Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, seçilmeden önce vaat ettiği tehlikeli hamlesini geçtiğimiz günlerde gerçekleştirdi. ABD Başkanı Trump, Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıdıklarını ve Tel Aviv’deki ABD Büyükelçiliği’ni Kudüs’e taşınması konusunda Dışişleri Bakanlığı’na talimat verdiğini açıkladı. ABD Başkanı Trump’ın kabul edilemez hamlesi, başta Türkiye olmak üzere İslam dünyasının tepkisine neden oldu. Alınan karar, İsrail cephesinde de sevinçle karşılanırken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu önümüzdeki günlerde yapılacak görüşmeler neticesinde farklı ülkelerin de Büyükelçiliklerini Kudüs’e taşıyabileceğinin sinyalini verdi. İslam İşbirliği Teşkilatı’nın (İİT) Kudüs olağanüstü gündemiyle 13 Aralık’ta toplanması kararlaştırılırken, Türkiye dışındaki diğer İslam ülkeleri nedeniyle radikal kararların toplantıdan çıkamayacağı belirtiliyor.
ALINAN KARAR, ÜÇ AMAÇLI BİR PLANIN ÜRÜNÜ
Selçuk Üniversitesi (SÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şaban Çalış, ABD’nin Kudüs hamlesinin arka planını ve İslam ülkelerinin alınan karara olan tepkilerini değerlendirdi. “Trump’ın almış olduğu karar, Ortadoğu’daki durumu daha da işin içinden çıkılmaz hale getirecek” diyen Prof. Dr. Çalış, kararın çatışmaları ve savaşları tetikleyecek, büyütecek ve kaosun sürekliliğine katkıda bulunacağının altını çizdi.ABD Başkanı Trump’ın iç siyasette sıkıştığını ve Kudüs kararı ile rahatlamayı planladığını belirten Çalış, “ABD’de sıkışan başkanların genellikle Yahudi lobisine sevimli görünmek için bu tür kararlar aldıklarını biliyoruz. Bu karar Trump’ın iç siyasetinde ne kadar büyük bir sıkıntı içerisinde olduğunu gösteren önemli bir meseledir. Trump’ın bu kararı, Kudüs’ün başkent olmasından ziyade, kendisinin başkan olarak kalmasını sağlamak içindir. İçe dönük olarak, içerdeki Yahudi lobisine dönük olarak verilmiş bir mesajdır. Ama bu karar, Kudüs’ün 3 din tarafından kutsal kabul edildiği için, sadece bölgedeki Müslümanları değil Hıristiyanları da Siyonist olmayan Yahudileri de etkileyecektir. Dolayısıyla Trump’ın almış olduğu karar tamamen sorumsuz, dünyadaki ve Ortadoğu’daki gelişmeleri göz önünde bulundurmayan, bölgedeki çatışmaları körükleyen bir karardır. Öyle anlaşılıyor ki özellikle DAEŞ meselesinden sonra yeni bir çatışmanın zemini oluşturulmak istenmektedir. Bundan sonraki çatışmalar da bu yönde gidecek gibi görünüyor. Özet olarak alınan karar; birincisi Trump’ın iç siyasetteki sıkışmışlığı, ikincisi Ortadoğu’daki çatışmanın devamından yana olan güçlerin yeni bir hamlesi, üçüncüsü de yine bununla bağlı olarak kaostan nemalanan çevrelerin bir hareketi olarak değerlendirilebilir” ifadelerini kullandı.
‘İSLAM DÜNYASI YETERLİ TONDA TEPKİ GÖSTERMİYOR’
Prof. Dr. Çalış, ABD’nin Kudüs kararından sonra İsrail’in bu durumu ne derecede fırsata çevirip çevirmeyeceğini ve İslam dünyasının bundan sonraki hamlelere engel olup olamayacağına açıklık getirdi. Karardan İsrail’in bir pay alma girişiminin olacağına dikkat çeken Çalış, “Ortadoğu zaten kaos ve istikrar içerisinde. İsrail’de bölgedeki istikrarsızlıktan istifade edecektir. Bunu Filistin’in kalan bölgelerini işgale kadar götürür mü onu Arap ülkelerinin vereceği tepki belirleyecektir. Ancak tepkiler de yetersiz. İslam dünyası Kudüs konusunda hiçbir zaman yeterli tonda bir tepki verememiştir. 1969’da İslam İşbirliği Teşkilatı’nınkurulmasının sebebi Mescid-i Aksa’nın yakılmasıdır. O günden bugüne hiçbir şey değişmemiştir. İslam dünyasında mevcut anlayış iktidarda olduğu sürece, esaslı bir çıkış olmayacaktır. Söylemsel bir takım ifadeler ve demeçler ortaya atılacak, 1967’den bu tarafa İsrail’in Kudus’ü işgaline nasıl engel olamadılarsa bundan sonra da olamayacaklardır” dedi.
‘İİT’DEN CİDDİ BİR MESAJ VERİLEMEYECEK!’
Türkiye’nin Kudüs konusunda atacağı adımlara da değinen Çalış, “Türkiye kendi başına doğru bildiği şeyi yapmaya devam edecek. Başka yapılacak bir şey yok gibi görünüyor. İslam dünyasını yanına alıp tepki verecektir diye düşünüyorum. Önümüzdeki günlerde İslam İşbirliği Teşkilatı toplanacak ama ciddi bir mesaj verilebileceğini düşünmüyorum. Zaten Trump bundan cesaret alıyor. Trump bu kararı alırken basına yansıdığı kadarıyla birkaç İslam ülkesi ile istişare etmiş, görüşmüş, kararı aldıktan sonra da İslam ülkelerinin nereye kadar tepki vereceğini de herhalde ölçmüştür” diyerek, İslam dünyasının Kudüs konusunda yeterli adımı atamadığının altını çizdi.
ABDULLAH AKİF SOLAK
