Türkiye tarımda yeni bir sulama sisteminin geçişine hazırlanıyor. Dünyada ilk defa ABD ve Avusturya’da kullanılmaya başlanan toprak altı damla sulama sistemi, arazide çiftçi verim farkı, protein değeri, enerji tasarrufu, su ve işçilik tasarrufu sağlıyor. Ziraat Yüksek Mühendisi Okan Başaran, ülkemizde yaklaşık 5 yıldır kullanılan sistemin İç Anadolu Bölgesi’nde 3 yıl önce Karaman ve Karapınar’da uygulanmaya başlandığını söyledi. Toprak altı damla sulama sistemini, yağmurlama sulama sistemiyle kıyaslayan Okan Başaran, “Her üründe toprak altı damla sulama ile yağmurlama sulama sistemi arasında yüzde 20-30 verim farkı var” diye konuştu.
“BİLİNÇLİ SULAMA GERÇEKLEŞİYOR”
Başaran, toprak altı damla sulama sistemi hakkında bilgi verdi. Başaran, sistemin ülkemizde yeni tanınmaya başladığını dile getirerek, “Toprak altı damla sulama sistemi Karaman’da 3 yıl önce, Karapınar’da geçen yıl yoncada, bu yıl ise yine Karapınar’da pancar ve şeker pancarında kullanıldı. Aslına bakarsanız bu sistem yeni uygulanan bir sistem değil. Dünyada 25-30 yıl önce toprak altı damla sulamadan faydalanılıyordu. Özellikle ABD ve Avusturya’da gelişim gösterildi. Ülkemizde ise 10-12 yıl önce meyve bahçelerinde kullanıldı, tarla bitkilerinde ise ilk kez Çanakkale’de kullanıldı. Türkiye’de bu sistem çok yaygın değil. Ama gelecekte bu sistemden faydalanılmasını bekliyoruz. Sistemin değeri yeni yeni anlaşılıyor. Toprak altı damla sulama sistemini, damla sulama sisteminin toprak altına yapılanması olarak özetleyebiliriz. Daha geniş bilgi vermek gerekirse, damla sulama borularının toprağın altına özel bir makine ile gömülüyor. Traktörün arkasına cihaz bağlanıyor. Traktörün gücüne bağlı olarak 2-3 sıra toprağın altına yapılandırılıyor. Maksimum 25-30 cm toprağa yerleştirme gerçekleşiyor. Tam otomatik filtreler sistemde kullanılıyor. Diğer yandan su saati kullanılıyor. Su saati bu sistemin emniyet sibobu görevinde. Su saati haftalık, aylık ve sezonluk su kullanımını gösteriyor. Çiftçi böylece sulama az mı yapılmış, çok mu yapılmış net bir şekilde anlayabiliyor. Bilinçli sulama böylece gerçekleşiyor. Tarla bitkilerinde çok kullanılmayan yine toprak altı damla sulamada kullanılan otomasyon ile belirli bir sistem takılması yardımıyla evimizden veya iş yerimizden bilgisayarımız aracılığı ile gübre ve su miktarını doğru bir şekilde yapabileceğimiz bir sistemdir. Böylece işçi maliyeti sorunu da ortadan kalkmış olur. Manuel vanalarla ise arazinin her yerinde istediğimiz basıncı elde ediyoruz. Toprak üstü damla sulama sisteminde hat sonları kör tapalarla kapatılır. Fakat toprak altı damla sulamada bu uygulamaya gidilmez. Arazinin başında ana hat bulunur. Belirli aralıktaki bu vanalar damla sulama borularının içindeki pislikleri temizlemek için vanalar kullanılıyor” dedi.
“YALNIZCA 80 BİN TL EKSTRA KAZANÇ SAĞLANIYOR”
Toprak altı damla sulama sistemini yağmurlama sulama sistemi ile kıyaslayan Okan Başaran, “Toprak altı damla sisteminin ürünlere farklı farklı faydası bulunuyor. Ancak genel olarak bütün ürünlerde yüzde 80 ila yüzde 90 işçilik indirimi sağlanabiliyor. Enerjiden kazanç sağlıyoruz. Eskiden enerji ile ilgili bir sorun yaşanmıyordu. Ama günümüzde enerjinin önemi daha fazla arttı. Enerjiden tasarruf oranı yüzde 40 civarında gerçekleşiyor. Diğer yandan klasik yöntemde toprağı işlemede derinlemesine çalışılması gerekiyor. Bu sistem ile yüzde 50 toprak işleme maliyetinden tasarruf sağlanıyor. Sudan da tasarruf gerçekleştiriyoruz. Su kaynaklarının azalması bu sistemin önemini bir kat daha arttırıyor. İdeal bir sulama ile yağmurlama sulama sistemine kıyasla ürün farklılıklarını göz önüne getirdiğimizde yüzde 30 ila yüzde 70 arasında su tasarrufu sağlanabilir. Ayrıca toprak altı damla sulama sayesinde bitkinin ihtiyacı olduğu su ve gübreyi direkt kök bölgesine veriyoruz. Damara serum bağlama gibi bu işlemi yorumlayabiliriz. Gübre, hava ve su etkileşimi bu işlemle daha hızlı oluyor ve üründeki kalite de böylece artıyor. Ürün ürün işlemi incelersek, yoncada toprak altı damla sulama sistemi ile yağmurlama sulama sistemini kıyasladık. Buna göre bir çiftçi bir yıl içerisinde yoncada toprak altı damla sulama ile bir biçim daha fazla ürün elde edebiliyor. Bir biçim ise ortalama 400-450 kg yonca elde edilmesi anlamına geliyor. Yonca fiyatını düşündüğümüzde dekardan yaklaşık olarak 270 TL ekstra gelir elde ediliyor. Her üründe toprak altı damla sulama ile yağmurlama sulama sistemi arasında yüzde 20-30 verim farkı var. Buna paralel olarak yaptığımız araştırmada yağmurlama sulama sistemi ile toprak altı damla sulama sistemi arasında 100 dekar arazide çiftçi verim farkı, protein değeri, enerji tasarrufu, su ve işçilik tasarrufu hesaplandığında 80 bin TL’lik bir fark olduğu hesaplandı. Bu para yalnızca cebimizden çıkan paranın tasarrufu. Kazanılacak para ayrı. Diğer bir ürün olan şeker pancarında da yine çok ciddi tasarruf sağlanıyor. Tüm hesaplar göz önüne getirildiğinde şeker pancarında 70 bin TL ekstra kazanç oluyor” diye konuştu.
“DEVLETTEN HİBE DESTEĞİ BEKLİYORUZ”
Sistemin devlet tarafından desteklenmesi gerektiğini söyleyen Yüksek Mühendis Başaran, Konya-Karaman ve Aksaray’da toprak altı damla sulama ile ilgili çalışmalar yapılması gerektiğini ifade etti. Okan Başaran, “Sistemin başta kurulum maliyeti yüksek gibi gözükebilir. Ama bir yıl içerisinde kazanılan ekstra kazançlarla 2-3 yılda sistem kendini amorti edecektir. Toprak altı damla sulama sistemi çiftçinin kullanımına göre en az 10 yıl olmak üzere 15-20 yıl kullanabilir. Sistemin gerekli bakımlarını yapıldığında çiftçi uzun yıllar bu sistemden faydalanabilir. Konya’da mısır ve ay çekirdeği de yaygın. Sistemle birlikte 35-40 bin TL arasında bu ürünlerden kar elde edebilir. Dünyada uzun süredir bu sistem kullanılmakta. Ülkemizde gelecek yılları düşündüğümüzde geleceğin sulama sisteminin toprak altı damla sulama sistemi olacağını belirtebiliriz. Konya, Karaman, Aksaray’da toprak altı damla sulama ile ilgili gerekli çalışmalar gerçekleştirilebilir. Diğer sulama sistemlerine devletimizden hibe desteği var. Ancak toprak altı damla sulama sisteminde hibe desteği yok. Eğer hibe desteği sağlanırsa hem daha kaliteli hem de daha az masraflı bir sisteme geçilmiş olunur. Ülke ekonomisi içinde bu sistemi destekliyoruz” diyerek sözlerine son verdi.
UFUK KENDİRCİ
