticaret oranı; 2019 yılı yüzde 85 iken, 2020 yılında 91,4’e yükselmiş,
- E ihracat oranı; 2019 yılında yüzde 9 iken, 2020 yılında 4,2 oranına düşmüş
- E ithalat oranı; 2019 yılında yüzde 6 iken, 2020 yılında 4,4 oranına düşmüş
SONUÇ: E ticareti etkileyen birçok direkt faktörler varken bazı dolaylı faktörler daha da fazla etkili olabiliyor. Örneğin kargo gibi. Acaba e ihracatın oransal bağlamda şiddetli düşüşün arkasında uluslararası kargo yeterlilikleri/ yetersizlikleri ile maliyetleri olabilir mi?