Türkiye’de ayakkabıcılık sektörü önemli bir düzeyde. Ülke içerisinde Konya’nın sektör içerisindeki ağırlığı ise bir hayli fazla. Konya’nın sektör içerisinde köklü bir geçmişi bulunuyor. Ancak gelişen teknoloji, hemen hemen her sektörde olduğu gibi ayakkabıcılık sektörünü de etkiledi. Bu yeniliğe ve gelişime ayak uyduran üreticiler iyi bir noktaya gelirken, ayak uyduramayan üreticiler istenilen seviyede gelişim gösteremedi. İhtiyaca göre artan kapasitelere cevap verebilen üreticiler, makineleşme ile bunu sağladı.  Zincir mağazaların çoğalması bu anlamda mesleği büyük oranda etkiledi. Ayakkabıcılar Odası Başkanı Hasan Uzman, sektör içerisinde Konya’nın yerini ve sektörün sorunlarını anlattı. Ayakkabı sektörünün sanayileşmeye doğru ilerlemesi gerektiğini düşünen Uzman ayakkabı sektöründe ki kalifiyeli eleman sıkıntısına da dikkat çekti. Uzman, “Ayakkabı sektörü bitmeye doğru gitmez. Ama tabi günümüz şartları nedeniyle değişimler yaşanıyor. Daha önceden üretim kapasitesi ve yapılan adetler belliydi. Zaman içerisinde teknolojinin gelişmesiyle kapasiteler arttı.  Ayakkabı sektörünün de sanayileşmeye doğru ilerlemesi gerekir. Sanattan sanayiye doğru gitmemiz gerekir. Markalaşma ve sanayileşme ayrıdır. Sanayileşme demek seri üretim demektir. Günde 100 çift ayakkabı üreten adam müşteri aramak zorunda. Ama günde 1000 çift ayakkabı üreten adamı müşteri arar hale geldi. Bunun sebebi ise dünyada ve ülkemizde zincir mağazaların çoğalmasıdır” dedi. 

AYAKKABICILAR ODASI’NDA ÜYE SAYISI 650 CİVARINDAKonya Ayakkabıcılar Odası Başkanı Hasan Uzman Ayakkabıcılar Odası’nın 1955 yılında kurulduğunu ifade ederek şuanda yaklaşık olarak 650 üyelerinin bulunduğunu söyledi. Ayakkabıcılık sektörünün ise Konya’da köklü bir geçmişe dayandığını vurgulayan Uzman sözlerine şu şekilde devam etti; “Odamız 1955 yılında kuruldu. Geçmişteki ismi ise cemiyetti. Konya’da 1900 yıllarından itibaren ayakkabıcılık başlamış. 507 sayılı yasa ile odaya dönüştürülmüş. 2005 yılında da 5 bin 262’li yasayla odalar tekrardan düzenlendi. Ayakkabıcılar Odasında şuanda 4. Dönemimiz. Üye sayımız ise 650 civarında. Konya’da ayakkabı sektörü köklü bir sektör. Öne çıkan bazı sektörlerden bir tanesi de ayakkabıcılık.” 

‘MESLEKİ EĞİTİMLER CANLANDIRILMALI’

Ayakkabıya sürekli ihtiyaç olduğunu belirten Başkan Uzman her meslekte olduğu gibi ayakkabıcılıkta da kalifiyeli eleman probleminin olduğunu ve bununla ilgili mesleki eğitimlerin canlandırılması gerektiğinin altını çizdi. Uzman bu konuda ailelere de büyük görevler düştüğünü söyleyerek, “Ayakkabı sektörü bitmeye doğru gitmez. İnsanlar annesinin karnından ayaklı doğduğu sürece buna ihtiyacı var. Ama tabi günümüz şartları nedeniyle değişimler yaşanıyor. Daha önceden üretim kapasitesi ve yapılan adetler belliydi. Zaman içerisinde teknolojinin gelişmesiyle kapasiteler arttı. Bütün mesleklerde olduğu gibi bizde de kalifiyeli eleman problemi var. Buna nasıl bir çözüm bulunabilir? Diye çalışmalar sürdürülüyor. Eleman problemi eğitim sistemi ile de alakalıdır. Eğer problemin çözülmesini istiyorsak mesleki eğitimlerin canlandırılması lazım. Bu mesleki eğitim canlandırılırken de ailelerde ki ‘her çocuğun okuması gerekiyor’ düşüncesini çözmek gerekir. Ailelere bu konunun iyi anlatılmaz lazım. Allah herkese aynı imkânları sunup aynı aklı vermiyor. Herkes üniversiteye bitirip doktor, hakim olacakta bu memlekette ayakkabıcılığı, bakkallığı, boyacılığı kim yapacak? Maalesef ki böyle bir dünya yok. Bundan dolayı eğitimlerde yönlendirme metodu belirlenmeli. Çocukların yetenekleri ölçülüp yönlendirilmelidir. Eskiden bizlerin yetiştiği dönemlerde ‘sanat altın bileziktir’ diye bir söz vardı. Bu söz hala da geçerlidir. Ancak gençlerimizin ve insanlarımızın daha kolay para kazanma isteği var” ifadelerini kullandı. 

‘SANAYİLEŞME DEMEK SERİ ÜRETİM DEMEKTİR’

Teknolojinin gelişmesi ile birlikte dönüşümün farklı yöne gittiğini düşünen Uzman ifadelerine şu şekilde devam etti; “Meslekte teknolojinin gelişmesi ile birlikte dönüşüm daha farklı yöne gitmektedir. Bizde bundan nasibimizi alıyoruz. Ayakkabı sektörünün de sanayileşmeye doğru ilerlemesi gerekir. Sanattan sanayiye doğru gitmemiz gerekir. Markalaşma ve sanayileşme ayrıdır. Sanayileşme demek seri üretim demektir. Günde 100 çift ayakkabı üreten adam müşteri aramak zorunda. Ama günde 1000 çift ayakkabı üreten adamı müşteri arar hale geldi. Bunun sebebi ise dünyada ve ülkemizde zincir mağazaların çoğalmasıdır. Dünya da bugün 3 binden 10 bine kadar mağaza zinciri olan insanlar bulunmaktadır. Bu firma bana geldiği zaman milyon çiftlerden bahsediyor. Değişimi ve dönüşüm tespit ederek geleceği iyi görmek lazım. Bir kısmımız yukarı doğru giderken bir kısmımızda aşağıya doğru düşüyor. Yüzde 20’lik iş yetiştiremeyen yoğun çalışan bir grup var. Yüzde 30’luk kesim aşağımı inecek yoksa yukarı mı çıkacak diye mücadele ediyor. Yüzde 50’lik kesim ise kesimin ise ticaret yapma şansı yok. Yerelde olan sorunları kısmen çözmeye çalışıyorsunuz ama genel olan sorunlar sizin elinizde olan şeyler değil. Ayakkabıcılık Konya’da bir üretim merkezidir. Başka şehirler ve ülkelerle üretim merkezi ile rekabet ediyoruz. Bu manada devletin ve hükümeti yapması gereken reformlar vardır. Bu reformlar ise; vergi, sosyal güvenli vb. Bir de esnafın desteklenmesi gerekir. Çeşitli destek ve teşvikler çıkıyor ama bana göre doğru değil. Sektörel desteklere gidilmesi gerekir.  Sosyal güvenlikte, vergi indiriminde, enerjide bir şeylerin yapılması lazım. ”

İŞ YERİ AÇMAK İÇİN ODAYA KAYIT ZORUNLULUĞU GETİRİLMELİDİR

Oda faaliyetleri hakkında da bilgiler veren Başkan Uzman ayakkabıcı esnafının sorunlarını dinlediklerini söyleyerek, iş yeri açmak isteyenlerin kayıt yaptırarak fizibilite sonucu işyeri açması gerektiğine dikkat çekti. Uzman sözlerine şu şekilde sürdürdü;  “Odaların esas görevi üyeler ile kamu kurumları arasında ki danışmanlığı yapmaktır. Yani odalar bir iletişim merkezidir. İnsanlar odaların her şeyi çözebileceğini düşünüyor ama öyle bir dünya yok. Odaları biraz daha etkili ve yetkili hale getireceksek sorumluluğunu artırmamız gerekiyor. Vatandaş ayakkabıcılık yapacaksa vergi dairesine gidiyor orada da hemen vergi kaydı yapılmamalı. Örneğin Eczacı bir yer açacaksa gidip odada fizibilite yaptırıyor. Esnaflığın da böyle bir hale gelmesi gerekir. Bizde birisi gidiyor iş yeri açıyor ben onu tanımıyorum oda beni tanımıyor. 6-7 ay sonra da bir bakıyorsun piyasada vurgun yapıyor mahkemelerden de bize yazı geliyor. Bende kaydı olmayan adamın ne iş yaptığını bilemem. Bunun sebebi kayıt mecburiyetinin olmaması. Meslekler kendi içlerindeki ahlaki ve ticari değerlere sahip olmalıdır. Yönetici olarak bizlerinde bu değişen yapıda çözüm ve önerilerimizi sunmamız gerekiyor. Türkiye’de eğitim anlamında ilk üniversiteyi Konya başlatmıştır. Bizimde çalışmalarımız sonucu bölün 2 yıllık olarak Sosyal Bilim Meslek Yüksek Okullarında başladı. 10 yıldır da devam ediyor. Ondan öncesi ise Meslek Lisesiydi. Yine Aykent Sanayi Sitesi içerisinde Ayakkabıcılık Meslek Teknik Lisesi var. Şuanda da 4 yıllık fakülte Selçuk Üniversitesinde açıldı ancak yeterli akademisyen olmadığı için öğrenci alamıyoruz. Konya’da ilk olarak fuarları organize eden Ayakkabıcılar odasıdır. Bugün Konya’da fuarlar düzenlenmiyor ama ayakkabıcılar uluslararası fuarlara katılıyor.” 

SAYACILARIN YAPMIŞ OLDUĞU EYLEM HOŞ DEĞİLDİ

Geçtiğimiz günlerde sayacıların yapmış olduğu eylemin hoş olmadığını dile getiren Uzman hatalarını anladıklarını ve sorunun az da olsa çözüldüğünü ifade etti. Ayakkabıcıların ve sayacıların birlik olması gerektiğini de söyleyen Uzman, “Ayakkabının da kendi içerisinde branşları vardır. Bunlar; imalat, saya, kalıp ve tabandır. Bunların hepsi bir araya gelip yapıldığı zaman ayakkabı ortaya çıkar. Sayacılık da bu ayakkabı branşlarından bir tanesidir. Geçtiğimiz günlerde de sayacılar ekonomik sebeplerden dolayı eylem yaptı. Sayacılarımız bizim gibi işyeri olan arkadaşlarımızdır. İmalat yapan arkadaşlara fason işçilik yapmaktadırlar. Ancak göstermiş oldukları tavırlar çok hoş değildi. Basına yansıyan tarafı da doğru değildi. ‘Biz kayıt dışıyız’ diyorlar. Ben seni kayıt dışı ol diye zorlamadım ki, gel gir! Arkadaşlar yaptıkları hatanın farkına sonradan vardılar. İşlerine devam ettiler.  Normal insanlar nasıl bir şey alıp satarken pazarlık yaparsa sayacılar da ayakkabıcılarla pazarlık yapmaktadır. Her sektörde olduğu gibi bizim sektörümüzde de bir sorun oldu ama bizler bu geminin içerisindeyiz. Ben ayakkabıyı satarsam ona saya diktireceğim” diye konuştu.

HÜSEYİN MENEKŞE

Editör: TE Bilişim