AKÖREN TARİHİ-4

Akören’in üçüncü atılımı, 1950’li yıllardan sonra başladı. Daha önce okul yaptırılarak, eğitime kavuşan Akören, bu eğitimler sayesinde önemli bir atılım sağlamıştı. Ancak yıl 1950’lere geldiğinde artık ilkokul mezunu olmak avantajını yavaş yavaş yitirmeye başlamıştı. Bu durum, Akören’in ileri gelenlerini harekete geçirdi ve yeni okullar yaptırmak için dernekleşmeye gidildi. Bu öngörü sayesinde Akören, eğitimde ilerki dönemlerde hiç geri kalmayacaktı. Ayrıca Akören, yine yapılan girişimlerle yeni yollara kavuştu. Böylece Akören’de yapılamayan resmi işler için kolay erişim sağlanmış oldu. Akören Tarihi’ni kaleme alan Araştırmacı-Yazar Muzaffer Tulukcu, Akören Tarihi-4’te 1950’li yılları şöyle anlatıyor;

FOTO ALTI : Fevzi Çavuş (Ertaş)

1940’LI YILLAR YENİDEN KIPIRDANMA DÖNEMİ

1940’lı yılların ortasından itibaren Akviran’da tekrar bir kıpırdanma başlamıştı. Bu yıllara kadar ilkokul mezunu olmak avantajdı ama 1940’lı yıların ortasından itibaren bunun yavaş yavaş yetersiz olacağı fikri ağır basmaya başlamıştı.

FOTO ALTI : Terzi Mehmet Akalın

Kendisi sanat okulu mezunu olan ve 1942-46 yılları arasında Belediye Başkanlığı yapan Topal Hüseyin lakaplı Hüseyin Özkanoğlu’nun önceliğindeki arkadaş gurubu arayış içindelerdi.

FOTO ALTI : Hüseyin Altıntaş

Nitekim 1949 yılında Hüseyin Özkanoğlu başkanlığında Bilal Aşık, (Nalbant) Muharrem Mermer, (Gastanbullu) Mehmet Altınsarı ve (Katip) Mustafa Doğru “Okul Yaptırma Ve Yaşatma Derneği’ni” kurarak önemli bir adım atılmış oldu.

FOTO ALTI : Akif Tulukcu

Dernek yönetimi yetersiz olduğu için yeni bir ilkokulun ve sonrasında da ortaokulun yapılması için kolları sıvadılar. Bu konuda önemli bir artı vardı. Derneğe birçok Akviranlı destek veriyordu. İşte hatırlanabilen bu isimler:

FOTO ALTI : Bayram Kutlu

Telefoncu Ömer Çetinel, Arif Bakan, Mustafa Çamlı, Abdullah İncekara, Abdullah Tekin, Mustafa Yıldırım, Marangoz Mehmet Karabüber, Hasan Hüseyin Altıntaş, Hasan Hocanın Abdullah Gültekin, Arif Harmancı, (Dalgacı) Hüseyin Ceylan, (Mersinli) M.Ali Harmankaya, Mehmet Emin Bilgiç Hoca,   (Terzi) Mehmet Akalın, Mehmet Aydın, Sait Aydemir, Kazım Erdoğan, Abbas Uğuz, (Dağanacı) Nuh Acar, Akif (Çavuş) Tulukcu, Hilimlerin İsmail Gültekin, Mustafa Çerezci, Bayram Kutlu, Arif Kılıçarslan, Fevzi Çavuş (Ertaş), Karakülahın M.Ali Eralp.

FOTO ALTI : Arif Bakan

Kaderin cilvesi 1950 yılında iki önemli gelişme Akviran’ın üçüncü atılımı yapmasının habercisiydi.

FOTO ALTI : Ömer Çetinel

1909 Doğumlu Akviran İlkokulu ve devamında Konya Ziraat Okulu mezunu olan Ali Rıza Ercan Demokrat Parti Milletvekili olarak meclisteydi. Aynı yıl doğumlu Konya Sanat Okulu mezunu iki önceki dönemde Akören Belediye Başkanlığı yapan Hüseyin Özkanoğlu tekrar Belediye Başkanı seçilmişti.

FOTO ALTI : Belediye Başkanı Hüseyin Özkanoğlu

Özkanoğlu’nun iki büyük artısı vardı. Birincisi ufkunun genişliği, ikincisi ise arkasında onun önderliğinde memleketi için fedakârlıktan kaçınmayan bir toplum olunca bunu değerlendirmesiydi.

FOTO ALTI : Bilal Aşık

Bu dönem ve sonrasının en önemli farklılığı sivil toplum kuruluşlarının etkinliliği idi. Akviran Okul Yaptırma ve Yaşatma Derneği dışında, Su Yolları Derneği, Büyük Cami Derneği, Akören Bucağını Güzelleştirme ve Mevcut Yolları Onarma ve Yaptırma Derneğine omuz veren hemşerilerimiz sayesinde Akviran 3. Atılımını gerçekleştirdi.

FOTO ALTI : Arif Harmancı

Bu dönemde tüm nahiyelerde olduğu gibi Adliye Teşkilatı ve Ofis’in kurulması da Akviran için takviye vites olmuştu.

FOTO ALTI : Abdullah Gültekin

Özkanoğlu ikinci kez başkan olur olmaz kolları sıvadı. İlk olarak okul inşaatını başlattı. Önce şu anda Müftülük binasının olduğu yere okul yapımı için Sarıtaş ve Dinorna Mevkiinden gönüllü olarak hane başı at ve öküz arabası ile 7’şer araba taş getirildi. Sonrasında eski pazar yerinin olduğu bu yerin uygun olmadığı düşünüldü. 200 m kadar kuzey batıda şu andaki PTT binasının üst tarafında içerisinde 3 adet tavuk kümesi, 1 adet kuyu ve 1 adet sarnıç bulunan 3 dönüm tarla Boyacı Veli Evren, Eskioğlanın Ahmet Darıcı, İllez Alısının oğlu Seyit Kapıtaş’tan dönümü 200 liradan satın alındı. Millet konuya öyle şartlanmıştı ki taşların yeni yerine taşınmasında ilkokul öğrencileri bile öğretmenleri nezaretinde çalışmıştı.

FOTO ALTI : Abdullah İncekara

Tamamen gönüllülük esası ile tüm Akviranlı seferber oldu. Kum nakli at ve öküz arabaları ile yapılırken imdada Hilim Çağdaş yetişti. Belediye Başkanı’nın talebi üzerine Konya’dan kamyonla gelen Hacı Hilim, Köylünün de küreklerle seferber olup Terzioğlu Köprüsü’nden 2 kamyon kumun inşaat mahalline getirilmesi moral olmuştu.

FOTO ALTI : Hüseyin Özkanoğlu ve Mehmet Karabüber

(Giyrekci) Hasan Hüseyin Yapıcı, (Tatoğlan) Mustafa Özkan, (Kocakerim) Kerim Dinç, Avdanlı Mustafa Kaleli, Çerkezin Abdullah Turcan, Güdül Ahmet Taşkın ve oğlu Haydar Taşkın, (Dalgacı) Hüseyin Ceylan tüm ustalar ve ameleler meccanen okul inşaatında emek sarf ettiler. Tüm Akviranlı, Akviran eğitimi için yeni ilkokul ve devamında ortaokul inşaatına şartlanmıştı.

FOTO ALTI : Akören’in ilk milletvekili Ali Rıza Ercan

1953 yılında binanın 1.katının kabası tamamlandı. Tek eksik kapı, pencere ve sıralar kalmıştı.

FOTO ALTI : Demirci Duran ekmek kapısı için Avrupa’da

Bunun üzerine Belediye Başkanı Hüseyin Özkanoğlu’nun zamanın Valisi Kemal Hadimli’yi ziyareti ile eksiklik tamamlanınca 1953-54 öğretim yılı ile birlikte Akviran İlkokulu yeni binasında hizmete başladı.

FOTO ALTI : Dağanacı Koca Nuh (soldan dördüncü) 1950’lı yıllarda genç nesil için heyecan duyanlardan

Eski okul binasından daha geniş olunca da 5 sınıf içinde ayrı ayrı sınıf imkânı sağlanmış oldu.

FOTO ALTI : Hüseyin Özkanoğlu emeklilik sonrası da toprağı için verdiği uğraş ile Akviran’a hastane kazandırdı

Başöğretmen Mustafa Çetin, Koca Hüseyin Eruyar, Mustafa Taşbaş ve Ayten Balcıoğlu öğretmenlere ilave 1955 yılında Rahime Gültekin, 1956 yılında da Perihan Gültekin’in göreve başlamaları Akviran eğitimine bir aşama daha kaydettirmişti.

FOTO ALTI : 1949 yılında Okul Yaptırma Derneği'ni kuran Özkanoğlu okul inşaatının ilk başladığı yıllarda

1914 yılında Akviran İlkokulu, adıyla eğitimine başlayan adı 1930’lu yıllarda Kurtuluş İlkokulu, 1940’lı yıllarda İstiklâl İlkokulu olan eğitim yuvası sonrasında da uzun yıllar bu binada Gazi Mustafa Kemal İlkokulu olarak, Akviran ve çevre köylerin hizmetlerine devam etti.

FOTO ALTI : 1950’li yılların Candamarı Goca Çeşme’nin dili olsa da konuşsa

Bu çerçevede de şu yazı duvara nakşedildi.

FOTO ALTI 20: Akviran Kültürspor Kuruluşu Öncesi

“SIRTINDA TAŞ ÇEKMEKLE YAPILDI BURASI

AKVİRANIN İRFAN YUVASI

DEVLETE MALOLDU 94 BİNE

TEMELİNİ ATAN VALİ HADİMLİ KEMAL”

FOTO ALTI : Hüseyin Özkanoğlu spor sahasının yeri konusunda Beden Terbiyesi Bölge Müdürü Sami Yavrucak’a bilgi verirken

Akviranlı Özkanoğlu Akviran’ın diğer sorun ve ihtiyaçlarına da el atmaya başladı.

FOTO ALTI : İbrahim Uçkunkaya

Akviran-Üsküse-Susuz-Yıkık üzerinden Alibeyhüyüğü’ne kadar yol yapıldı. Böylece ilçemizin Çumra’ya olan ulaşım için ilerleme kaydedilmiş oldu. Daha önceki yolculuk Susuz’dan sonra Yıkık altından daha sonra yapılan May Barajı’nın olduğu boğazdan Çarıklar ve Çomaklar üzerinden Konya’ya ulaşılırdı. Yeni yol yapılınca otobüs önce Çumra’ya uğrar ilçede işi olanlar orada iner ve öğle otobüs dönüşüne kadar resmi işlerini halletme imkânına kavuşmuştu.

FOTO ALTI : Hüseyin Ceylan

Otobüs öncesi Akviran’ın resmi evrak ve mektupları için Postacı Coşar haftada 2 gün Çumra’ya gider-gelirdi.

FOTO ALTI : Cemal Harmankaya

Askere gidecek olanlar yürüyerek Çumra Askerlik Şubesine varır, sonrada trenle İstanbul’a giderdi.

FOTO ALTI : Akören'in ilk İmar Planı Tahakkuku

Nüfusta, adliyede işi olanlar ya yürüyerek ya da at ile Çumra’nın yolunu tutardı.

FOTO ALTI : Mehmet Ali Eralp

Akviran’daki binaların tescili 1954 yılında gene bu dönemde yapıldı. Bu bir ilkti.

FOTO ALTI : Katip Mustafa Doğru

Akviran’da evlerin üstü kara örtülü idi, yuvak yuvmak ve kar yağdığı zaman tahta küreklerle damları kürümek zaruretti. Bunu bilen Özkanoğlu, Sarayönü Devlet Üretme Çiftliklerinden getirttiği 2 kamyon kavak dallarını çay boylarına dikilmesini teşvik etti ve dağıttığı bu dallar 1960’lı yıllarda büyüdü, 1960 yılların ortasında damlar o kavaklar sayesinde çatı olmaya başladı. 1970’li yıllar ortasında çatısız ev kalmadı. Dolayısıyla kar kürüme ve yuvak yuvma tarih oldu. Bu sayede yeni inşaatlarda kavak kullanımı artınca dağlardan kaçak olarak ağaç kesimi de azalmaya başladı ve bir süre sonra son buldu.

FOTO ALTI : M.Emin Bilgiç Hoca

Arıcılık ve elma ekimi bilinmiyordu. Özkanoğlu kendisi de arıcılık yaparak hemşerilerini teşvik etti.

FOTO ALTI : Servet Karaçelebi

Özkanoğlu 2 km. kadar Bayındır Yolu tarafından getirttiği su ile adını aldığı Yeni çeşme mevkiinde bulunan yere Belediye namına elma diktirerek hemşerilerini teşvik etti. Bu konuda bir önderde Demirci Duran Gündüz) oldu. Demirci Duran’ın Dolukuyu mevkiinin Akviran’ı gören tarafına ektiği ve açtığı kuyudan suladığı elma fidanları da bu konuda iyi bir teşvik olmuştu.

FOTO ALTI : 1950 kuşağı Kazım Toydemir, Eyüp Çelebi

Bu dönemde Akviran’ın en önemli sorunu belki de su idi. Koskoca nahiyede çeşme yoktu. Herkes evlerinin bahçesinde bulunan kuyulardan ve herkesin kullandığı sarnıçlardan bu ihtiyacını karşılardı. Bu yüzdendir ki Konya çevresinde arazideki sarnıçların sayısı Akviran’da hayli fazla idi. Arazide çalışmaya giderken Çukurçimen testileri unutulmaz yaz sıcağında suyu soğuk sarnıçlar tercih edilirdi. Sarnıçların isimleri genelde onu yaptıran hayırseverlerin isimleri ile anılırdı.

FOTO ALTI : M.Ali Harmankaya

Gatanbullunun Sarnıcı, Boyacının Sarnıcı, Abdurrahman Sarnıcı, Feleğin Sarnıcı, Hacıkaranın (Köylü) Sarnıcı, Bazıları da mevkiine göre veya özelliğine göre anılırdı. Yarımca Sarnıcıi Dolukuyu Sarnıcı.

FOTO ALTI : Mustafa Mucuk

 Su sorununa 1954 yılında başlandı. Çukurçimen’den getirilen su 1957 yılında Goca Çeşme’nin musluğundan akıtıldı. Artık Akviran’ın ortasında suyu tatlı bir çeşme vardı. Herkes sırasıyla testisini buradan dolduruyordu. Artık evinde tokurcakla da olsa çamaşırını yıkamayı biliyordu.

FOTO ALTI : Nalbant Muharrem Mermer 

1957 öncesi susuzluktan Akviran dağılma noktasına gelmişti. Analar ve gelinler merkebine binip çamaşır yıkamak için Yeni Çeşme ve Yarımca Sarnıcı’nın yolunu tutarlardı. Su sorunu Milletvekili Ali Rıza Ercan, Ahmet Karaoğlu, Hüseyin Özkanoğlu, Akviranlı’nın çalışkanlığı ve Macar Mehmet Diri’nin de yiğitliğiyle aşılmıştı. Henüz evlerde olmasa da Goca Çeşme ile önemli bir problem çözülmüştü. 1960’lı yıllarda Belediye Başkanı Sait Aydemir dönemindede evlere su verilince sıkıntı son bulmuştu. 1970 yılları sonunda dönemin Belediye Başkanı Halil Naci Kılıçarslan ve D.S.İ de çalışan hemşerimiz Mustafa Necati Taşbaş’ın öz verileriyle konu takviye edilmişti.

FOTO ALTI : Arif Kılıçarslan

Tüm bunlarla mesafe kaydedilirken Özkanoğlu ve çevresi Akviran’ın eğitimle mesafe kat ettiğini bunun içinde zaman kaybetmeden Ortaokul yapılmasının önemini biliyordu.

FOTO ALTI : Hüseyin Özkanoğlu (bastonlu)

Yeniçeşme’de söğüt ağaçları altında 40 kişiyi aşkın bir gurupla yenilen yemek sonrası, okul binasına geçildi. Özkanoğlu ilkokulun arka kapısının önüne konulan masanın üzerine daha önceden hazırlattığı haritayı çıkarttı. Bölge Müdürü Sami Yavrucak başkanlığındaki ilgililere, haritayı açarak, Perçinlik’in spor sahası yapılması için planlandığını izah etti. İlâve çalışmalarla 7 Temmuz 1958 tarihinde Akviran Kültürspor resmen kuruldu. Özkanoğlu bu konuda da Ortaokul Müdürü İbrahim Uçkunkaya’yı kulüp başkanı yaparak onore etti.

FOTO ALTI : Osman Altıntaş ve Cafer Gündüz

Trabzonspor’un 1967, Kayserispor’un 1966, Hataysor’un 1967 yılında kuruluşu göz önüne alınırsa, Konya’da ilk kurulan Nahiye takımının 1958 yılında kurulduğu düşünülürse, birçok şehirden önce kurulması, Özkanoğlu’nun nedenli ileri görüşlü olduğunu gösterir.

FOTO ALTI : D.Ali Kutlu

1950’li yıllarda Akviran’da açıklan Demircilik ve Marangozluk Kursu’na katılan 30 hemşerimiz meslek sahibi oldular ve istikballerini kurtardılar.

FOTO ALTI : 1950’lı yılların başarılı Belediye Başkanı Hüseyin Özkanoğlu Sanat Okulu’nda eğitim gördüğü yıllarda.

1950’li yılların Akviran Belediye Başkanı (Topal) Hüseyin Özkanoğlu öyle ufku geniş ve memleket Milliyetçisiydi ki 1960’lı yıllarda Konyalılar çocuklarının İstanbul’da yüksek öğrenim yapabilmeleri için Dernek olarak Feriköy Öğrenci Yurdu’nun inşaatına başlamıştı. Özkanoğlu bu konuya verdiği destekle Dernek tarafından Şilt ile onore edilmişti.

FOTO ALTI : Behcet Kemal Turcan

Nitekim Özkanoğlu’nun da katkıda bulunduğu Feriköy Öğrenci Yurdu’nda Cemal Harmankaya, Servet Karaçelebi, Cafer Gündüz, Behçet Kemal Turcan, Osman Altıntaş, Mustafa Mucuk, D.Ali Kutlu başta olmak üzere birçok Akviran çocuğu söz konusu yurttan yararlanarak yüksek öğrenimlerini tamamlamışlardı.

FOTO ALTI : Belediye Başkanı Halil Naci Kılıçarslan

FOTO ALTI : 1950'li yıllarda Atunsaray-Akviran arasındaki Nahiyelik Mücadelesi’ne Özkanoğlu 8 sayfalık yazısı ile son noktayı koymuştu

FOTO ALTI : İmar Planı Tahakkuku Defteri’nde M. Ali Buyruk 522, Halil Ercengiz 523, Ahmet Esgil 524 numarada kayıtlı