Tarım ve Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü tüm ülkede olduğu gibi Konya’da da su yatırımlarını aralıksız sürdürüyor. Türkiye’nin ilk sulama projesi olma özelliği taşıyan Konya Ovası Projesi (KOP) kapsamında bugüne kadar birçok proje hayata geçirildi. DSİ tarafından 2015 yılı içerisinde tamamlanarak hizmete alınan Bağbaşı Barajı ve Mavi Tünel sayesinde yüzyıllık rüya gerçeğe dönüşmüştü. Bu proje sayesinde Yukarı Göksu Havzası’nın Akdeniz’e akan suları, Konya Ovası’na aktarılmış oldu. Aynı havzanın sularını Konya’ya ulaştıracak barajlardan biri olan Bozkır Barajı da geçtiğimiz Ağustos ayında su tutmaya başladı.
35 KİLOMETRELİK TÜNEL DEVAM EDİYOR
Afşar Barajı’nın sularını Bağbaşı Barajı’na aktaracak olan 18 kilometrelik Hadimi Tüneli inşaatında ise bir taraftan tünel açma makinası, diğer taraftan klasik del patlat yöntemiyle çift koldan ilerleme devam ediyor. Bağbaşı, Bozkır ve Afşar Barajlarında yaklaşık 930 milyon metreküp su depolanacak. Bu suyun Konya’ya aktarılabilmesi için toplam 35 kilometre tünel açılmış olacak.
İÇMESUYUNA 187 MİLYON METREKÜP SU VERİLDİ
Mavi Tünel’den Konya’ya ulaşan suların yıllık 100 milyon metreküpü Konya içmesuyu ihtiyacını karşılamak için ayrılmış durumda. DSİ tarafından inşa edilerek 2018 yılında hizmet vermeye başlayan Mavi Tünel İçmesuyu Arıtma Tesisi, Konya musluklarına memba kalitesinde içmesuyu ulaştırıyor. Konya merkezde şuanda yüzde 98’lik kısım bu içmesuyunu kullanıyor. İçmesuyu Arıtma Tesisi’nin hizmete girdiği 2018 yılı ortalarından buyana Mavi Tünel’den içmesuyuna 187 milyon metreküp su verildi. Bu sayede daha önce içmesuyu amaçlı kullanılan kuyular kapatıldığı için, yeraltı suyuna önemli bir katkı sağlanmış oldu.
AFŞAR BARAJI DA BİTTİ
Tüm bu projelerin son durumu ve yeni planlamalarla ilgili DSİ (Konya) 4. Bölge Müdürü Ali Fuat Eker, önemli açıklamalarda bulundu. Konya bölgesinde önemli sulama yatırımları gerçekleştirildiğini belirten Eker, şuanda en büyük projenin Apa-Hotamış sulama projesi olduğunu söyledi. Bu projenin 33 bin hektarlık bir sulama projesi olduğunun bilgisini paylaşan Eker, “AHİ kanalından suyu alıp, sulamayı yapacak olan bir projemiz. KOS 1,2,3’le ilgili 19 hektarlık sahamız vardı, onun 7 bin hektarlık bölümü bitirildi. Geri kalan 11 bin hektarlık alanın da ihalesi yapıldı, orada ihale süreci devam ediyor. Çumra Ovası’ndaki ve diğer kısımlarda inşaatı devam eden projeler bunlar aslında. Ama ileriye dönük ciddi projeler var, Hotamış’tan sulanacak sahalar var. Bunlar içinde dış havzalardan ciddi girişler yapılacak sulanacak. Bu maksatla önce Bağbaşı Barajı yapılmış, Mavi Tünel bitirilmiş ve havzaya su girişi sağlanmıştı. Bu su girişi her yıl olduğu gibi bu sene de oldu. Geçen Ağustos ayı sonunda Bozkır Barajı’nda suyu tuttuk, orada su yükselmeye başladı. Afşar Barajı da bitti inşallah orada da yakın zamanda su tutmaya başlarız” dedi.
DIŞ HAVZADAN SU GETİRİLME PROJELERİ
Eker, Yukarı Göksu Havzası’nın sularının Konya’ya ulaştığını hatırlattı. İnşaatı devam eden tesislerle birlikte buradan yıllık 414 milyon metreküp su geleceğini belirten Eker, ancak bu suyun Konya Kapalı Havzası için yeterli olmayacağını söyledi. Bunun için alternatif dış havzalardan su getirme projelerinin olduğunu belirten Eker, şöyle devam etti, “Ermenek’ten bir su aktar projesi var, onun planlaması devam ediyor. Orada 35 kilometre tünel açılması gerekiyor onun için arazide sondajlar yapıyoruz. Zemini tanımadan proje yapamıyorsunuz çünkü. Diğer projemiz de Akçay Havzası. Isparta tarafından, Beyşehir’e suyu direk aktaracağız. Orada 2 baraj yapılacak, barajlardan 40 kilometrelik tünel vasıtasıyla su Beyşehir Gölü’ne akacak. Beyşehir Gölü’nden de BSA kanalı vasıtasıyla Çarşamba Çayı, Mavi Boğaz, AHİ Kanalı, oradan Hotamış’a kadar devam edecek. Bunun dışında şuan planlama ihalesi aşamasında olan Kızılarmak’tan su aktarılmasıyla ilgili bir proje var. Planlama ihalesinde ilk oturum yapıldı ve firmalar çağırıldı. Onların değerlendirilmesi yapılıyor. O değerlendirmenin sonucunda da, teklifler alınacak ve ona bağlı olacar planlama başlayacak. O projeyle de kuzey bölgesinin su ihtiyacının karşılanması hedefleniyor. Konya’nın büyük arazileri var ama su kıtlığı var. Bu su kıtlığını bitirmek için dış havzalardan su getirilmesi gerekiyor.”
DENGE-MALİYET İLİŞKİSİ ÖNEMLİ
Kızılırmak suyunu getirme projesinde denge-maliyet ilişkisinin önemli olduğuna vurgu yapan Eker, “Planlamanın amacı netleştirmeyi sağlamak. Genel Müdürlük Kızılırmak suyunun planlamasını yapıyor. Alınan her su, başka bir yerin suyu. Kızılırmak suyunu birileri kullanıyor ve o bütçenin bir yerlerde tasarrufu var. Nerelerden tasarruf edilebilir ki o suyu alalım diye bir planlama var. Çünkü başka yerleri etkilememek lazım. Başka bir yeri etkilersen o zaman onlar gelir benim suyumu nasıl alırsın diye sorarlar. Bu denge ve fayda maliyet ilişkisi çok önemli. Bu çerçevede Kızılırmak’taki suların değerlendirilmesiyle ilgili bir planlama çalışması yapılan ihaleyle başlamış olacak” diye konuştu.
AHİ ONARILIYOR
Daha önce AHİ’den Çumra bölgesine sulama suyu verilip verilmediği konusu sık sık gündeme gelmişti. Yetkililer suyun verildiğini belirtirken, bölgedeki çiftçiler henüz sulama suyu verilmediğini aktarıyorlardı. Konuyla ilgili Eker net konuştu. AHİ kanalına su verildiğini ancak kanalın bir kısmında sorunlar oluştuğunu söyledi. Bu sorunun giderilmesi için çalışmalar yürütüldüğünü dile getiren Eker, şu bilgileri paylaştı, “Mavi Tünel’den sonraki Mavi Boğaz’dan Hotamış’a kadar 125 kilometrelik bir hat var. Bu yaklaşık 70 metreküp saniyelik devasa bir kanal. Ciddi sıkıntılı zeminlerden geçiyor. Biz doğaya sürekli oynuyor yol yaparken, kanal yaparken. Dolayısı ile zemin de kendini iyileştirmeye çalışıyor. Biz bozsak da zemin kendi dengesini bulmaya çalışıyor. Öyle olunca biz zaman zaman heyelanlar görüyoruz. Bunu Karayolları’nda da görüyorsunuz, heyelan oluyor ve yolda yeniden düzenlemeler yapılıyor. Bu nedenle kanalda en ufak bir sorun olduğu zaman bütün sistem mecburen kapanıyor. AHİ’de heyelan eden bölümle ilgili çalışmamız devam ediyor. Yaklaşık 400 metrelik bir bölüm var, orası söküldü tekrar yapılıyor. O yapıldıktan sonra suyu tekrar vereceğiz. Belki yine bir sorun yaşayacağız. Yaşamayacağız diyemiyorum çünkü zemin yükü aldığı zaman sıkıntı verebiliyor. Bizim yapı ile zemin barışık hale gelene kadar bazı aksaklıklar yaşanacak ama çok hızlı bir şekilde bu sorunu çözeceğiz, Hotamış’a da suyu götürmüş olacağız. Ama Hotamış’a suyu götürmek yeterli değil. Bugün Hotamış’a suyu götürsek de, orası bir göl sonuçta. Asıl olan sulama kanallarını bitirmek. Onla ilgili de projelerimiz hazır. Hotamış 1,2,3 sulaması gibi diğer projelerde de ihaleleri yapıp, bunları da tamamlayacağız. Mali yeterlilik çerçevesinde bu projeler de devam edecek.”
İÇMESUYUYLA YERLATI SUYUNA KATKI
Mavi Tünel’den Konya merkeze verilen içmesuyu projesiyle yeraltı suyuna katkı sağlandığının bilgisini paylaşan Eker, “Bundan önce yeraltı suyuna çok saldırılmış. Yeraltı su seviyeleri çok düşmüş. Obruklar oluşmuş. Bunun tek çözümü yüzey suyuyla sulama yaparak bu sorunu çözmek. Yüzey suyunun çözümüyle yeraltı suyu da rahatlatılmış oluyor. Biz Bağbaşı Barajı’nı yaptıktan sonra Konya’nın içme suyunu da vermeye başladık. Konya’da içme suyuna yıllık 100 milyon metreküp su çekimi var. Daha önce kuyulardan çekilen bu su miktarı, artık çekilmiyor. Dolayısı ile 100 milyon metreküp su yeraltında fazla vermeye başladı, bu da iyileşmeye katkı sağlayacak.”
TOPLULAŞTIRMA DEVAM EDİYOR
Eker, Konya bölgesindeki toplulaştırma çalışmaları hakkında da bilgi verdi. Çalışmaların hız kesmeden sürdüğünü dile getiren Eker, “Toplulaştırma çalışmalarıyla bir yandan tarım arazileri biraraya getirilip parseller genişletilirken, diğer yandan da tarla içi ulaşım yolları açılmaktadır. Toplulaştırma çalışmaları açısından Konya’nın yeri ayrıdır. Çünkü ülkemizde ilk toplulaştırma çalışması 1961 yılında Çumra ilçesine bağlı, şuanda mahalle olan Karkın Köyü’nde başlamıştır. Halihazırda Konya’da 6 milyon 340 bin dekar alanda toplulaştırma çalışması devam ediyor. Yapılan toplulaştırma çalışmaları 95 bin 814 bin çiftçiye hizmet etmektedir” ifadelerini kullandı.
SULAMADA SORUN YAŞANMADI
Konya’daki yıllık yağış miktarının ülke ortalamasının çok altında olduğuna vurgu yapan Eker, buna rağmen yapılan planlamalarla birlikte sulamada herhangi bir sorun oluşmadığını söyledi. Bu yılki sulama sezonunun başarıyla tamamlandığını belirten Eker, “Dolayısı ile barajlardaki sular da olağan şekilde azalmıştır. Barajlar bu mevsimde minimuma iner. Önümüzdeki aylardaki yağışlarla birlikte rezervler iyileşecek. Şuan barajlarımız öngördüğümüz durumda. Herhangi bir sorun bulunmuyor. Hatta barajlarımız geçen yılın aynı dönemine göre bu yıl daha iyi durumda” bilgilerini paylaştı.
ABDULLAH AKİF SOLAK
